DOI Artikel:
Prix, Dalibor: Asymetryczne sklepienia na Ślas̜ku w XIV wieku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.34225#0025
19
ASYMETRYCZNE SKLEPIENIA NA ŚLĄSKU W XIV WIEKU
19. Wrocław, kościół Bożego Ciała, nawa południowa,
widok ku wschodowi. Fot. D. Prix, 2006
wydłużonego prostokąta - za czym przemawia także niejasność podziałów przęsłowych skłepień - to
w poprzek ich płanów można poprowadzić oś symetrii po iinii północ - południe (ił. 19). Krótko mówiąc,
skłepienia bocznych naw kościoła Bożego Ciała nie są asymetryczne w przyjętym tu rozumieniu, choć
optycznie i konstrukcyjnie bardzo się do takich zbłiżają i z pewnością były jednym z głównych źródeł
inspiracji namysłowskiego mistrza Piotra.
Nieco inaczej rzecz przedstawia się w bocznych nawach prezbiterium kościoła Bożego Ciała. Jego
partia chórowa została dobudowana do starszego korpusu gdzieś w końcu XIV w., ałbo dopiero w łatach
1400-140 CC Szczególnie w południowej nawie chóru zestawienie dwóch arkad i trzech okien wymusiło
założenie prostokątnego w rzucie skłepienia, które nie ma żadnej osi symetrii. Trzeba zatem uznać, że
spełnia ono kryteria skłepienia asymetrycznego, przyjęte w niniejszej rozprawie. Chodzi jednak o sklepie-
nia powstałe dopiero po roku 1390, zatem niewątpłiwie młodsze od przekryć sałi ratusza w Namysłowie
i niezachowanych sktepień kapłicy świętych Wawrzyńca, Agnieszki i Małgorzaty w Opawie.
ZAKOŃCZENIE
Asymetryczne skiepienia rozpięte nad regułamymi w rzucie pomieszczeniami na Słąsku, w okołicach
Opawy i w Toruniu jawią się na pierwszy rzut oka jako naturałna konsekwencja rozwoju murowanych
przekryć na Słąsku, Morawach i w Małopolsce w ostatniej tercji XIV w. W omawianych sktepieniach
stosowano trójpromienne układy żeber i kombinacje kap o trójkątnych i rautowych rzutach. Zamiłowanie
Np. E. Walter, ZMM RoMge^c/?/c/rte v/er gotAcAer? ЮТсАе/? //ме^/ом^ мио/ o/er oôge/vocAcMeH go/AcAeo ZAte//r;Fc/7e ó?
GrtlMOM Z. Со?рму-С/??'Ао-К0-с/?е, „Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms Universitat zu Breslau", ХХХШ, 1992, s. 15-23;
Kaczmarek, ÆzerAo о/*с/м'?е/Той/сияо..., s. 161.
ASYMETRYCZNE SKLEPIENIA NA ŚLĄSKU W XIV WIEKU
19. Wrocław, kościół Bożego Ciała, nawa południowa,
widok ku wschodowi. Fot. D. Prix, 2006
wydłużonego prostokąta - za czym przemawia także niejasność podziałów przęsłowych skłepień - to
w poprzek ich płanów można poprowadzić oś symetrii po iinii północ - południe (ił. 19). Krótko mówiąc,
skłepienia bocznych naw kościoła Bożego Ciała nie są asymetryczne w przyjętym tu rozumieniu, choć
optycznie i konstrukcyjnie bardzo się do takich zbłiżają i z pewnością były jednym z głównych źródeł
inspiracji namysłowskiego mistrza Piotra.
Nieco inaczej rzecz przedstawia się w bocznych nawach prezbiterium kościoła Bożego Ciała. Jego
partia chórowa została dobudowana do starszego korpusu gdzieś w końcu XIV w., ałbo dopiero w łatach
1400-140 CC Szczególnie w południowej nawie chóru zestawienie dwóch arkad i trzech okien wymusiło
założenie prostokątnego w rzucie skłepienia, które nie ma żadnej osi symetrii. Trzeba zatem uznać, że
spełnia ono kryteria skłepienia asymetrycznego, przyjęte w niniejszej rozprawie. Chodzi jednak o sklepie-
nia powstałe dopiero po roku 1390, zatem niewątpłiwie młodsze od przekryć sałi ratusza w Namysłowie
i niezachowanych sktepień kapłicy świętych Wawrzyńca, Agnieszki i Małgorzaty w Opawie.
ZAKOŃCZENIE
Asymetryczne skiepienia rozpięte nad regułamymi w rzucie pomieszczeniami na Słąsku, w okołicach
Opawy i w Toruniu jawią się na pierwszy rzut oka jako naturałna konsekwencja rozwoju murowanych
przekryć na Słąsku, Morawach i w Małopolsce w ostatniej tercji XIV w. W omawianych sktepieniach
stosowano trójpromienne układy żeber i kombinacje kap o trójkątnych i rautowych rzutach. Zamiłowanie
Np. E. Walter, ZMM RoMge^c/?/c/rte v/er gotAcAer? ЮТсАе/? //ме^/ом^ мио/ o/er oôge/vocAcMeH go/AcAeo ZAte//r;Fc/7e ó?
GrtlMOM Z. Со?рму-С/??'Ао-К0-с/?е, „Jahrbuch der Schlesischen Friedrich-Wilhelms Universitat zu Breslau", ХХХШ, 1992, s. 15-23;
Kaczmarek, ÆzerAo о/*с/м'?е/Той/сияо..., s. 161.