DOI Heft:
I: Problemy polskiego baroku
DOI Artikel:Tomkiewicz, Władysław: Czynniki kształtuające sztukę polską XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14267#0059
50
33. Warszawa, kościół Św. Bonifacego na Czerniakowie, fragment wnętrza
ale niebawem znów jest w kręgu mecenatu króla, wykonując dlań rodzinne grobowce w Żółkwi. Pallom przez
siedem lat pracuje na Litwie pod skrzydłami Paców, następnie widzimy go na usługach Krasińskiego, króla
(freski w Wilanowie), Leszczyńskich (malowidła pałacowe w Rydzynie), hetmana Sapiehy, dla którego wyko-
nuje najlepsze swe dzieła w wileńskiej kaplicy Św. Kazimierza przy katedrze — by pod koniec życia znowu
powrócić do Krasińskich19. Te zmiany mecenasów miały dobrą stronę: każdy z nich miał inne wymagania
i dlatego artyści nie wpadali w rutynę czy manierę.
Dzięki takiemu układowi rzeczy zmieniły się role ośrodków artystycznych. Kraków stał się teraz centrum
sztuki regionalnej; dzięki Fontanie czołową rolę odgrywała tam rzeźba, a liczni współpracownicy, naśladowcy
czy kontynuatorzy twórczości tego Włocha, będą zapełniali kościoły małopolskie rzeźbami wywodzącymi
się z jego sztuki.
Również ośrodkiem regionalnym stawał się teraz i Gdańsk. Kwitnie tam wciąż malarstwo portretowe,
ale najlepszy z tamtejszych artystów — Daniel Schultz — więcej przebywał w Warszawie niż w Gdańsku,
malował przede wszystkim dla królów i magnatów, toteż gdańszczaninem był raczej z pochodzenia. Natomiast
młodsi jego koledzy będą już pracowali niemal wyłącznie na potrzeby lokalne; najzdolniejszy po Schultzu
malarz — Andrzej Stech — stanie się wyłącznie portrecistą miejscowego patrycjatu. Dzierżył Gdańsk jednak
w dalszym ciągu prymat na polu różnych rzemiosł artystycznych, zwłaszcza złotnictwa, choć pod tym względem
zaczynała mu robić konkurencję Warszawa. Dzięki tamtejszym oficynom wydawniczym był też Gdańsk głównym
ośrodkiem produkcji graficznej, zwłaszcza grafiki książkowej.
Z powodu odbudowy wnętrza katedry po zniszczeniach wojennych, jak również w związku z budową pa-
cowskiego kościoła na Antokolu na szereg lat ożywiło się Wilno. Jak widzieliśmy, wiele czasu, choć z przer-
19 M. Karpowicz, Działalność artystyczna Michelangela Palloniego w Polsce, Warszawa 1967, s. 86 — 90.
33. Warszawa, kościół Św. Bonifacego na Czerniakowie, fragment wnętrza
ale niebawem znów jest w kręgu mecenatu króla, wykonując dlań rodzinne grobowce w Żółkwi. Pallom przez
siedem lat pracuje na Litwie pod skrzydłami Paców, następnie widzimy go na usługach Krasińskiego, króla
(freski w Wilanowie), Leszczyńskich (malowidła pałacowe w Rydzynie), hetmana Sapiehy, dla którego wyko-
nuje najlepsze swe dzieła w wileńskiej kaplicy Św. Kazimierza przy katedrze — by pod koniec życia znowu
powrócić do Krasińskich19. Te zmiany mecenasów miały dobrą stronę: każdy z nich miał inne wymagania
i dlatego artyści nie wpadali w rutynę czy manierę.
Dzięki takiemu układowi rzeczy zmieniły się role ośrodków artystycznych. Kraków stał się teraz centrum
sztuki regionalnej; dzięki Fontanie czołową rolę odgrywała tam rzeźba, a liczni współpracownicy, naśladowcy
czy kontynuatorzy twórczości tego Włocha, będą zapełniali kościoły małopolskie rzeźbami wywodzącymi
się z jego sztuki.
Również ośrodkiem regionalnym stawał się teraz i Gdańsk. Kwitnie tam wciąż malarstwo portretowe,
ale najlepszy z tamtejszych artystów — Daniel Schultz — więcej przebywał w Warszawie niż w Gdańsku,
malował przede wszystkim dla królów i magnatów, toteż gdańszczaninem był raczej z pochodzenia. Natomiast
młodsi jego koledzy będą już pracowali niemal wyłącznie na potrzeby lokalne; najzdolniejszy po Schultzu
malarz — Andrzej Stech — stanie się wyłącznie portrecistą miejscowego patrycjatu. Dzierżył Gdańsk jednak
w dalszym ciągu prymat na polu różnych rzemiosł artystycznych, zwłaszcza złotnictwa, choć pod tym względem
zaczynała mu robić konkurencję Warszawa. Dzięki tamtejszym oficynom wydawniczym był też Gdańsk głównym
ośrodkiem produkcji graficznej, zwłaszcza grafiki książkowej.
Z powodu odbudowy wnętrza katedry po zniszczeniach wojennych, jak również w związku z budową pa-
cowskiego kościoła na Antokolu na szereg lat ożywiło się Wilno. Jak widzieliśmy, wiele czasu, choć z przer-
19 M. Karpowicz, Działalność artystyczna Michelangela Palloniego w Polsce, Warszawa 1967, s. 86 — 90.