DOI Artikel:
Olszewska, Anna; Porębski, Mieczysław [Gefeierte Pers.]; Porębski, Mieczysław [Bearb.]: Obecność prac humanisty: o Mieczysławie Porębskim w 2013
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.23935#0013
Rocznik Historii Sztuki, tom XXXVIII
PAN WDN, 2013
ANNA OLSZEWSKA
AGH AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA
OBECNOŚĆ PRAC HUMANISTY. O MIECZYSŁAWIE PORĘBSKIM W 2013
Indeks Hirscha dla prac Mieczysława Porębskiego w połowie sierpnia 2013 г., wynosił 71. Na drugim
biegunie ocen położyć możemy wspomnienia, przemowy i laudacje, w których autor Ikonosfery jednogłośnie
tytułowany jest jednym z największych humanistów polskich. Zestawienie tych faktów skłania do refleksji
nad trwałością i wartościowaniem pracy intelektualnej. Dlatego w prezentowanym szkicu stawiam pytanie
o obecność studiów Porębskiego we współczesnym obiegu akademickim, o odbiór jego krytyki artystycznej
oraz o trwałe wyniki wybranych działań kuratorskich. Tekst nie podąża za łańcuchem cytowań ważniejszych
tez autora. Za punkt wyjścia przyjęto metody rozpowszechniania oraz ewentualne kontynuacje ważniejszych
przedsięwzięć Mieczysława Porębskiego.
NAUCZYCIEL
Kariera wykładowcy akademickiego dała Mieczysławowi Porębskiemu nie tyle możliwość stworzenia
szkoły, wykształcenia zwartego zespołu uczniów-kontynuatorów, ile sposobność dotarcia do odmiennych grup
słuchaczy, aktywnych później w różnych dziedzinach życia społecznego. W 1950 г., po ukończeniu historii
sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, przeniósł się do Warszawy, gdzie przez dwadzieścia lat kształcił przy-
szłych artystów2. Rozpoczynał od godzin zleconych przez Akademię Sztuk Pięknych3. Równocześnie słuchali
go studenci Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Z urzędowej opinii wystawionej w tamtym
okresie przez Ksawerego Piwockiego wynika, że przygotował dla Akademii wykłady ze sztuki starożytnej
oraz nowoczesnej, a także „elementy estetyki marksistowskiej"4. Na tej uczelni w 1953 r. powierzono mu pro-
wadzenie młodzieżowego koła samokształceniowego i ideologicznego5. W latach 50. był także pedagogiem
w „szkole partyjnej"6. Absolwenci szkół określanych tym mianem, pracowali potem często w administra-
cji państwowej, docelowo trafiać mieli do aparatu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W programach
1 Wyniki wyszukiwania programu Publish or perish, na podstawie repozytorium Google Scholar [dostęp: 16 sierpnia 2013].
2 Urodzony w 1921 w Gnieźnie, w czasie okupacji studiował w krakowskiej Kunstgewerbeschule. Jeżeli nie oznaczono inaczej, biogra-
fię Mieczysław Porębskiego przytaczam za opracowaniami Krystyny Czerni, której jednocześnie chciałam podziękować za wprowadzenie do
jego prac; К. С z e r n i, Życiorys Mieczysława Porębskiego, [w:] XYZ. O Profesorze Mieczysławie Porębskim, Kraków [2013], s. 12-15;
e a d e m , Nie tylko o sztuce. Rozmowy z profesorem Mieczysławem Porębskim, Wrocław 1992.
3 Przed wyjazdem do Warszawy, latach 1948/49, pełni! funkcję młodszego asystenta prof. Wojsława Molè na Uniwersytecie Jagiellońskim.
4 Kraków, Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Porębski Mieczysław - Teka Działu Spraw Osobowych, bez sygnatury,
К. P i w о с к i, Opinia o kwalifikacji mgr Mieczysława Porębskiego, 27 X 1954. [dalej cyt.: Piwocki 1954].
