DOI Artikel:
Jaworska, Władysława: Poszukiwania malarskie Tadeusza Makowskiego w Latach 1914 - 1922
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.12453#0216
210
W. JAWORSKA
Wracając jednak do sprawy tak istotnego w życiu Makowskiego przełomu,
jakim było ponowne zainteresowanie się studium natury, należy stwierdzić, że
o ile podjęcie parę lat temu eksperymentu kubistycznego wymagało prawdziwie
męskiej decyzji od młodego malarza urzeczonego z jednej strony kolorystyczną
brawurą impresjonizmu wyniesioną ze szkoły Stanisławskiego, z drugiej dekora-
cyjną powagą monumentalnych kompozycji ściennych w duchu Puvis de Cha-
vannesa — o tyle rzucenie kubizmu właśnie w tym momencie musiało być dla
niego aktem iście heroicznym. Decydując się w sposób stanowczy na odejście
od tego kierunku w chwili jego szczytowego rozwoju i wzrastającego powodzenia
wiedział, że traci moralne poparcie swych przyjaciół i kolegow-malarzy, a zatem
1. Tadeusz Makowski, Pejzaż bretoński ze studnia, 1913
poparcie grupy, które daje siłę i potwierdzenie słuszności takiej, a nie innej drogi
poszukiwań. Zdawał sobie z tego sprawę, że w środowisku paryskim, w którym
odbywa się permanentny konkurs na oryginalność i ekscentryczność, będzie
malarzem „niemodnym", że pozbawia się wszelkich szans poparcia i sprzedaży
swych obrazów przez marchandów i kolekcjonerów. Pozostaje teraz sam. Ma
przygnębiającą świadomość tej samotności jak wędrowiec, który podejmując
długą i uciążliwą podróż w pojedynkę nie ma już możności odwrotu, a nie wie
nawet, jak daleka czeka go droga i do jakiego celu prowadzi.
Gorzkie to były myśli, które skłoniły artystę do tak ryzykownego kroku.
Spośród współczesnych mu malarzy — aczkolwiek dla wielu ma szacunek i uzna-
nie — nie widzi żadnego, którego drogą chciałby sam pójść. Ma już za sobą spore
doświadczenie; przeanalizował z pędzlem i piórem w ręku różne kierunki i doszedł —
jeśli chodzi o wyniesioną dla siebie lekcję — do wniosków raczej pesymistycz-
nych. Impresjonizm, mimo jego niezaprzeczonych zdobyczy kolorystycznych,
uznał za sztukę powierzchowną i niedbałą, rozsadzającą tradycję dobrze budowa-
nego obrazu; kubizm za kierunek degenerujący w swym dalszym postępie albo
W. JAWORSKA
Wracając jednak do sprawy tak istotnego w życiu Makowskiego przełomu,
jakim było ponowne zainteresowanie się studium natury, należy stwierdzić, że
o ile podjęcie parę lat temu eksperymentu kubistycznego wymagało prawdziwie
męskiej decyzji od młodego malarza urzeczonego z jednej strony kolorystyczną
brawurą impresjonizmu wyniesioną ze szkoły Stanisławskiego, z drugiej dekora-
cyjną powagą monumentalnych kompozycji ściennych w duchu Puvis de Cha-
vannesa — o tyle rzucenie kubizmu właśnie w tym momencie musiało być dla
niego aktem iście heroicznym. Decydując się w sposób stanowczy na odejście
od tego kierunku w chwili jego szczytowego rozwoju i wzrastającego powodzenia
wiedział, że traci moralne poparcie swych przyjaciół i kolegow-malarzy, a zatem
1. Tadeusz Makowski, Pejzaż bretoński ze studnia, 1913
poparcie grupy, które daje siłę i potwierdzenie słuszności takiej, a nie innej drogi
poszukiwań. Zdawał sobie z tego sprawę, że w środowisku paryskim, w którym
odbywa się permanentny konkurs na oryginalność i ekscentryczność, będzie
malarzem „niemodnym", że pozbawia się wszelkich szans poparcia i sprzedaży
swych obrazów przez marchandów i kolekcjonerów. Pozostaje teraz sam. Ma
przygnębiającą świadomość tej samotności jak wędrowiec, który podejmując
długą i uciążliwą podróż w pojedynkę nie ma już możności odwrotu, a nie wie
nawet, jak daleka czeka go droga i do jakiego celu prowadzi.
Gorzkie to były myśli, które skłoniły artystę do tak ryzykownego kroku.
Spośród współczesnych mu malarzy — aczkolwiek dla wielu ma szacunek i uzna-
nie — nie widzi żadnego, którego drogą chciałby sam pójść. Ma już za sobą spore
doświadczenie; przeanalizował z pędzlem i piórem w ręku różne kierunki i doszedł —
jeśli chodzi o wyniesioną dla siebie lekcję — do wniosków raczej pesymistycz-
nych. Impresjonizm, mimo jego niezaprzeczonych zdobyczy kolorystycznych,
uznał za sztukę powierzchowną i niedbałą, rozsadzającą tradycję dobrze budowa-
nego obrazu; kubizm za kierunek degenerujący w swym dalszym postępie albo