DOI Artikel:
Walicki, Michał: Materiały do "Katalogu malarstwa holenderskiego w Polsce"
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.12453#0155
MATERIAŁY DO „KATALOGU MALARSTWA HOLENDERSKIEGO W POLSCE"
149
Podobnie ściśle zlokalizowane zostało miejsce akcji — piękny gaik stojący
w zieleni, otoczona drzewami łączka i pobliskie źródło31.
W zestawieniu ze znanymi mi z autopsji bądź z fotografii innymi obrazami
na ten temat dzieło Grebbera zdaje się wysuwać na jedno z bardziej poczesnych
miejsc. Niezależnie od swych wartości malarskich, jak przemyślana skala barwna
i brawurowa, laserunkowa technika — góruje ono nad wieloma innymi ujęciami
tego tematu łagodnym lirycznym wdziękiem. Krajobraz cypryjski przekształcił
20. Pieter de Grebber, Głowa młodego mężczyzny 21. Pieter de Grebber, Głowa młodego mężczyzny
się w interpretacji Grebbera w uroczą górską polanę, nasyconą parnym, wilgot-
nym powietrzem, połyskującą od kropel opadającego strumienia.
Podporządkowując na ogół swą wizję instrukcji tekstu, złagodził znacznie
elementy erotyczne, inaczej zinstrumentował akcenty. Nie olśnienie na widok
pięknego nagiego ciała jest tutaj tematem sceny, lecz moment oczyszczającej
metamorfozy, dokonywaj ącej się w Cymonie w obliczu dziecięcej urody Ifigenii,
która przekształciła go „z gbura na wielbiciela piękności". Delikatność tej wizji
malarskiej jest tym godniejsza uwagi, że de Grebber, jeżeli wierzyć słowom Filipa
Angela32, specjalnie pilnie studiował rysunek aktu.
Ta właśnie poetyckość wizji, nie pozbawiona ciepłej, acz czystej intymności,
zapewnia dziełu de Grebbera znaczną siłę oddziaływania. Obrazy Rubensa, Wou-
tersa, Backera czy Eckhouta w zestawieniu z poznańskim obrazem niemal rażą
swą brutalnością, nie mówiąc już o tym, że na ogół w sposób dość luźny nawią-
zują do scenariusza Boccaccia33. Wiedeński obraz Rubensa пр., pomijając zmysłowe
31 W oryginalnym tekście: una bellissima fonłana, e freddo. Termin fontana ma w języku włoskim kilka znaczeń:
źródło, fontanna, krynica. Patrz uwagi R. M. Chaj, Nieizwiestnaja karlina Woutersa w Ermitaże, Gosud. Ermitaż, „Trudy
Otdieła Zapadno-Ewropiejskawo Iskusstwa", 1949, t. III, s. 79.
32 Ph. Angels, Lof der Schilderkunst, 1642, s. 81.
33 Por. rjrzvklady omówione w obu artykułach G. v. Terey, op. cit., oraz w zestawie Piglera, op. cit.
149
Podobnie ściśle zlokalizowane zostało miejsce akcji — piękny gaik stojący
w zieleni, otoczona drzewami łączka i pobliskie źródło31.
W zestawieniu ze znanymi mi z autopsji bądź z fotografii innymi obrazami
na ten temat dzieło Grebbera zdaje się wysuwać na jedno z bardziej poczesnych
miejsc. Niezależnie od swych wartości malarskich, jak przemyślana skala barwna
i brawurowa, laserunkowa technika — góruje ono nad wieloma innymi ujęciami
tego tematu łagodnym lirycznym wdziękiem. Krajobraz cypryjski przekształcił
20. Pieter de Grebber, Głowa młodego mężczyzny 21. Pieter de Grebber, Głowa młodego mężczyzny
się w interpretacji Grebbera w uroczą górską polanę, nasyconą parnym, wilgot-
nym powietrzem, połyskującą od kropel opadającego strumienia.
Podporządkowując na ogół swą wizję instrukcji tekstu, złagodził znacznie
elementy erotyczne, inaczej zinstrumentował akcenty. Nie olśnienie na widok
pięknego nagiego ciała jest tutaj tematem sceny, lecz moment oczyszczającej
metamorfozy, dokonywaj ącej się w Cymonie w obliczu dziecięcej urody Ifigenii,
która przekształciła go „z gbura na wielbiciela piękności". Delikatność tej wizji
malarskiej jest tym godniejsza uwagi, że de Grebber, jeżeli wierzyć słowom Filipa
Angela32, specjalnie pilnie studiował rysunek aktu.
Ta właśnie poetyckość wizji, nie pozbawiona ciepłej, acz czystej intymności,
zapewnia dziełu de Grebbera znaczną siłę oddziaływania. Obrazy Rubensa, Wou-
tersa, Backera czy Eckhouta w zestawieniu z poznańskim obrazem niemal rażą
swą brutalnością, nie mówiąc już o tym, że na ogół w sposób dość luźny nawią-
zują do scenariusza Boccaccia33. Wiedeński obraz Rubensa пр., pomijając zmysłowe
31 W oryginalnym tekście: una bellissima fonłana, e freddo. Termin fontana ma w języku włoskim kilka znaczeń:
źródło, fontanna, krynica. Patrz uwagi R. M. Chaj, Nieizwiestnaja karlina Woutersa w Ermitaże, Gosud. Ermitaż, „Trudy
Otdieła Zapadno-Ewropiejskawo Iskusstwa", 1949, t. III, s. 79.
32 Ph. Angels, Lof der Schilderkunst, 1642, s. 81.
33 Por. rjrzvklady omówione w obu artykułach G. v. Terey, op. cit., oraz w zestawie Piglera, op. cit.