DOI Artikel:
Walicki, Michał: Materiały do "Katalogu malarstwa holenderskiego w Polsce"
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.12453#0146
140
M. WALICKI
inaczej traktować tych uwag, jak tylko i wyłącznie jako propozycję w zakresie
atrybucji19.
Pozostaje z kolei kwestia tematu obrazu. Z pomocą przychodzi nieoceniona
publikacja A. Piglera20, ułatwiająca rozstrzygnięcie tej sprawy w sposób zupełnie
jednoznaczny. Poznański obraz, przypisany tu. ręce Hendrika Pota, przed-
stawia niewątpliwie scenę Idolatrii Salomona — wielokrotnie ożywiającą wyobraź-
nię malarzy baroku. Zestawienie tekstu, zawartego w III Księgach królewskich
(rozdz. 1 — 8), z naszą kompozycją usuwa — jak sądzę — wszelkie wątpliwości
w tej mierze 21.
2. PIETER DE GREBBER ILUSTRATOREM BOCCACCIA
Dwa obrazy de Grebbera22, znajdujące się w galerii Muzeum Narodowego
w Poznaniu, zachęcają do pomnożenia wiadomości o dziełach tego malarza w pol-
skich zbiorach. Nie wszystkie dotrwały do naszych dni. Nie ocalał piękny portret
pędzla tego artysty, niegdyś w posiadaniu rodziny Marconich w Warszawie;
uległ zagładzie również obraz z dawnej kolekcji Kola-
sińskiego23, przedstawiający Studium starca (przed wojną
własność antykwariatu B. Gutnajera). Szczęśliwym zda-
rzeniem losu ocalało natomiast w jednej z prywatnych
kolekcji warszawskich inne, nie znane dotąd dzieło mi-
strza — dużych rozmiarów obraz Cimon i Ijigenia (ryc. 12).
Malowidło, wykonane na desce dębowej o wym.
77,8x98,8 cm, zachowane nad podziw dobrze, opatrzone
jest monogramem artysty24. Załączone reprodukcje cało-
ści oraz poszczególnych fragmentów (ryc. 12 —16) pozwa-
lają na skrócenie opisu jedynie do pewnych elementów
tej kompozycji, mających znaczenie dla dalszych roz-
ważań.
Akcja toczy się na tle łagodnego, górzystego pej-
10. Horatius Paulijn (?), idoiatńa zażu. Młody pasterz Galeso, syn Aristippa, zwany pogard-
Saiomona, sygnatura artysty Hwie Cimonem, wsparty na lasce zatrzymał się przed
1 я Mgr A. Dobrzycka, kustosz Muzeum Narodowego w Poznaniu, zwraca mi uwagę na zbliżony formalnie obraz
Pota, przedstawiający Koronację Ludwika XIII, znany z katalogu aukcyjnego firmy H. Hahn Frankfurt a/M., LXIV,
1941, nr 62, tabl. 7.
-" A. Pigler, Barocklhemen. Eine Auswahl von Verzeichnissen zur Ikonographie des 17. und 18. Jh., Budapest 1956,
t. I, s. 168.
21 III Księgi królewskie, rozdz. XI:
„1. A król Salomon rozmiłował się niewiast cudzego rodu mnogich i córki Pharaonowej, i Moabitek, i Ammonitek,
i Idumeitek, i Sydonitek, i Hethejanek. Deut. 17, 17 Eccl. 47, 21—7, 3.
2. Z narodów, o których rzekł Pan synom izraelowym: Nie wnidziecie do nich ani z nich nie wnidą do waszych; bo pe-
wnie odwrócą serca wasze, że pójdziecie za ich bogami: z tymi tedy złączył się Salomon bardzo gorącą miłością. Exod., 34, 14.
3. I miał żon jako królowych siedemset, a nałożnic trzysta, i odwróciły niewiasty serce jego.
4. A gdy już był stary, skażone jest serce jego przez niewiasty, że się puścił za bogi cudzymi, i nie było serce
jego zupełne z Panem Bogiem jego jako serce Dawida, ojca jego.
5. Ale chwalił Salomon Astarthę, boginię Sydońską, i Molocha, bałwana Ammońskiego.
6. I uczynił Salomon, co się nie podobało przed Panem, i nie wykonał, żeby chodził za Panem jako Dawid,
ojciec jego.
7. Zbudował tedy Salomon zbór Chamos bałwanowi Moab na górze, która jest przeciw Jeruzalem, i Molochowi,
bałwanowi synów Ammon.
8. I tymże sposobem uczynił wszystkim żonom swym cudzoziemkom, które zapalały kadzidło i ofiarowały bogom
swoim" (cyt. wg Biblii Jakuba Wujka, Lipsk 1898, s. 343).
22 A. Dobrzycka, Malarstwo holenderskie XVII—XVIII iv. Katalog zbiorów, Poznań 1958.
23 W. Kolasiński, Sammlung des Vestorbenen Herrn A. von Kolasiński—Warschau, Berlin 1917.
24 Badania lampą kwarcową i mikroskopowe potwierdziły autentyczność sygnatury.
M. WALICKI
inaczej traktować tych uwag, jak tylko i wyłącznie jako propozycję w zakresie
atrybucji19.
