DOI issue:
II. Ze studiów nad sztuką polskiego Oświecenia
DOI article:Lorentz, Stanisław: Działalność Stanisława Kostki Potockiego w dziedzinie architektury
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.12452#0489
486
STANISŁAW LORENTZ
27. S. К. Potocki, projekt willi dla I. Lubomirskiej
Postawę artystyczną Potockiego w okresie najistotniejszym dla jego
twórczości, tj. w ostatniej ćwierci XVIII w., określić można jako klasycystycz-
ny palladianizm. Charakteryzować on będzie czy to w ogólnej koncepcji, czy
w jej elementach lub poszczególnych motywach projekty elewacji budowli
publicznych i zrealizowany projekt fasady kościoła Bernardynów w Warsza-
wie oraz projekty budynków pałacowych i willowych.
W liście do żony z Vicenzy z dnia 30 IX 1785 r. tak pisał: „Me voilà
mon Ange dans la patrie de mon confrère Paladio; tu sais, que c'est un des
endroits de l'Italie ou je souis le plus chez moi60.
Ale — rzecz bardzo znamienna — i palladianizm, i klasycyzm Potockiego
nie mają charakteru pionierskiego, lecz są raczej dość zachowawcze; tkwią
w atmosferze sztuki wczesnego nurtu klasycystycznego. Uderza to przy
rozpatrywaniu projektu świątyni mającej upamiętnić konstytucję 3 maja.
We wnętrzu tej świątyni ze spłaszczoną kopułą ukrytą w dachu odnajdziemy
nawet echa sztuki baroku, co w porównaniu ze śmiałymi koncepcjami, zwłasz-
cza Kubickiego, uwydatnia się bardzo jaskrawo.
Nie należy stąd oczywiście wyciągać wniosku, jakoby twórczość archi-
tektoniczna Potockiego tkwiła bez zmian w założeniach sztuki wczesnokla-
sycystycznej z lat siedemdziesiątych XVIII w. Przeciwnie, porównanie
dekoracyjnych polichromii Brenny, przywiezionych przez Potockiego z Włoch
w r. 1781 i propagowanych w Polsce, a choćby zachowanych w szkicach do
Listy Ar. Stan. Potockiego do małżonki od 1785 do 1790, Archiwum Krzeszowickie, nr 262,
STANISŁAW LORENTZ
27. S. К. Potocki, projekt willi dla I. Lubomirskiej
Postawę artystyczną Potockiego w okresie najistotniejszym dla jego
twórczości, tj. w ostatniej ćwierci XVIII w., określić można jako klasycystycz-
ny palladianizm. Charakteryzować on będzie czy to w ogólnej koncepcji, czy
w jej elementach lub poszczególnych motywach projekty elewacji budowli
publicznych i zrealizowany projekt fasady kościoła Bernardynów w Warsza-
wie oraz projekty budynków pałacowych i willowych.
W liście do żony z Vicenzy z dnia 30 IX 1785 r. tak pisał: „Me voilà
mon Ange dans la patrie de mon confrère Paladio; tu sais, que c'est un des
endroits de l'Italie ou je souis le plus chez moi60.
Ale — rzecz bardzo znamienna — i palladianizm, i klasycyzm Potockiego
nie mają charakteru pionierskiego, lecz są raczej dość zachowawcze; tkwią
w atmosferze sztuki wczesnego nurtu klasycystycznego. Uderza to przy
rozpatrywaniu projektu świątyni mającej upamiętnić konstytucję 3 maja.
We wnętrzu tej świątyni ze spłaszczoną kopułą ukrytą w dachu odnajdziemy
nawet echa sztuki baroku, co w porównaniu ze śmiałymi koncepcjami, zwłasz-
cza Kubickiego, uwydatnia się bardzo jaskrawo.
Nie należy stąd oczywiście wyciągać wniosku, jakoby twórczość archi-
tektoniczna Potockiego tkwiła bez zmian w założeniach sztuki wczesnokla-
sycystycznej z lat siedemdziesiątych XVIII w. Przeciwnie, porównanie
dekoracyjnych polichromii Brenny, przywiezionych przez Potockiego z Włoch
w r. 1781 i propagowanych w Polsce, a choćby zachowanych w szkicach do
Listy Ar. Stan. Potockiego do małżonki od 1785 do 1790, Archiwum Krzeszowickie, nr 262,