DOI Artikel:
Kurpik, Wojciech: Konserwator wobec dzieła o wybitnej randze kultowej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27412#0229
KONSERWATOR WOBEC DZIEŁA O WYBITNEJ RANDZE KULTOWEJ
227
wyższy uwierzytelniają lakowe pieczęcie przytrzymujące tkaninę zakrywającą
otwór na szczycie głowy św. Anny, gdzie zostały umieszczone. To klasyczny
przypadek łączenia w dziele sztuki sakralnych znaczeń wizerunku i relikwii,
potęgujących motywację przeżycia religijnego. Podczas gruntownej konser-
wacji figurki w 1999 r. umieszczone w głowie św. Anny relikwie zostały
nietknięte. Ze względu na zniszczenie oryginalnej polichromii pozostawiono
dobrze zachowane partie przemalowań z XVIII w., usuwając nawarstwienia
późniejsze z XIX i XX w.
Dużym zmianom uległ podczas zabiegów wygląd obrazu Matki Bożej Tuli-
głowskiej, ufundowanej przez bożogrobców, posiadających parafię w Tuli-
głowach od połowy XV w.16 Ten późnogotycki wizerunek, przez kilkadzie-
siąt lat zasłonięty dekoracją, zniknął zupełnie ze zbiorowej pamięci parafian,
mimo iż stale pozostawał przedmiotem szczególnej czci. W roku 1965 usu-
nięto zeń XIX-wieczną dekorację - drewniane pozłacane sukienki oraz za-
krywający go purpurowy aksamit. Odsłonięto dzięki temu datowane na po-
czątek XVI w. wyobrażenie Matki Bożej Apokaliptycznej17. Decyzję usunię-
cia dekoracji z aksamitem poprzedzono konsultacjami; ówczesny ordynariusz
przemyski bp Ignacy Tokarczuk sugerował, by ukazać stan wizerunku, w ja-
kim otoczony został szczególną czcią. Udało się to ustalić na podstawie
odsłanianych spod przemalowań śladów po licznych wotach, przybijanych
pierwotnie wprost do obrazu. Zdjętą dekorację wraz z aksamitem umieszczo-
no na specjalnie wykonanej kopii. Do Tuligłów powróciły więc dwa obrazy;
kopię zawieszono na bocznej ścianie prezbiterium. Mimo dokumentacji zabie-
gów konserwatorskich i cierpliwych wyjaśnień duszpasterza niektórzy wierni
manifestacyjnie oddawali cześć kopii, co stało się powodem jej usunięcia ze
świątyni. Rzecz znalazła swój finał w prokuraturze wojewódzkiej, gdzie skła-
dałem zeznanie na okoliczność kradzieży obrazu w „złotej sukience”. Opisane
zdarzenie to skrajny przykład wyłącznej admiracji wizerunku z irracjonalnym
odrzuceniem znaczenia autentyzmu materii oraz zapisanych w niej przekazów
historycznych.
Otoczony szczególną czcią wizerunek Matki Bożej „Maria Rosa Mystica”,
znajdujący się w sanktuarium filipinów na Sw. Górze k. Gostynia, poddany
został w 1995 r. gruntownej konserwacji, połączonej z wykonaniem nowego
podłoża i częściowym transferem warstw malarskich. Ten piękny renesanso-
16 M. S t a r n a w s k a, Między Jerozolimą a Łukowem, Warszawa: DiG 1999, s. 101.
17 J. Gadomski, Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500-1540, Warsza-
wa-Kraków 1995, s. 27.
227
wyższy uwierzytelniają lakowe pieczęcie przytrzymujące tkaninę zakrywającą
otwór na szczycie głowy św. Anny, gdzie zostały umieszczone. To klasyczny
przypadek łączenia w dziele sztuki sakralnych znaczeń wizerunku i relikwii,
potęgujących motywację przeżycia religijnego. Podczas gruntownej konser-
wacji figurki w 1999 r. umieszczone w głowie św. Anny relikwie zostały
nietknięte. Ze względu na zniszczenie oryginalnej polichromii pozostawiono
dobrze zachowane partie przemalowań z XVIII w., usuwając nawarstwienia
późniejsze z XIX i XX w.
Dużym zmianom uległ podczas zabiegów wygląd obrazu Matki Bożej Tuli-
głowskiej, ufundowanej przez bożogrobców, posiadających parafię w Tuli-
głowach od połowy XV w.16 Ten późnogotycki wizerunek, przez kilkadzie-
siąt lat zasłonięty dekoracją, zniknął zupełnie ze zbiorowej pamięci parafian,
mimo iż stale pozostawał przedmiotem szczególnej czci. W roku 1965 usu-
nięto zeń XIX-wieczną dekorację - drewniane pozłacane sukienki oraz za-
krywający go purpurowy aksamit. Odsłonięto dzięki temu datowane na po-
czątek XVI w. wyobrażenie Matki Bożej Apokaliptycznej17. Decyzję usunię-
cia dekoracji z aksamitem poprzedzono konsultacjami; ówczesny ordynariusz
przemyski bp Ignacy Tokarczuk sugerował, by ukazać stan wizerunku, w ja-
kim otoczony został szczególną czcią. Udało się to ustalić na podstawie
odsłanianych spod przemalowań śladów po licznych wotach, przybijanych
pierwotnie wprost do obrazu. Zdjętą dekorację wraz z aksamitem umieszczo-
no na specjalnie wykonanej kopii. Do Tuligłów powróciły więc dwa obrazy;
kopię zawieszono na bocznej ścianie prezbiterium. Mimo dokumentacji zabie-
gów konserwatorskich i cierpliwych wyjaśnień duszpasterza niektórzy wierni
manifestacyjnie oddawali cześć kopii, co stało się powodem jej usunięcia ze
świątyni. Rzecz znalazła swój finał w prokuraturze wojewódzkiej, gdzie skła-
dałem zeznanie na okoliczność kradzieży obrazu w „złotej sukience”. Opisane
zdarzenie to skrajny przykład wyłącznej admiracji wizerunku z irracjonalnym
odrzuceniem znaczenia autentyzmu materii oraz zapisanych w niej przekazów
historycznych.
Otoczony szczególną czcią wizerunek Matki Bożej „Maria Rosa Mystica”,
znajdujący się w sanktuarium filipinów na Sw. Górze k. Gostynia, poddany
został w 1995 r. gruntownej konserwacji, połączonej z wykonaniem nowego
podłoża i częściowym transferem warstw malarskich. Ten piękny renesanso-
16 M. S t a r n a w s k a, Między Jerozolimą a Łukowem, Warszawa: DiG 1999, s. 101.
17 J. Gadomski, Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500-1540, Warsza-
wa-Kraków 1995, s. 27.