DOI article:
Prix, Dalibor: Asymetryczne sklepienia na Ślas̜ku w XIV wieku
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.34225#0023
ASYMETRYCZNE SKLEPIENIA NA ŚLĄSKU W XIV WIEKU
17
16. Opawa, kościół Marii Panny, kaplica świętych Wawrzyńca.
Agnieszki i Malgorzaty, rzut z reliktami pierwotnego sklepienia.
Rys. D. Prix, 2008
17. Opawa. kościół Marii Panny.
kapiica świętych Wawrzyńca, Agnieszki
i Małgorzaty. kilka prób rekonstrukcji
skiepienia lub linii żeber. Rys. D. Prix, 2008
należał patronat nad kościołem, ustaiając rełacje między aitarystą w kaplicy Reynczki a piebanem. Okreśłił
on także częstotłiwość nabożeństw w kapbcy i nakazał aitaryście utrzymywać z uposażenia ołtarza wiecz-
ne światło w dwóch tampach przed wieikim krzyżem w farze^. Wreszcie 10 stycznia 1375 r. fundację
Reynczki zatwierdził biskup ołomuniecki Jan IX ze Srody^. Z dokumentu wynika, że Reynczko postawił
kapłicę przed połową roku 1373, zatem pięć lat przed założeniem sklepień w ratuszu w Namysłowie przez
mistrza Piotra. Podobieństwo koncepcji, zgodność profilowania żeber i ich wnikania w ścianę skłaniają
do postawienia pytania, czy aby mistrz Piotr przed przyjściem do Namysłowa nie był czynny w Opawie?
Nie ma oczywiście źródeł pisanych, pozwałających odpowiedzieć na to pytanie twierdząco. Powiązania
między sklepieniami kaplicy w Opawie i sah w ratuszu namysłowskim, oprócz anomalii w kompozycji
żeber, polegają jednak także na przynależności obu dzieł do budownictwa związanego ze środowiskiem
mieszczańskim. Za powstaniem obu sklepień stało zlecenie najbogatszych mieszczan obu ośrodków, zasia-
dających we władzach samorządowych. W obu przypadkach mamy do czynienia z architekturą, w której
zrezygnowano z dekoracji na rzecz kreatywności w zakresie konstrukcji. Sklepienia w Opawie i Namysłowie
musiały uderzać współczesnych swoją niezwykłością, jako z gruntu nieprzystające do jakichkolwiek innych
znanych rozwiązań w tym zakresie. Zdumiewały, otwarcie kwestionując zasadę racjonalnej organizacji
przestrzeni architektonicznej. Ponieważ chodziło o stosunkowo małe, łatwe w percepcji pomieszczenia
sa!i i kaplicy64, efekt zaskoczenia mógł być siłniejszy niż w kościołach miejskich o rozległych wnętrzach
^ /ń/<7gw, s. 31-33, nr 12. Obowiązek utrzymania wiecznego światła na łektorium przez ałtarystę w kaplicy Reynczki wynikał
z stąd. że w wyniku budowy tejże kapłicy w jej wnętrzu znałazly się kręcone schody prowadzące do łektorium.
63 Stâtni okresni archiv Opava, fond: Archiv mësta Opava, inv. ć. 120, sign. 11-7.
6^ O małych pomieszczeniach jako miejscach eksperymentowania ze skłepieniami np. N. Nussbaum, DeMAcńc
c?cr Darmstadt ł994, s. 144-155.
17
16. Opawa, kościół Marii Panny, kaplica świętych Wawrzyńca.
Agnieszki i Malgorzaty, rzut z reliktami pierwotnego sklepienia.
Rys. D. Prix, 2008
17. Opawa. kościół Marii Panny.
kapiica świętych Wawrzyńca, Agnieszki
i Małgorzaty. kilka prób rekonstrukcji
skiepienia lub linii żeber. Rys. D. Prix, 2008
należał patronat nad kościołem, ustaiając rełacje między aitarystą w kaplicy Reynczki a piebanem. Okreśłił
on także częstotłiwość nabożeństw w kapbcy i nakazał aitaryście utrzymywać z uposażenia ołtarza wiecz-
ne światło w dwóch tampach przed wieikim krzyżem w farze^. Wreszcie 10 stycznia 1375 r. fundację
Reynczki zatwierdził biskup ołomuniecki Jan IX ze Srody^. Z dokumentu wynika, że Reynczko postawił
kapłicę przed połową roku 1373, zatem pięć lat przed założeniem sklepień w ratuszu w Namysłowie przez
mistrza Piotra. Podobieństwo koncepcji, zgodność profilowania żeber i ich wnikania w ścianę skłaniają
do postawienia pytania, czy aby mistrz Piotr przed przyjściem do Namysłowa nie był czynny w Opawie?
Nie ma oczywiście źródeł pisanych, pozwałających odpowiedzieć na to pytanie twierdząco. Powiązania
między sklepieniami kaplicy w Opawie i sah w ratuszu namysłowskim, oprócz anomalii w kompozycji
żeber, polegają jednak także na przynależności obu dzieł do budownictwa związanego ze środowiskiem
mieszczańskim. Za powstaniem obu sklepień stało zlecenie najbogatszych mieszczan obu ośrodków, zasia-
dających we władzach samorządowych. W obu przypadkach mamy do czynienia z architekturą, w której
zrezygnowano z dekoracji na rzecz kreatywności w zakresie konstrukcji. Sklepienia w Opawie i Namysłowie
musiały uderzać współczesnych swoją niezwykłością, jako z gruntu nieprzystające do jakichkolwiek innych
znanych rozwiązań w tym zakresie. Zdumiewały, otwarcie kwestionując zasadę racjonalnej organizacji
przestrzeni architektonicznej. Ponieważ chodziło o stosunkowo małe, łatwe w percepcji pomieszczenia
sa!i i kaplicy64, efekt zaskoczenia mógł być siłniejszy niż w kościołach miejskich o rozległych wnętrzach
^ /ń/<7gw, s. 31-33, nr 12. Obowiązek utrzymania wiecznego światła na łektorium przez ałtarystę w kaplicy Reynczki wynikał
z stąd. że w wyniku budowy tejże kapłicy w jej wnętrzu znałazly się kręcone schody prowadzące do łektorium.
63 Stâtni okresni archiv Opava, fond: Archiv mësta Opava, inv. ć. 120, sign. 11-7.
6^ O małych pomieszczeniach jako miejscach eksperymentowania ze skłepieniami np. N. Nussbaum, DeMAcńc
c?cr Darmstadt ł994, s. 144-155.