DOI Artikel:
Burno, Filip: Metropolia, "stolica narodu" i centrum hispanidad: architectura Madrytu 1850-1975
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.14577#0159
METROPOLIA, „STOLICA NARODU" I CENTRUM HISPANIDAD
153
14. Madryt, Sala Pompejańska w budynku przy ul. Serrano 61 (dawna siedziba
redakcji pisma „Blanco y Negro"), arch. José Arija, 1896-1898. Fot. F. Burno
Neomudéj'ar jako styl narodowy był lansowany od lat 80. XTX w., przede wszystkim przez architekta
Emilia Rodrigueza Ayuso (1845-1891), autora m.in. szkoły przy ulicy Alcalâ 62 (1884-1886). Pod koniec
XłX w. formy mudéjar uznano za „typowo" hiszpańskie40. Około 1910 r. neomudejar nie był już jedyną
propozycją hiszpańskiego stylu narodowego (kataloński styl modernisme należy traktować jako odrębny
problem; to nie miał być „styl hiszpański", lecz właśnie - kataloński). W Hiszpanii na początku 2. dekady
XX w. najpopularniejszym stylem narodowym, pomijając „styl sewilski" (stosowany przede wszystkim
w Andaluzji), był regionalizm (régionalisme).
Nowy „styl hiszpański" powstał na bazie dawnych, tradycyjnych form lokalnych z poszczególnych
regionów Hiszpanii, często ze sobą łączonych. Nurt ten należy widzieć w kontekście szerszego zjawiska -
neowernakularyzmu. Wzorem dla hiszpańskich architektów był zarówno angielski cottage style, niemiecki
Heimatstil, jak i archaizujący neoromanizm Henry'go Hobsona Richardsona. W architekturze hiszpańskiej
popularne stały się malownicze bryły oparte na lokalnej tradycji budowlanej; stosowano przy tym
miejscowy budulec41.
40 Co było związane z badaniami nad tą architekturą. Na mudéjar jako styl „typowo hiszpański" zwracał uwagę Vicente
LamperezRomeaw pracy z 1911 r. Historia de la arquitectura civil espanola: U r r u t i a, op. cit., s. 142.
41 Regionalizm w architekturze hiszpańskiej lat około 1910-1920 wysuwał także postulaty ratowania „krajobrazu hiszpańskiego"
i podkreślania w nowych osiedlach podmiejskich éspîritu del pueblo („ducha wiejskiego"): C. Sambricio, Madrid, vivienda y
urbanisme 1900-1960: de la 'normalización ' de lo vernâculo al Plan Régional, Akal, Madrid 2004, s. 88.
153
14. Madryt, Sala Pompejańska w budynku przy ul. Serrano 61 (dawna siedziba
redakcji pisma „Blanco y Negro"), arch. José Arija, 1896-1898. Fot. F. Burno
Neomudéj'ar jako styl narodowy był lansowany od lat 80. XTX w., przede wszystkim przez architekta
Emilia Rodrigueza Ayuso (1845-1891), autora m.in. szkoły przy ulicy Alcalâ 62 (1884-1886). Pod koniec
XłX w. formy mudéjar uznano za „typowo" hiszpańskie40. Około 1910 r. neomudejar nie był już jedyną
propozycją hiszpańskiego stylu narodowego (kataloński styl modernisme należy traktować jako odrębny
problem; to nie miał być „styl hiszpański", lecz właśnie - kataloński). W Hiszpanii na początku 2. dekady
XX w. najpopularniejszym stylem narodowym, pomijając „styl sewilski" (stosowany przede wszystkim
w Andaluzji), był regionalizm (régionalisme).
Nowy „styl hiszpański" powstał na bazie dawnych, tradycyjnych form lokalnych z poszczególnych
regionów Hiszpanii, często ze sobą łączonych. Nurt ten należy widzieć w kontekście szerszego zjawiska -
neowernakularyzmu. Wzorem dla hiszpańskich architektów był zarówno angielski cottage style, niemiecki
Heimatstil, jak i archaizujący neoromanizm Henry'go Hobsona Richardsona. W architekturze hiszpańskiej
popularne stały się malownicze bryły oparte na lokalnej tradycji budowlanej; stosowano przy tym
miejscowy budulec41.
40 Co było związane z badaniami nad tą architekturą. Na mudéjar jako styl „typowo hiszpański" zwracał uwagę Vicente
LamperezRomeaw pracy z 1911 r. Historia de la arquitectura civil espanola: U r r u t i a, op. cit., s. 142.
41 Regionalizm w architekturze hiszpańskiej lat około 1910-1920 wysuwał także postulaty ratowania „krajobrazu hiszpańskiego"
i podkreślania w nowych osiedlach podmiejskich éspîritu del pueblo („ducha wiejskiego"): C. Sambricio, Madrid, vivienda y
urbanisme 1900-1960: de la 'normalización ' de lo vernâculo al Plan Régional, Akal, Madrid 2004, s. 88.