DOI Heft:
I. Ze studiów nad sztuką polskiego Odrodzenia
DOI Artikel:Dettloff, Szczęsny: Zagadnienia twórcze krakowskiego ołtarza Mariackiego Wita Stosza: wstęp
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.12452#0125
122
SZCZĘSNY DETTLOFF
6. Pacher, ołtarz w St. Wolfgang, kwatera środkowa z „Koronacją Matki Boskiej", 1471 — 1481 r.
Wg Schiirera
kamy się u innych wielkich rzeźbiarzy tego okresu (kroczących, zdawać by
się mogło, po tej samej drodze i przejętych tym samym duchem), jak Pacher,
jak nieco późniejszy mistrz ołtarza z Kefermarkt czy Gregor Erhart w pierw-
szej fazie swej twórczości (Blaubeuren). Niewątpliwie, wszystkie ich dzieła
ołtarzowe są świadectwem tej samej zasadniczej myśli artystycznej, która na
całym obszarze sztuki niemieckiej przy końcu w. XV wyznawała „zasadę
ruchu" (Bewegungsstil). A jednak, gdy porównamy ołtarz Pachera (ryc. 6)
z St. Wolfgang (1471—1481), który przez akcję grupy środkowej (Koronacji)
najbliższy jest założeniu kompozycyjnemu Stoszowskiego ołtarza krakow-
skiego, z ołtarzem Mariackim, zauważymy na pierwszy rzut oka daleko idące
różnice pomiędzy obu dziełami. Pacher—przynajmniej jako rzeźbiarz — myśli
kategoriami raczej dekoracyjnymi, które zatapiają koronacyjną grupę w roz-
licznych akcesoriach architektonicznych nie pozwalających jej równocześnie
odcinać się zbytnio od dwóch postaci asystujących po bokach, pozostałościach
po dawnej agregacji głównych figur ołtarzowych. Cały ten zespół zaś wydobywa
się pełnoplastycznie, z dobitnym podkreśleniem trójwymiarowości, z głębi ku
przedniemu planowi z półcienia szafy. Tę przestrzenność w rzeźbie podkre-
ślają jeszcze wyraziściej malowane skrzydła, w których silnie zaakcentowanej
perspektywie dochodzi do głosu dorobek włoskiego Quattrocenta (Mantegna).
W gruncie jednak nie jest ten Pacherowski ołtarz niczym innym jak prze-
kształconym przez znakomitego artystę typem owych ogólnie w tym czasie
SZCZĘSNY DETTLOFF
6. Pacher, ołtarz w St. Wolfgang, kwatera środkowa z „Koronacją Matki Boskiej", 1471 — 1481 r.
Wg Schiirera
kamy się u innych wielkich rzeźbiarzy tego okresu (kroczących, zdawać by
się mogło, po tej samej drodze i przejętych tym samym duchem), jak Pacher,
jak nieco późniejszy mistrz ołtarza z Kefermarkt czy Gregor Erhart w pierw-
szej fazie swej twórczości (Blaubeuren). Niewątpliwie, wszystkie ich dzieła
ołtarzowe są świadectwem tej samej zasadniczej myśli artystycznej, która na
całym obszarze sztuki niemieckiej przy końcu w. XV wyznawała „zasadę
ruchu" (Bewegungsstil). A jednak, gdy porównamy ołtarz Pachera (ryc. 6)
z St. Wolfgang (1471—1481), który przez akcję grupy środkowej (Koronacji)
najbliższy jest założeniu kompozycyjnemu Stoszowskiego ołtarza krakow-
skiego, z ołtarzem Mariackim, zauważymy na pierwszy rzut oka daleko idące
różnice pomiędzy obu dziełami. Pacher—przynajmniej jako rzeźbiarz — myśli
kategoriami raczej dekoracyjnymi, które zatapiają koronacyjną grupę w roz-
licznych akcesoriach architektonicznych nie pozwalających jej równocześnie
odcinać się zbytnio od dwóch postaci asystujących po bokach, pozostałościach
po dawnej agregacji głównych figur ołtarzowych. Cały ten zespół zaś wydobywa
się pełnoplastycznie, z dobitnym podkreśleniem trójwymiarowości, z głębi ku
przedniemu planowi z półcienia szafy. Tę przestrzenność w rzeźbie podkre-
ślają jeszcze wyraziściej malowane skrzydła, w których silnie zaakcentowanej
perspektywie dochodzi do głosu dorobek włoskiego Quattrocenta (Mantegna).
W gruncie jednak nie jest ten Pacherowski ołtarz niczym innym jak prze-
kształconym przez znakomitego artystę typem owych ogólnie w tym czasie