5 Kraków, Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Porębski Mieczysław - Teka Działu Spraw Osobowych, bez sygnatury, Zlecenie
dokument wystawiony przez ASP w Warszawie.
6 P i w о с к i 1954.
PAN WDN, 2013
ANNA OLSZEWSKA
AGH AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA
OBECNOŚĆ PRAC HUMANISTY. O MIECZYSŁAWIE PORĘBSKIM W 2013
Indeks Hirscha dla prac Mieczysława Porębskiego w połowie sierpnia 2013 г., wynosił 71. Na drugim
biegunie ocen położyć możemy wspomnienia, przemowy i laudacje, w których autor Ikonosfery jednogłośnie
tytułowany jest jednym z największych humanistów polskich. Zestawienie tych faktów skłania do refleksji
nad trwałością i wartościowaniem pracy intelektualnej. Dlatego w prezentowanym szkicu stawiam pytanie
o obecność studiów Porębskiego we współczesnym obiegu akademickim, o odbiór jego krytyki artystycznej
oraz o trwałe wyniki wybranych działań kuratorskich. Tekst nie podąża za łańcuchem cytowań ważniejszych
tez autora. Za punkt wyjścia przyjęto metody rozpowszechniania oraz ewentualne kontynuacje ważniejszych
przedsięwzięć Mieczysława Porębskiego.
NAUCZYCIEL
Kariera wykładowcy akademickiego dała Mieczysławowi Porębskiemu nie tyle możliwość stworzenia
szkoły, wykształcenia zwartego zespołu uczniów-kontynuatorów, ile sposobność dotarcia do odmiennych grup
słuchaczy, aktywnych później w różnych dziedzinach życia społecznego. W 1950 г., po ukończeniu historii
sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, przeniósł się do Warszawy, gdzie przez dwadzieścia lat kształcił przy-
szłych artystów2. Rozpoczynał od godzin zleconych przez Akademię Sztuk Pięknych3. Równocześnie słuchali
go studenci Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. Z urzędowej opinii wystawionej w tamtym
okresie przez Ksawerego Piwockiego wynika, że przygotował dla Akademii wykłady ze sztuki starożytnej
oraz nowoczesnej, a także „elementy estetyki marksistowskiej"4. Na tej uczelni w 1953 r. powierzono mu pro-
wadzenie młodzieżowego koła samokształceniowego i ideologicznego5. W latach 50. był także pedagogiem
w „szkole partyjnej"6. Absolwenci szkół określanych tym mianem, pracowali potem często w administra-
cji państwowej, docelowo trafiać mieli do aparatu Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W programach
1 Wyniki wyszukiwania programu Publish or perish, na podstawie repozytorium Google Scholar [dostęp: 16 sierpnia 2013].
2 Urodzony w 1921 w Gnieźnie, w czasie okupacji studiował w krakowskiej Kunstgewerbeschule. Jeżeli nie oznaczono inaczej, biogra-
fię Mieczysław Porębskiego przytaczam za opracowaniami Krystyny Czerni, której jednocześnie chciałam podziękować za wprowadzenie do
jego prac; К. С z e r n i, Życiorys Mieczysława Porębskiego, [w:] XYZ. O Profesorze Mieczysławie Porębskim, Kraków [2013], s. 12-15;
e a d e m , Nie tylko o sztuce. Rozmowy z profesorem Mieczysławem Porębskim, Wrocław 1992.
3 Przed wyjazdem do Warszawy, latach 1948/49, pełni! funkcję młodszego asystenta prof. Wojsława Molè na Uniwersytecie Jagiellońskim.
4 Kraków, Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Porębski Mieczysław - Teka Działu Spraw Osobowych, bez sygnatury,
К. P i w о с к i, Opinia o kwalifikacji mgr Mieczysława Porębskiego, 27 X 1954. [dalej cyt.: Piwocki 1954].
5 Kraków, Archiwum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Porębski Mieczysław - Teka Działu Spraw Osobowych, bez sygnatury, Zlecenie
dokument wystawiony przez ASP w Warszawie.
6 P i w о с к i 1954.