DOI Heft:
III: Od kubizmu do konstruktywizmu
DOI Artikel:Zwolanowska, Barbara: Architektura Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu w roku 1929
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14267#0212
ARCHITEKTURA PWK W POZNANIU W ROKU 1929
203
23. Pawilon Związku Hut Szklanych, proj. J. Goliński i H. Łagowski. Arch. IS PAN
żę) — ekspresja malarska — płaska kompozycja elementów zgeometryzowanych. Pawilon Polski Współczesnej,
założony na planie ośmiokąta, nawiązywał do budownictwa ludowego (pokryty gontem, z drewnianą konstruk-
cją). Był on dalekim echem poszukiwań „stylu narodowego". Kompozycyjny element dekoracyjny — szklane
zgeometryzowane płytki (kwadraty, prostokąty, romby) — związany w tym wypadku z architekturą „ludową"
determinował wyłącznie jego wyraz plastyczny. Pawilon Rzemiosł został zaprojektowany przez Rogera Sław-
skiego na zasadzie form klasycznych. Zawierał jednak elementy wskazujące na pewien wpływ polskiej sztuki
dekoracyjnej, podobnie jak to miało miejsce w omówionych już dwóch pawilonach Sławskiego (Pawilon Biu-
rowy, Pawilon Prasy i Książki). Pawilon Rzemiosł wieńczyła wieloboczna latarnia, której poszczególne pola
zawierały kwadratowe otwory, wypełnione barwnymi szklanymi płytkami w kształcie trójkątów i kwadratów.
Układ tych płytek przypominał stylizowany geometrycznie wzór na tkaninie.
Architektura nowoczesna — funkcjonalizm
Kierunki architektoniczne występujące w architekturze polskiej po roku 1918, które znalazły odbicie w for-
mach pawilonów dotąd omówionych, należały już do przeszłości. Związane z tradycją polskiego renesansu,
baroku, klasycyzmu, ze sztuką dekoracyjną mimo dostosowywania do nowych potrzeb przez modernizowanie
form, stosowanie nowych rozwiązań konstrukcyjnych, nie mogły sprostać zadaniom stojącym przed archi-
tekturą XX wieku. Poszukiwania nowej formy architektury, zahamowane w wyniku pierwszej wojny światowej
i powojennego powrotu do form tradycyjnych, zostały podjęte w latach dwudziestych. Idee nowej architektury,
rozwijające się w najaktywniejszych zachodnich środowiskach artystycznych: we Francji, w Niemczech i Ho-
landii, znalazły żywy oddźwięk w Polsce, „powodując nagłe przejście od »stylu dworkowego« do całkowicie
ahistorycznej architektury funkcjonalnej"59.
59 A. K. Olszewski, Architektura Warszawy, 1919 — 1939, [w:] Warszawa II Rzeczypospolitej, t. 1, Warszawa 1969, s. 299.
203
23. Pawilon Związku Hut Szklanych, proj. J. Goliński i H. Łagowski. Arch. IS PAN
żę) — ekspresja malarska — płaska kompozycja elementów zgeometryzowanych. Pawilon Polski Współczesnej,
założony na planie ośmiokąta, nawiązywał do budownictwa ludowego (pokryty gontem, z drewnianą konstruk-
cją). Był on dalekim echem poszukiwań „stylu narodowego". Kompozycyjny element dekoracyjny — szklane
zgeometryzowane płytki (kwadraty, prostokąty, romby) — związany w tym wypadku z architekturą „ludową"
determinował wyłącznie jego wyraz plastyczny. Pawilon Rzemiosł został zaprojektowany przez Rogera Sław-
skiego na zasadzie form klasycznych. Zawierał jednak elementy wskazujące na pewien wpływ polskiej sztuki
dekoracyjnej, podobnie jak to miało miejsce w omówionych już dwóch pawilonach Sławskiego (Pawilon Biu-
rowy, Pawilon Prasy i Książki). Pawilon Rzemiosł wieńczyła wieloboczna latarnia, której poszczególne pola
zawierały kwadratowe otwory, wypełnione barwnymi szklanymi płytkami w kształcie trójkątów i kwadratów.
Układ tych płytek przypominał stylizowany geometrycznie wzór na tkaninie.
Architektura nowoczesna — funkcjonalizm
Kierunki architektoniczne występujące w architekturze polskiej po roku 1918, które znalazły odbicie w for-
mach pawilonów dotąd omówionych, należały już do przeszłości. Związane z tradycją polskiego renesansu,
baroku, klasycyzmu, ze sztuką dekoracyjną mimo dostosowywania do nowych potrzeb przez modernizowanie
form, stosowanie nowych rozwiązań konstrukcyjnych, nie mogły sprostać zadaniom stojącym przed archi-
tekturą XX wieku. Poszukiwania nowej formy architektury, zahamowane w wyniku pierwszej wojny światowej
i powojennego powrotu do form tradycyjnych, zostały podjęte w latach dwudziestych. Idee nowej architektury,
rozwijające się w najaktywniejszych zachodnich środowiskach artystycznych: we Francji, w Niemczech i Ho-
landii, znalazły żywy oddźwięk w Polsce, „powodując nagłe przejście od »stylu dworkowego« do całkowicie
ahistorycznej architektury funkcjonalnej"59.
59 A. K. Olszewski, Architektura Warszawy, 1919 — 1939, [w:] Warszawa II Rzeczypospolitej, t. 1, Warszawa 1969, s. 299.