DOI Artikel:
Wisłocki, Marcin: Upamiętnienie i gloryfikacja w ewangelickiej sztuce Pomorza w XVI - XVII wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14536#0244
238
MARCIN WISŁOCKI
34. Kołobrzeg, kolegiata. Epitafium Laurentiusa Hencke
(zm. 1660), 1661. Stan sprzed 1939 r.
Fot. ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie
z obrazem Miłosiernego Samarytanina. Przykładem osobistej wymowy teologicznego programu było np.
epitafium Paulusa von Rhode w kościele św. Jakuba w Szczecinie: „darin die Bekehrung S. Pauli abgemah-
let" - „w którym nawrócenie św. Pawła namalowane [jest]"87. Charakterystyczny zdaje się być dobór sceny,
będący niewątpliwie aluzją do nawrócenia Rungego na naukę doktora Lutra. Program, dopełniony inskryp-
cją, stanowił nie tylko odwołanie się do imienia zmarłego, faktu jego odwrócenia się od „papieskich zgor-
szeń", ale także przyjęcia przez niego roli jednego z apostołów Pomorza88. Z pewnością nawiązanie do
wydarzeń z życia zmarłego zawarte zostało w epitafium szwedzkiego pułkownika Axela Macka Duwala
(zm. 1630), syna szkockiego emigranta, ufundowanym przez jego brata Jacoba w kościele św. Mikołaja
w Stralsundzie, z wyobrażeniem Ucieczki do Egiptu i inskrypcją: „Accipe puerum et fugę in Aegypt"89 -
„weź chłopca i uciekaj do Egiptu". Tego rodzaju uzasadnienie osobistego wyboru głównego tematu epita-
fium miało analogie do współczesnych kazań pogrzebowych, skonstruowanych często na podstawie werse-
87 Cramer, op. cit., ks. III, s. 170.
88 Rhode ponadto upamiętniony został „mit einem vnterschriebenen Carminé in S. Niclaus Kirchen ist gleicher massen sein
Contrafegt vnd Brustbildt / neben H. Doctor Lutheri vber [...] in Pfeiler gesetzt." - „konterfektem i popiersiem podpisanym pieśnią,
w kościele św. Mikołaja, obok takiej samej wielkości portretu Doktora Lutra [...] na filarze ustawionym." Treść tej inskrypcji była
następująca:
Quam benè juncta tibi Divi stat imago Lutheri,
Paulus qui à Rhoda nomine dictus erat.
Nam quantum debet Germania clara Luthero,
Tantum equidem debet gens Pomerania tibi.
Quod vacat haec regio sectis fraude Papatus,
Tale tibi acceptum patria Paule refert.
Cramer, op. cit., ks. III, s. 170 i n.
89 Stadtarchiv Stralsund, sygn. HS II 77, Verzeichnis der Kunst- und Altertumsgegenstdnde in der St. Nikolai-Kirche zu Stral-
sund aufgenommen im Jahre 1839 durch G.L. Weinreich, k. 42, r. Na temat epitafiów Jacoba Macka Duwala i Axela Macka Duwala:
E Adler, Schwedisch-Pommersche Erinnerungen. I. Die Grabstatte Jacob und Axel Mac Duvalls in der Nicolaikirche zu Stral-
sund, „Pommersche Jahrbucher", 3, 1940, s. 103-117.
MARCIN WISŁOCKI
34. Kołobrzeg, kolegiata. Epitafium Laurentiusa Hencke
(zm. 1660), 1661. Stan sprzed 1939 r.
Fot. ze zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie
z obrazem Miłosiernego Samarytanina. Przykładem osobistej wymowy teologicznego programu było np.
epitafium Paulusa von Rhode w kościele św. Jakuba w Szczecinie: „darin die Bekehrung S. Pauli abgemah-
let" - „w którym nawrócenie św. Pawła namalowane [jest]"87. Charakterystyczny zdaje się być dobór sceny,
będący niewątpliwie aluzją do nawrócenia Rungego na naukę doktora Lutra. Program, dopełniony inskryp-
cją, stanowił nie tylko odwołanie się do imienia zmarłego, faktu jego odwrócenia się od „papieskich zgor-
szeń", ale także przyjęcia przez niego roli jednego z apostołów Pomorza88. Z pewnością nawiązanie do
wydarzeń z życia zmarłego zawarte zostało w epitafium szwedzkiego pułkownika Axela Macka Duwala
(zm. 1630), syna szkockiego emigranta, ufundowanym przez jego brata Jacoba w kościele św. Mikołaja
w Stralsundzie, z wyobrażeniem Ucieczki do Egiptu i inskrypcją: „Accipe puerum et fugę in Aegypt"89 -
„weź chłopca i uciekaj do Egiptu". Tego rodzaju uzasadnienie osobistego wyboru głównego tematu epita-
fium miało analogie do współczesnych kazań pogrzebowych, skonstruowanych często na podstawie werse-
87 Cramer, op. cit., ks. III, s. 170.
88 Rhode ponadto upamiętniony został „mit einem vnterschriebenen Carminé in S. Niclaus Kirchen ist gleicher massen sein
Contrafegt vnd Brustbildt / neben H. Doctor Lutheri vber [...] in Pfeiler gesetzt." - „konterfektem i popiersiem podpisanym pieśnią,
w kościele św. Mikołaja, obok takiej samej wielkości portretu Doktora Lutra [...] na filarze ustawionym." Treść tej inskrypcji była
następująca:
Quam benè juncta tibi Divi stat imago Lutheri,
Paulus qui à Rhoda nomine dictus erat.
Nam quantum debet Germania clara Luthero,
Tantum equidem debet gens Pomerania tibi.
Quod vacat haec regio sectis fraude Papatus,
Tale tibi acceptum patria Paule refert.
Cramer, op. cit., ks. III, s. 170 i n.
89 Stadtarchiv Stralsund, sygn. HS II 77, Verzeichnis der Kunst- und Altertumsgegenstdnde in der St. Nikolai-Kirche zu Stral-
sund aufgenommen im Jahre 1839 durch G.L. Weinreich, k. 42, r. Na temat epitafiów Jacoba Macka Duwala i Axela Macka Duwala:
E Adler, Schwedisch-Pommersche Erinnerungen. I. Die Grabstatte Jacob und Axel Mac Duvalls in der Nicolaikirche zu Stral-
sund, „Pommersche Jahrbucher", 3, 1940, s. 103-117.