DOI Artikel:
Burno, Filip: Metropolia, "stolica narodu" i centrum hispanidad: architectura Madrytu 1850-1975
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14577#0154
148
FILIP BURNO
7. Madryt, kamienica Francisca Picazo, arch. Francisco 8. Madryt, kościół Zbawiciela, arch. Fernando Arbós,
de Cubas, 1879-1880. Fot. F. Burno 1902 1910. Fot. F. Burno
Alcalâ 83. Architekt połączył (podobnie jak w Panteonie Zasłużonych), motywy architektury weneckiej
i toskańskiej z XIII-XVI w. (il. 8).
Do kilku przykładów architektury inżynieryjnej końca XIX w. należy dworzec Atocha (1888-1892).
Jego fasada z dwoma wysuniętymi pawilonami przypomina analogiczne rozwiązanie paryskiej Gare de l'Est
(François Duquesney, 1847-1852). W madryckiej budowli ciekawsza jest jednak hala główna (il. 9)29. Do
najlepszych przykładów tego typu architektury należą także hale targowe. W latach 1875-1876 w dzielni-
cach centralnych zbudowano nowoczesne punkty sprzedaży hurtowej i detalicznej z wyodrębnionymi sto-
iskami i chłodniami w podziemiach. Według projektu Mariana Calvo wzniesiono trzy dzielnicowe hale tar-
gowe: Montenses, Cebada i Chamberi (il. 10). W tych budowlach o szklano-żelaznych konstrukcjach widać
wpływ paryskich Hal Centralnych Victora Baltarda (od 1854 r.)30.
SECESJA [ STYL NARODOWY
Na przełomie XIX i XX w. pojawiły się nowe nurty. W hiszpańskiej literaturze przedmiotu przenikające
się takie zjawiska jak secesja, protomodernizm oraz kataloński styl narodowy, określa się często wspólnym
mianem modernisme (w języku katalońskim dla miejscowej odmiany tego nurtu architektury stosuje się ter-
min modernisme)31.
29 Ibidem, t. 1, s. 173. Palacio jest także autorem szklano-żelaznej konstrukcji Pałacu Kryształowego w parku Buen Retiro.
30 Większość madryckich hal została zburzona w latach 50. i 60. XX w. Na problem wpływu Baltarda na hiszpańskie hale
targowe z końca XIX w. uwagę zwraca m.in.: M. O m i 1 a n o w s к a, Świątynie handlu. Warszawska architektura komercyjna doby
wielkomiejskiej, Warszawa 2004, s. 134-135.
31 Termin modernismo nie obejmuje natomiast stylu neomudejar. Problem ten omawia: O. Bohigas, Usos del término
,,modernisme", [w:] Reseha y catalogo de la arąuitectura moderna. Lumen, Barcelona 1973, s. 79-88.
FILIP BURNO
7. Madryt, kamienica Francisca Picazo, arch. Francisco 8. Madryt, kościół Zbawiciela, arch. Fernando Arbós,
de Cubas, 1879-1880. Fot. F. Burno 1902 1910. Fot. F. Burno
Alcalâ 83. Architekt połączył (podobnie jak w Panteonie Zasłużonych), motywy architektury weneckiej
i toskańskiej z XIII-XVI w. (il. 8).
Do kilku przykładów architektury inżynieryjnej końca XIX w. należy dworzec Atocha (1888-1892).
Jego fasada z dwoma wysuniętymi pawilonami przypomina analogiczne rozwiązanie paryskiej Gare de l'Est
(François Duquesney, 1847-1852). W madryckiej budowli ciekawsza jest jednak hala główna (il. 9)29. Do
najlepszych przykładów tego typu architektury należą także hale targowe. W latach 1875-1876 w dzielni-
cach centralnych zbudowano nowoczesne punkty sprzedaży hurtowej i detalicznej z wyodrębnionymi sto-
iskami i chłodniami w podziemiach. Według projektu Mariana Calvo wzniesiono trzy dzielnicowe hale tar-
gowe: Montenses, Cebada i Chamberi (il. 10). W tych budowlach o szklano-żelaznych konstrukcjach widać
wpływ paryskich Hal Centralnych Victora Baltarda (od 1854 r.)30.
SECESJA [ STYL NARODOWY
Na przełomie XIX i XX w. pojawiły się nowe nurty. W hiszpańskiej literaturze przedmiotu przenikające
się takie zjawiska jak secesja, protomodernizm oraz kataloński styl narodowy, określa się często wspólnym
mianem modernisme (w języku katalońskim dla miejscowej odmiany tego nurtu architektury stosuje się ter-
min modernisme)31.
29 Ibidem, t. 1, s. 173. Palacio jest także autorem szklano-żelaznej konstrukcji Pałacu Kryształowego w parku Buen Retiro.
30 Większość madryckich hal została zburzona w latach 50. i 60. XX w. Na problem wpływu Baltarda na hiszpańskie hale
targowe z końca XIX w. uwagę zwraca m.in.: M. O m i 1 a n o w s к a, Świątynie handlu. Warszawska architektura komercyjna doby
wielkomiejskiej, Warszawa 2004, s. 134-135.
31 Termin modernismo nie obejmuje natomiast stylu neomudejar. Problem ten omawia: O. Bohigas, Usos del término
,,modernisme", [w:] Reseha y catalogo de la arąuitectura moderna. Lumen, Barcelona 1973, s. 79-88.