DOI article:
Wetering, Ernst van de: Rembrandt - inna biografia
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.14573#0011
Rocznik Historii Sztuki, tom XXXIII
Wydawnictwo Neriton, 2008
ERNST VAN DE WETERING
REMBRANDT RESEARCH PROJECT, UNIVERSITY OF AMSTERDAM
REMBRANDT - INNA BIOGRAFIA1
SŁAWA I ZNACZENIE
SŁAWA REMBRANDTA
Niedawno młody holenderski historyk sztuki, przeglądając archiwum niemieckiego miłośnika sztuki
z XVII w., Bucelinusa, znalazł wykaz nazwisk artystów spisany w roku 1664 (a więc pięć lat przed śmier-
cią Rembrandta), w którym Rembrandt występuje w niezwykłym świetle. Takie wyliczenie artystów pod
tytułem „Nazwiska najsławniejszych malarzy europejskich" było ulubionym przez miłośników sztuki
w XVII w. sposobem pokazania, jak wielu malarzy, zwłaszcza sławnych, jest im znanych. Bez wątpienia
spis ten napawał ich dumą. We wspomnianym dokumencie znalazło się 166 malarzy, ale wśród nich tylko
jeden obdarzony został specjalnym komplementem. Był nim Rembrandt, po którego nazwisku dopisano:
„nostrae aetatis miraculum" - cud naszego wieku. A przecież na tej liście znaleźli się inni wielcy artyści
Tycjan, Leonardo da Vinci i Tintoretto, a z czasów samego Rembrandta - Poussin, Rubens i van Dyck. Je-
dynie Rembrandt zasłużył na słowa najwyższej pochwały. Wbrew utartym poglądom dawnych badaczy,
zdobył sławę już jako młody człowiek, głównie dzięki swym łatwo dostępnym rycinom. Zmieniała się tylko
liczba jego entuzjastów, których przybywało w tempie eksplozji.
ŻYCIE CZY DZIEŁO
Nic dziwnego, że tak wiele osób pasjonuje się Rembrandtem. Pragniemy poznać jego życie, ponieważ
żywimy głębokie przekonanie, którego korzenie tkwią w romantyzmie, że życie i twórczość wielkich arty-
stów są ze sobą nierozerwalnie związane. Łączy się ono z wiarą, że poznanie życia artysty pozwala lepiej
zrozumieć jego sztukę. To ciekawe, że często używamy słowa „zrozumieć" w kontekście biograficznym,
podczas gdy sztuką należy się po prostu cieszyć i ją podziwiać. Jeżeli jednak istnieje coś, co trzeba zrozu-
mieć, to jest to tajemnica zawarta w samym jądrze Rembrandtowskiej sztuki, a stąd powstaje wiele pytań,
na które trzeba szukać odpowiedzi. W gruncie rzeczy rzadko je stawiamy, ponieważ dobry obraz lub udany
rysunek bądź rycina ewokujątak przekonujący wizerunek, że nie zdążamy pytań tych postawić, zanim dzieło
wywrze na nas swe przemożne wrażenie. Chłoniemy je więc bezrefleksyjnie. Jak wszakże głęboko i twórczo
1 Niniejszy artykuł jest zmienioną i skróconą wersją tekstu z książki Ernsta van de Weteringa Rembrandt: a life in 180paint-
ings, Amsterdam 2008. Wymienione w tekście obrazy Rembrandta i innych mistrzów są reprodukowane w rzeczonej publikacji.
Bibliografię ogólną i szczegółowe referencje do literatury problemowej znaleźć można w następujących publikacjach autora: Rem-
brandt. The Painter at Work, Amsterdam 1997; Rembrandt: eine Biographie oraz Rembrandt ais suchender Ktinstler, [w:] Rembrandt.
Genie aufder Suche. Katalog wystawy, Staatliche Museen, Gemaldegalerie, Berlin 2006.
Wydawnictwo Neriton, 2008
ERNST VAN DE WETERING
REMBRANDT RESEARCH PROJECT, UNIVERSITY OF AMSTERDAM
REMBRANDT - INNA BIOGRAFIA1
SŁAWA I ZNACZENIE
SŁAWA REMBRANDTA
Niedawno młody holenderski historyk sztuki, przeglądając archiwum niemieckiego miłośnika sztuki
z XVII w., Bucelinusa, znalazł wykaz nazwisk artystów spisany w roku 1664 (a więc pięć lat przed śmier-
cią Rembrandta), w którym Rembrandt występuje w niezwykłym świetle. Takie wyliczenie artystów pod
tytułem „Nazwiska najsławniejszych malarzy europejskich" było ulubionym przez miłośników sztuki
w XVII w. sposobem pokazania, jak wielu malarzy, zwłaszcza sławnych, jest im znanych. Bez wątpienia
spis ten napawał ich dumą. We wspomnianym dokumencie znalazło się 166 malarzy, ale wśród nich tylko
jeden obdarzony został specjalnym komplementem. Był nim Rembrandt, po którego nazwisku dopisano:
„nostrae aetatis miraculum" - cud naszego wieku. A przecież na tej liście znaleźli się inni wielcy artyści
Tycjan, Leonardo da Vinci i Tintoretto, a z czasów samego Rembrandta - Poussin, Rubens i van Dyck. Je-
dynie Rembrandt zasłużył na słowa najwyższej pochwały. Wbrew utartym poglądom dawnych badaczy,
zdobył sławę już jako młody człowiek, głównie dzięki swym łatwo dostępnym rycinom. Zmieniała się tylko
liczba jego entuzjastów, których przybywało w tempie eksplozji.
ŻYCIE CZY DZIEŁO
Nic dziwnego, że tak wiele osób pasjonuje się Rembrandtem. Pragniemy poznać jego życie, ponieważ
żywimy głębokie przekonanie, którego korzenie tkwią w romantyzmie, że życie i twórczość wielkich arty-
stów są ze sobą nierozerwalnie związane. Łączy się ono z wiarą, że poznanie życia artysty pozwala lepiej
zrozumieć jego sztukę. To ciekawe, że często używamy słowa „zrozumieć" w kontekście biograficznym,
podczas gdy sztuką należy się po prostu cieszyć i ją podziwiać. Jeżeli jednak istnieje coś, co trzeba zrozu-
mieć, to jest to tajemnica zawarta w samym jądrze Rembrandtowskiej sztuki, a stąd powstaje wiele pytań,
na które trzeba szukać odpowiedzi. W gruncie rzeczy rzadko je stawiamy, ponieważ dobry obraz lub udany
rysunek bądź rycina ewokujątak przekonujący wizerunek, że nie zdążamy pytań tych postawić, zanim dzieło
wywrze na nas swe przemożne wrażenie. Chłoniemy je więc bezrefleksyjnie. Jak wszakże głęboko i twórczo
1 Niniejszy artykuł jest zmienioną i skróconą wersją tekstu z książki Ernsta van de Weteringa Rembrandt: a life in 180paint-
ings, Amsterdam 2008. Wymienione w tekście obrazy Rembrandta i innych mistrzów są reprodukowane w rzeczonej publikacji.
Bibliografię ogólną i szczegółowe referencje do literatury problemowej znaleźć można w następujących publikacjach autora: Rem-
brandt. The Painter at Work, Amsterdam 1997; Rembrandt: eine Biographie oraz Rembrandt ais suchender Ktinstler, [w:] Rembrandt.
Genie aufder Suche. Katalog wystawy, Staatliche Museen, Gemaldegalerie, Berlin 2006.