Rocznik Historii Sztuki (1.1956)

ST. К. POTOCKI JAKO ARCHEOLOG

503

1. Projekt dekoracji ściennej do Willi Laurentina, akwarela W. Brenny

sumptuosae, świadcząca jedynie o tym, że dwa pokoje posiadały dekorację „bo-
gatą, lecz wytworną". Ale temat ten posiadał już wówczas swoją historię. Inte-
resowano się nim i w wieku XVII4, a z początkiem XVIII w. Laurentinie
poświęcił oddzielną książkę Felibien des Avaux5. St. Lorentz zastanawiając
się nad celem pracy Potockiego dochodzi do wniosku, że starannie wykonane
plansze z projektami rekonstrukcji zamierzał on opublikować w luksusowym
wydawnictwie tego typu co słynne podówczas dzieło Ludovica Mirri Terme
di Tito6. Przypuszczenie to potwierdza całkowicie odkryty przed kilkoma
miesiącami przez Marię Bernhard francuski tekst, prawdopodobnie szkicu
wstępu do dzieła, pióra samego S. K. Potockiego7.

Chociaż jednak kwestionować dziś musimy naukowość tego przedsięwzię-
cia, nie można tego powiedzieć o metodzie zastosowanej przez autora. Wprost
przeciwnie. Tu Potocki staje zupełnie na wysokości zadania. Każe on odryso-
wywać szczegóły architektoniczne, jak kapitele, bazy kolumn zachowanych
z tej epoki ruin rzymskich, czerpie też obficie z mniej więcej współczesnych
reliktów dekoracji ściennych pałacu Nerona. Nie zapomina również o pomia-
rach w terenie. Stara się więc o uzyskanie możliwie ścisłej dokumentacji w za-
kresie materiału porównawczego, i jakkolwiek niektóre plansze w charakterze

* Scamozzi, Uidea delV archittetura universale.
6 Por. S. Lorentz, op. cit., s. 319.

6 Tytuł skrócony, Rzym 1776.

7 M. Bernhard przygotowuje obecnie publikację tego niezmiernie interesującego dla historii polskiej archeo-
logii dokumentu,