DOI Artikel:
Jurkowlaniec, Grażyna: Geneza i recepcja drzeworytów na kartach tytułowych kazań Lutra o sakramentach z 1519 roku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.39128#0025
GENEZA I RECEPCJA DRZEWORYTÓW NA KARTACH TYTUŁOWYCH KAZAN LUTRA O SAKRAMENTACH...
25
©cracbtganglc
5. Dye Zaigung des hochlobwirdigen Hailigthumbs der Stifft-Kirchen aller Hailigen zu Wittenburg
(Wittenberga: Reinhart, 1509), VD16: Z 250, [s. 86], Londyn, British Museum, nr inw. 1949,0411.4991,
© Trustees of the British Museum
Leon X oraz arcybiskup Magdeburga Albrecht Brandenburski. Zaniepokojony tą praktyką Luter, nie wiedząc
o zaangażowaniu Albrechta, wysłał do niego list datowany na 31 października 1517 r., a wkrótce podobne
pisma skierował do innych biskupów. Ponieważ nie doczekał się reakcji, upublicznił sprawę, która dotarła
także do obu książąt. Fryderyk miał się wkrótce okazać patronem reformatora, a Jerzy - jego zawziętym
wrogiem, tymczasem jednak zgodnie zabraniali oni Tetzlowi sprzedaży odpustów na swoich ziemiach,
kierując się jednak nie tyle wątpliwościami doktrynalnymi, ile interesem ekonomicznym. Papieski odpust
był konkurencją dla indulgencji związanych z kościołem św. Anny w Annabergu, z których dochody czer-
pał Jerzy11, nic więc dziwnego, że instrumentalnie zinterpretował on tezy Lutra, a wręcz zaangażował się
w ich rozpowszechnianie w formie plakatów wywieszanych w miejscach publicznych (czym przyczynił
się zapewne do powstania legendy o Thesenanschlag)12. Z podobnych pobudek wypływała niechęć do
11 Także one wywoływały sprzeciw, czego dowodem jest list z 29 marca 1517 r., w którym Jerzy Brodaty prosi prowincjała
dominikanów w Lipsku, aby upomniał zakonnika, wywołującego w Annabergu zgorszenie kazaniami przeciw odpustom - ABKG, 1,
s. 118.
12 O rozwieszaniu plakatów wspomina Cäsar- Pflug w liście do Jerzego Brodatego z 27 listopada 1517 r. (ABKG, t. 1, s. 29), zob.
też Volkmar, Reform statt Reformation..., s. 381; T. Kaufmann, Der Anfang der Reformation. Studien zur Kontextualität der Theo-
logie, Publizistik und Inszenierung Luthers und der reformatorischen Bewegung, Tübingen 2012, s. 173. Na temat legendy o przybiciu
tez zob. E. Iserloh, Luthers Thesenanschlag. Tatsache oder Legende?, Wiesbaden 1962 (wersja rozszerzona: Luther zwischen Reform
und Reformation. Der Thesenanschlag fand nicht statt, Münster 1968), a ostatnio Luther Thesenanschlag - Faktum oder Fiktion, Hrsg.
J. Ott, M. Treu, Leipzig 2008; V. Leppin, „Nicht seine Person, sondern die Wahrheit zu verteidigenDie Legende vom Thesenanschlag
in lutherischen Historiographie und Memoria, [w:] Der Reformator Martin Luther 2017: Eine wissenschaftliche und gedenkpolitische
Bestandsaufnahme, Hrsg. H. Schilling, Berlin 2014, s. 85-108.
25
©cracbtganglc
5. Dye Zaigung des hochlobwirdigen Hailigthumbs der Stifft-Kirchen aller Hailigen zu Wittenburg
(Wittenberga: Reinhart, 1509), VD16: Z 250, [s. 86], Londyn, British Museum, nr inw. 1949,0411.4991,
© Trustees of the British Museum
Leon X oraz arcybiskup Magdeburga Albrecht Brandenburski. Zaniepokojony tą praktyką Luter, nie wiedząc
o zaangażowaniu Albrechta, wysłał do niego list datowany na 31 października 1517 r., a wkrótce podobne
pisma skierował do innych biskupów. Ponieważ nie doczekał się reakcji, upublicznił sprawę, która dotarła
także do obu książąt. Fryderyk miał się wkrótce okazać patronem reformatora, a Jerzy - jego zawziętym
wrogiem, tymczasem jednak zgodnie zabraniali oni Tetzlowi sprzedaży odpustów na swoich ziemiach,
kierując się jednak nie tyle wątpliwościami doktrynalnymi, ile interesem ekonomicznym. Papieski odpust
był konkurencją dla indulgencji związanych z kościołem św. Anny w Annabergu, z których dochody czer-
pał Jerzy11, nic więc dziwnego, że instrumentalnie zinterpretował on tezy Lutra, a wręcz zaangażował się
w ich rozpowszechnianie w formie plakatów wywieszanych w miejscach publicznych (czym przyczynił
się zapewne do powstania legendy o Thesenanschlag)12. Z podobnych pobudek wypływała niechęć do
11 Także one wywoływały sprzeciw, czego dowodem jest list z 29 marca 1517 r., w którym Jerzy Brodaty prosi prowincjała
dominikanów w Lipsku, aby upomniał zakonnika, wywołującego w Annabergu zgorszenie kazaniami przeciw odpustom - ABKG, 1,
s. 118.
12 O rozwieszaniu plakatów wspomina Cäsar- Pflug w liście do Jerzego Brodatego z 27 listopada 1517 r. (ABKG, t. 1, s. 29), zob.
też Volkmar, Reform statt Reformation..., s. 381; T. Kaufmann, Der Anfang der Reformation. Studien zur Kontextualität der Theo-
logie, Publizistik und Inszenierung Luthers und der reformatorischen Bewegung, Tübingen 2012, s. 173. Na temat legendy o przybiciu
tez zob. E. Iserloh, Luthers Thesenanschlag. Tatsache oder Legende?, Wiesbaden 1962 (wersja rozszerzona: Luther zwischen Reform
und Reformation. Der Thesenanschlag fand nicht statt, Münster 1968), a ostatnio Luther Thesenanschlag - Faktum oder Fiktion, Hrsg.
J. Ott, M. Treu, Leipzig 2008; V. Leppin, „Nicht seine Person, sondern die Wahrheit zu verteidigenDie Legende vom Thesenanschlag
in lutherischen Historiographie und Memoria, [w:] Der Reformator Martin Luther 2017: Eine wissenschaftliche und gedenkpolitische
Bestandsaufnahme, Hrsg. H. Schilling, Berlin 2014, s. 85-108.