DOI article:
Starzyński, Juliusz: Od renesansyzmu do impresjonizmu: (malarstwo Aleksandra Gierymskiego w latach 1872 - 1879)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.12453#0197
40. Aleksander Gierymski. Paź florencki, 1884
1875 r. — to źródło dla nas zamknięte; myśl, co chcesz, kochaj kraj, kobietę,
ludzi, nienawidź, szamocz się ze sobą, w sztuce twojej tego nie oddasz — i musisz
się z tym raz na zawsze pogodzić. Jednego znałem, który oddał nie w jednej,
ale we wszystkich pracach swój kraj, poezję i miłość dla niego, zresztą całe swoje
usposobienie, wreszcie siebie samego — to był nasz brat. Pewnie są i inni, ale
jak ich musi być mało, bo ja ich prawie nie znam. Reszta, czy to z musu dla okre-
ślonej formy sztuki, czy z mody, czy ze studiów w jednym kierunku robionych,
przez zapatrzenie, uwielbienie jednych lub drugich bogów, czy bogów z 15-go
wieku czy z 13-go, czy starej Grecji, starają się tak czuć jak oni, upodobać sobie
w tym samym co oni. Czy kłamią, czy są małpy ? Odpowiedzieć nie umiem, prawie
sprawy sobie zdać nie mogę, jakim to sposobem się dzieje. Robią piękne rzeczy,
nie tylko publiczność, ale i ja je tak często podziwiać muszę, choć sobie czasem
i w chwili mniejszego upokorzenia pytanie zadam, po co to zrobione, a jeszcze
częściej, jaka myśl natchnęła tego artystę, albo prościej, w jakim świecie myśli
1875 r. — to źródło dla nas zamknięte; myśl, co chcesz, kochaj kraj, kobietę,
ludzi, nienawidź, szamocz się ze sobą, w sztuce twojej tego nie oddasz — i musisz
się z tym raz na zawsze pogodzić. Jednego znałem, który oddał nie w jednej,
ale we wszystkich pracach swój kraj, poezję i miłość dla niego, zresztą całe swoje
usposobienie, wreszcie siebie samego — to był nasz brat. Pewnie są i inni, ale
jak ich musi być mało, bo ja ich prawie nie znam. Reszta, czy to z musu dla okre-
ślonej formy sztuki, czy z mody, czy ze studiów w jednym kierunku robionych,
przez zapatrzenie, uwielbienie jednych lub drugich bogów, czy bogów z 15-go
wieku czy z 13-go, czy starej Grecji, starają się tak czuć jak oni, upodobać sobie
w tym samym co oni. Czy kłamią, czy są małpy ? Odpowiedzieć nie umiem, prawie
sprawy sobie zdać nie mogę, jakim to sposobem się dzieje. Robią piękne rzeczy,
nie tylko publiczność, ale i ja je tak często podziwiać muszę, choć sobie czasem
i w chwili mniejszego upokorzenia pytanie zadam, po co to zrobione, a jeszcze
częściej, jaka myśl natchnęła tego artystę, albo prościej, w jakim świecie myśli