Pozostaje z kolei kwestia tematu obrazu. Z pomocą przychodzi nieoceniona
publikacja A. Piglera20, ułatwiająca rozstrzygnięcie tej sprawy w sposób zupełnie
jednoznaczny. Poznański obraz, przypisany tu. ręce Hendrika Pota, przed-
stawia niewątpliwie scenę Idolatrii Salomona — wielokrotnie ożywiającą wyobraź-
nię malarzy baroku. Zestawienie tekstu, zawartego w III Księgach królewskich
(rozdz. 1 — 8), z naszą kompozycją usuwa — jak sądzę — wszelkie wątpliwości
w tej mierze 21.
2. PIETER DE GREBBER ILUSTRATOREM BOCCACCIA
Dwa obrazy de Grebbera22, znajdujące się w galerii Muzeum Narodowego
w Poznaniu, zachęcają do pomnożenia wiadomości o dziełach tego malarza w pol-
skich zbiorach. Nie wszystkie dotrwały do naszych dni. Nie ocalał piękny portret
pędzla tego artysty, niegdyś w posiadaniu rodziny Marconich w Warszawie;
uległ zagładzie również obraz z dawnej kolekcji Kola-
sińskiego23, przedstawiający Studium starca (przed wojną
własność antykwariatu B. Gutnajera). Szczęśliwym zda-
rzeniem losu ocalało natomiast w jednej z prywatnych
kolekcji warszawskich inne, nie znane dotąd dzieło mi-
strza — dużych rozmiarów obraz Cimon i Ijigenia (ryc. 12).
Malowidło, wykonane na desce dębowej o wym.
77,8x98,8 cm, zachowane nad podziw dobrze, opatrzone
jest monogramem artysty24. Załączone reprodukcje cało-
ści oraz poszczególnych fragmentów (ryc. 12 —16) pozwa-
lają na skrócenie opisu jedynie do pewnych elementów
tej kompozycji, mających znaczenie dla dalszych roz-
ważań.
Akcja toczy się na tle łagodnego, górzystego pej-
10. Horatius Paulijn (?), idoiatńa zażu. Młody pasterz Galeso, syn Aristippa, zwany pogard-
Saiomona, sygnatura artysty Hwie Cimonem, wsparty na lasce zatrzymał się przed
1 я Mgr A. Dobrzycka, kustosz Muzeum Narodowego w Poznaniu, zwraca mi uwagę na zbliżony formalnie obraz
Pota, przedstawiający Koronację Ludwika XIII, znany z katalogu aukcyjnego firmy H. Hahn Frankfurt a/M., LXIV,
1941, nr 62, tabl. 7.
-" A. Pigler, Barocklhemen. Eine Auswahl von Verzeichnissen zur Ikonographie des 17. und 18. Jh., Budapest 1956,
t. I, s. 168.
21 III Księgi królewskie, rozdz. XI:
„1. A król Salomon rozmiłował się niewiast cudzego rodu mnogich i córki Pharaonowej, i Moabitek, i Ammonitek,
i Idumeitek, i Sydonitek, i Hethejanek. Deut. 17, 17 Eccl. 47, 21—7, 3.
2. Z narodów, o których rzekł Pan synom izraelowym: Nie wnidziecie do nich ani z nich nie wnidą do waszych; bo pe-
wnie odwrócą serca wasze, że pójdziecie za ich bogami: z tymi tedy złączył się Salomon bardzo gorącą miłością. Exod., 34, 14.
3. I miał żon jako królowych siedemset, a nałożnic trzysta, i odwróciły niewiasty serce jego.
4. A gdy już był stary, skażone jest serce jego przez niewiasty, że się puścił za bogi cudzymi, i nie było serce
jego zupełne z Panem Bogiem jego jako serce Dawida, ojca jego.
5. Ale chwalił Salomon Astarthę, boginię Sydońską, i Molocha, bałwana Ammońskiego.
6. I uczynił Salomon, co się nie podobało przed Panem, i nie wykonał, żeby chodził za Panem jako Dawid,
ojciec jego.
7. Zbudował tedy Salomon zbór Chamos bałwanowi Moab na górze, która jest przeciw Jeruzalem, i Molochowi,
bałwanowi synów Ammon.
8. I tymże sposobem uczynił wszystkim żonom swym cudzoziemkom, które zapalały kadzidło i ofiarowały bogom
swoim" (cyt. wg Biblii Jakuba Wujka, Lipsk 1898, s. 343).
22 A. Dobrzycka, Malarstwo holenderskie XVII—XVIII iv. Katalog zbiorów, Poznań 1958.
23 W. Kolasiński, Sammlung des Vestorbenen Herrn A. von Kolasiński—Warschau, Berlin 1917.
24 Badania lampą kwarcową i mikroskopowe potwierdziły autentyczność sygnatury.