DOI Heft:
III: Od kubizmu do konstruktywizmu
DOI Artikel:Zwolanowska, Barbara: Architektura Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu w roku 1929
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14267#0232
ARCHITEKTURA PWK W POZNANIU W ROKU 1929
223
51. Pawilon Przemysłu Spożywczego, wnętrze. Aren. autorki
ZAKOŃCZENIE
Organizację Działu Sztuki i Kultury na Powszechnej Wystawie Krajowej powierzono w roku 1927 Jerzemu
Warchałowskiemu, organizatorowi polskiego pawilonu na Wystawie Paryskiej w roku 1925. Wybór osoby
organizatora ekspozycji sztuki na ogólnopolskiej wystawie znaczył wiele. Orientacja artystyczna Jerzego Warcha-
łowskiego, który jako dyrektor miał daleko idące uprawnienia, wpływała poprzez powołaną przez niego Komisję
Artystyczną na ,,artystyczny wygląd wystawy"78. Wybór Warchałowskiego dokonany w dwa Jata po sukcesie
polskiej sztuki dekoracyjnej był całkowicie zrozumiały, biorąc pod uwagę rangę, jaką ten kierunek zyskał ofi-
cjalnie w Polsce. 8 czerwca 1928 roku zrezygnował Jerzy Warchałowski z zajmowanego stanowiska, nie mogąc
uzyskać odpowiednich funduszy na realizację swojego programu79. Wydaje się, że nie tylko trudności finansowe
spowodowały rezygnację Warchałowskiego. Organizacja Działu Sztuki w zakresie programu artystycznego
opierała się na tzw. miejscowych komitetach działu kultury na PWK w Warszawie, Poznaniu, Lwowie, Wilnie
i Zakopanem, skupiających czołowych plastyków danych ośrodków. Komitety te, jak czytamy w sprawozdaniu
z Wystawy, objawiały dość nieprzychylne stanowisko wobec organizatorów Działu Sztuki, szczególnie ze
względu na niejasną sytuację co do zakresu Wystawy80. W roku, w którym Warchałowski obejmował stano-
wisko dyrektora działu sztuki na PWK, sytuacja w plastyce polskiej była już zupełnie inna niż w roku Wystawy
Paryskiej. W latach powojennego tradycjonalizmu polska sztuka dekoracyjna, utożsamiana z narodową, której
protagonistą był Warchałowski, mogła spełniać rolę reprezentacyjną. W roku 1929, po czterech latach inten-
sywnego rozwoju sztuki awangardowej — ahistorycznej, takiej roli pełnić już nie mogła. Biorąc pod uwagę
orientację artystyczną Jerzego Warchałowskiego, stojącego na czele Komisji Artystycznej decydującej o za-
kresie wystawy sztuki i o wyrazie plastycznym projektów również architektonicznych, powody „dość nieprzy-
78 N. Pajzderski, Wystawa sztuki, [w:] Powszechna Wystawa Krajowa t. 4, s. 342.
79 Ibid., s. 346.
80 Ibid.
223
51. Pawilon Przemysłu Spożywczego, wnętrze. Aren. autorki
ZAKOŃCZENIE
Organizację Działu Sztuki i Kultury na Powszechnej Wystawie Krajowej powierzono w roku 1927 Jerzemu
Warchałowskiemu, organizatorowi polskiego pawilonu na Wystawie Paryskiej w roku 1925. Wybór osoby
organizatora ekspozycji sztuki na ogólnopolskiej wystawie znaczył wiele. Orientacja artystyczna Jerzego Warcha-
łowskiego, który jako dyrektor miał daleko idące uprawnienia, wpływała poprzez powołaną przez niego Komisję
Artystyczną na ,,artystyczny wygląd wystawy"78. Wybór Warchałowskiego dokonany w dwa Jata po sukcesie
polskiej sztuki dekoracyjnej był całkowicie zrozumiały, biorąc pod uwagę rangę, jaką ten kierunek zyskał ofi-
cjalnie w Polsce. 8 czerwca 1928 roku zrezygnował Jerzy Warchałowski z zajmowanego stanowiska, nie mogąc
uzyskać odpowiednich funduszy na realizację swojego programu79. Wydaje się, że nie tylko trudności finansowe
spowodowały rezygnację Warchałowskiego. Organizacja Działu Sztuki w zakresie programu artystycznego
opierała się na tzw. miejscowych komitetach działu kultury na PWK w Warszawie, Poznaniu, Lwowie, Wilnie
i Zakopanem, skupiających czołowych plastyków danych ośrodków. Komitety te, jak czytamy w sprawozdaniu
z Wystawy, objawiały dość nieprzychylne stanowisko wobec organizatorów Działu Sztuki, szczególnie ze
względu na niejasną sytuację co do zakresu Wystawy80. W roku, w którym Warchałowski obejmował stano-
wisko dyrektora działu sztuki na PWK, sytuacja w plastyce polskiej była już zupełnie inna niż w roku Wystawy
Paryskiej. W latach powojennego tradycjonalizmu polska sztuka dekoracyjna, utożsamiana z narodową, której
protagonistą był Warchałowski, mogła spełniać rolę reprezentacyjną. W roku 1929, po czterech latach inten-
sywnego rozwoju sztuki awangardowej — ahistorycznej, takiej roli pełnić już nie mogła. Biorąc pod uwagę
orientację artystyczną Jerzego Warchałowskiego, stojącego na czele Komisji Artystycznej decydującej o za-
kresie wystawy sztuki i o wyrazie plastycznym projektów również architektonicznych, powody „dość nieprzy-
78 N. Pajzderski, Wystawa sztuki, [w:] Powszechna Wystawa Krajowa t. 4, s. 342.
79 Ibid., s. 346.
80 Ibid.