DOI Heft:
II. Ze studiów nad sztuką polskiego Oświecenia
DOI Artikel:Bernhard, Maria Ludwika: Wystawa poświęcona działalności Stanisława Kostki Potockiego 5-12 maja 1953 roku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.12452#0536
WYSTAWA POŚWIĘCONA ST. K. POTOCKIEMU
533
5. Dzbanek i czajnik, emalia na miedzi z XVIII w.
nie samolubnej i zdradliwej polityki magnaterii. O stosunku Potockiego do
ustawy 3-majowej świadczy też wystawiony dokument Asekuracja z dnia 2 maja
ustawy rządowej 3 maja 1791 r. Wśród podpisów posłów Stronnictwa Patrio-
tycznego, głównych promotorów reform, figuruje nazwisko St. K. Potockiego.
Działalność Potockiego jako ministra Oświecenia Publicznego pokazano
przez wykres rozwoju szkolnictwa za rządów ministra St. K. Potockiego,
a upadku po jego dymisji i objęciu resortu przez Grabowskiego. Do tego
okresu odnosi się również szkic do zaginionego obrazu A. Brodowskiego
Nadanie dyplomu Uniwersytetowi Warszawskiemu.
Walkę Potockiego z ciemnotą i zacofaniem obrazował brulion głośnych
felietonów pt. Świstek Krytyczny ogłaszanych anonimowo przez St. K. Potoc-
kiego w „Pamiętniku Warszawskim", w których autor toczył walkę z „Zako-
nem Smorgońskim" obskurantów, oraz Podróż do Ciemnogrodu, ostra satyra
na ówczesne stosunki w kraju, piętnująca próby powrotu do dawnych czasów
„gockich" propagowanych przez duchowieństwo, pokazana w rękopisie i jako
książka. Dzieło to ostatecznie przeważyło szalę przeciw Potockiemu w dłu-
goletniej walce, jaką mu wypowiedział reakcyjny kler, i spowodowało jego
dymisję. Ataki na Potockiego, prowadzone głównie pod egidą biskupa Skarszew-
skiego skazanego na szubienicę w r. 1794 i ułaskawionego przez Kościuszkę,
miały swój wyraz w książce 0 władzy duchownej, którą pokazano na wysta-
wie. Obok tego wystawiono fotografię rękopisu memoriału skierowanego do
St. K. Potockiego jako ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego,
zawierającego zestawienie zarzutów i żądań kleru. Memoriał podpisany był
przez wszystkich biskupów Królestwa. Złożyli go oni po uprzednim przedsta-
533
5. Dzbanek i czajnik, emalia na miedzi z XVIII w.
nie samolubnej i zdradliwej polityki magnaterii. O stosunku Potockiego do
ustawy 3-majowej świadczy też wystawiony dokument Asekuracja z dnia 2 maja
ustawy rządowej 3 maja 1791 r. Wśród podpisów posłów Stronnictwa Patrio-
tycznego, głównych promotorów reform, figuruje nazwisko St. K. Potockiego.
Działalność Potockiego jako ministra Oświecenia Publicznego pokazano
przez wykres rozwoju szkolnictwa za rządów ministra St. K. Potockiego,
a upadku po jego dymisji i objęciu resortu przez Grabowskiego. Do tego
okresu odnosi się również szkic do zaginionego obrazu A. Brodowskiego
Nadanie dyplomu Uniwersytetowi Warszawskiemu.
Walkę Potockiego z ciemnotą i zacofaniem obrazował brulion głośnych
felietonów pt. Świstek Krytyczny ogłaszanych anonimowo przez St. K. Potoc-
kiego w „Pamiętniku Warszawskim", w których autor toczył walkę z „Zako-
nem Smorgońskim" obskurantów, oraz Podróż do Ciemnogrodu, ostra satyra
na ówczesne stosunki w kraju, piętnująca próby powrotu do dawnych czasów
„gockich" propagowanych przez duchowieństwo, pokazana w rękopisie i jako
książka. Dzieło to ostatecznie przeważyło szalę przeciw Potockiemu w dłu-
goletniej walce, jaką mu wypowiedział reakcyjny kler, i spowodowało jego
dymisję. Ataki na Potockiego, prowadzone głównie pod egidą biskupa Skarszew-
skiego skazanego na szubienicę w r. 1794 i ułaskawionego przez Kościuszkę,
miały swój wyraz w książce 0 władzy duchownej, którą pokazano na wysta-
wie. Obok tego wystawiono fotografię rękopisu memoriału skierowanego do
St. K. Potockiego jako ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego,
zawierającego zestawienie zarzutów i żądań kleru. Memoriał podpisany był
przez wszystkich biskupów Królestwa. Złożyli go oni po uprzednim przedsta-