DOI Heft:
I. Ze studiów nad sztuką polskiego Odrodzenia
DOI Artikel:Dettloff, Szczęsny: Zagadnienia twórcze krakowskiego ołtarza Mariackiego Wita Stosza: wstęp
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.12452#0192
ZAGADNIENIA TWÓRCZE OŁTARZA MARIACKIEGO Ш
47. Ołtarz w Książnicach Wielkich, naczółek: „Koronacja Matki Boskiej-1
Fot. PIS
i raczej starczej, odbiega daleko od licznych swych prototypów w dziele
krakowskim. To samo powiedzieć można o typie Marii Magdaleny, która
w swym wyjątkowo starczym wyglądzie twarzy i w swej niczym nie tłumionej
dynamice uczuciowej nie ma nic wspólnego z jej wyobrażeniem na innych
reliefach ołtarza (por. przede wszystkim Noli me tangere). Dochodzi do tego
jeszcze inny, pozornie dość podrzędny szczegół: od stóp krzyża wije się malo-
wana droga ku tylnemu planowi, łącząc go perspektywicznie z estradowo
ujętym figuralnym planem przednim. Wszystko to razem wziąwszy świadczy,
że ten rzeźbiarz tkwił jeszcze mocno w przezwyciężonym już przez Stosza
niderlandyzmie. Niestety nie można tego dość samodzielnego artysty schwy-
cić ponownie na „gorącym uczynku" ani w samym ołtarzu Mariackim, ani
też na razie w innych dziełach rzeźbiarskich. Jest to rzeczą tym trudniejszą,
że reszta postaci naszego reliefu jest tak wyraźnie Stoszowska, iż nie można
ich przypisać owemu anonimowi. I one to decydują o tym, że całość formalna
tej płaskorzeźby nie wypada z ram zakreślonych podstawową wolą twórczą,
wyrażoną w całym dziele Stoszowskim. To zapewne stało się powodem, że
ta epizodyczna rozbieżność uszła uwadze badaczy.
Do współpracowników Stosza przy ołtarzu krakowskim zalicza Szydłow-
ski, jak wyżej wspomniałem, przede wszystkim passawczyka Jorga Hubera.
Nie będę tu powtarzał wszystkich kontrargumentów, przedstawionych co do
47. Ołtarz w Książnicach Wielkich, naczółek: „Koronacja Matki Boskiej-1
Fot. PIS
i raczej starczej, odbiega daleko od licznych swych prototypów w dziele
krakowskim. To samo powiedzieć można o typie Marii Magdaleny, która
w swym wyjątkowo starczym wyglądzie twarzy i w swej niczym nie tłumionej
dynamice uczuciowej nie ma nic wspólnego z jej wyobrażeniem na innych
reliefach ołtarza (por. przede wszystkim Noli me tangere). Dochodzi do tego
jeszcze inny, pozornie dość podrzędny szczegół: od stóp krzyża wije się malo-
wana droga ku tylnemu planowi, łącząc go perspektywicznie z estradowo
ujętym figuralnym planem przednim. Wszystko to razem wziąwszy świadczy,
że ten rzeźbiarz tkwił jeszcze mocno w przezwyciężonym już przez Stosza
niderlandyzmie. Niestety nie można tego dość samodzielnego artysty schwy-
cić ponownie na „gorącym uczynku" ani w samym ołtarzu Mariackim, ani
też na razie w innych dziełach rzeźbiarskich. Jest to rzeczą tym trudniejszą,
że reszta postaci naszego reliefu jest tak wyraźnie Stoszowska, iż nie można
ich przypisać owemu anonimowi. I one to decydują o tym, że całość formalna
tej płaskorzeźby nie wypada z ram zakreślonych podstawową wolą twórczą,
wyrażoną w całym dziele Stoszowskim. To zapewne stało się powodem, że
ta epizodyczna rozbieżność uszła uwadze badaczy.
Do współpracowników Stosza przy ołtarzu krakowskim zalicza Szydłow-
ski, jak wyżej wspomniałem, przede wszystkim passawczyka Jorga Hubera.
Nie będę tu powtarzał wszystkich kontrargumentów, przedstawionych co do