DOI article:
Burno, Filip: Metropolia, "stolica narodu" i centrum hispanidad: architectura Madrytu 1850-1975
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.14577#0175
METROPOLIA, „STOLICA NARODU" I CENTRUM HISPANIDAD
169
27. Madryt, budynek „Carrión", arch. Luis Martmez 28. Madryt, widownia kina „Capitol", arch. Luis Martmez Feduchi
Feduchi i Vicente Eced, 1931-1933. Fot. F. Burno i Vicente Eced, fot. 1935 r. Repr. wg „Arąuitectura" 1935, nr 1, s.nlb.
funkcjonalizm" stosowano głównie w architekturze tworzonej dla ówczesnych elit, np. luksusowych willach,
pensjonatach, kasynach, jachtklubach. W tym stylu, popularnym w latach 30. w wielu krajach europejskich,
miastach kolonialnych oraz w Stanach Zjednoczonych, projektowano także kina oraz modne „bary amery-
kańskie z dancingiem". Były to budowle niezwykle starannie wykończone i wyposażone. W elewacjach
stosowano przeważnie okładziny z piaskowca, we wnętrzach zaś głównie marmur i granit. Dbano o jakość
każdego detalu wystroju i wyposażenia. Wiele przykładów takiej architektury, nazywanej także „stylem
okrętowym" (dzięki częstemu stosowaniu motywów inspirowanych bulajami i mostkami kapitańskimi) znaj-
dziemy także w Hiszpanii, głównie w Barcelonie (np. klinika „Barraąuer", 1934, Joaquim Lloret), San Seba-
stian (Club Nâutico, 1930, José Manuel Aizpurua i Joaquin Labayen), Walencji (wiele kamienic w centrum
miasta) oraz w Madrycie.
Do najlepszych przykładów streamlinedstyle w stolicy Hiszpanii należy zaliczyć wieżowiec „Carrión"
(il. 27). Efektowną budowlę, zamykającą perspektywę Gran Via, postawiono w latach 1931-1933 według zwy-
cięskiego, konkursowego projektu Luisa Martineza Feduchiego (1901-1975) i Vicentego Eceda (1902-1978).
W latach 30. w wielu metropoliach budowano wysokościowce o nowoczesnych formach, inspirowanych
amerykańskimi wieżowcami, w których Art Déco przenikało się ze streamline moderne. Warto przypomnieć
choćby „Edificio Kavanagh" w Buenos Aires (Gregorio Sânchez, Ernesto Lagos i Luis Maria de la Torre,
1934-1936). „Carrión" był budynkiem wielofunkcyjnym. W części wieżowej madryckiego wysokościowca
mieściły się biura, hotel, apartamenty do wynajęcia i kawiarnia z panoramicznym widokiem na miasto.
W części tylnej znajdowało się kino „Capitol" (il. 28)90.
0 W 1920 r. w Madrycie było 26 kin, 16 lat później już 60. Jednym z pierwszych dużych nowoczesnych kin w stolicy
Hiszpanii byl „Callao" (Luis Guterez Soto, 1925, pza. Callao 2): P a r s o n s, op. cit., s. 90-92.
169
27. Madryt, budynek „Carrión", arch. Luis Martmez 28. Madryt, widownia kina „Capitol", arch. Luis Martmez Feduchi
Feduchi i Vicente Eced, 1931-1933. Fot. F. Burno i Vicente Eced, fot. 1935 r. Repr. wg „Arąuitectura" 1935, nr 1, s.nlb.
funkcjonalizm" stosowano głównie w architekturze tworzonej dla ówczesnych elit, np. luksusowych willach,
pensjonatach, kasynach, jachtklubach. W tym stylu, popularnym w latach 30. w wielu krajach europejskich,
miastach kolonialnych oraz w Stanach Zjednoczonych, projektowano także kina oraz modne „bary amery-
kańskie z dancingiem". Były to budowle niezwykle starannie wykończone i wyposażone. W elewacjach
stosowano przeważnie okładziny z piaskowca, we wnętrzach zaś głównie marmur i granit. Dbano o jakość
każdego detalu wystroju i wyposażenia. Wiele przykładów takiej architektury, nazywanej także „stylem
okrętowym" (dzięki częstemu stosowaniu motywów inspirowanych bulajami i mostkami kapitańskimi) znaj-
dziemy także w Hiszpanii, głównie w Barcelonie (np. klinika „Barraąuer", 1934, Joaquim Lloret), San Seba-
stian (Club Nâutico, 1930, José Manuel Aizpurua i Joaquin Labayen), Walencji (wiele kamienic w centrum
miasta) oraz w Madrycie.
Do najlepszych przykładów streamlinedstyle w stolicy Hiszpanii należy zaliczyć wieżowiec „Carrión"
(il. 27). Efektowną budowlę, zamykającą perspektywę Gran Via, postawiono w latach 1931-1933 według zwy-
cięskiego, konkursowego projektu Luisa Martineza Feduchiego (1901-1975) i Vicentego Eceda (1902-1978).
W latach 30. w wielu metropoliach budowano wysokościowce o nowoczesnych formach, inspirowanych
amerykańskimi wieżowcami, w których Art Déco przenikało się ze streamline moderne. Warto przypomnieć
choćby „Edificio Kavanagh" w Buenos Aires (Gregorio Sânchez, Ernesto Lagos i Luis Maria de la Torre,
1934-1936). „Carrión" był budynkiem wielofunkcyjnym. W części wieżowej madryckiego wysokościowca
mieściły się biura, hotel, apartamenty do wynajęcia i kawiarnia z panoramicznym widokiem na miasto.
W części tylnej znajdowało się kino „Capitol" (il. 28)90.
0 W 1920 r. w Madrycie było 26 kin, 16 lat później już 60. Jednym z pierwszych dużych nowoczesnych kin w stolicy
Hiszpanii byl „Callao" (Luis Guterez Soto, 1925, pza. Callao 2): P a r s o n s, op. cit., s. 90-92.