DOI Artikel:
Krasny, Piotr: Ita vidisti res omnes, quae ostendi poterunt, ut fias doctus, sapiens et pius: Jan Amos Komeński o roli sztuki religijnej w edukacji chrześcijańskiej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.39128#0057
ITA VIDISTI RES OMNES, QUAE OSTENDI POTERUNT, UT FIAS DOCTUS, SAPIENS ET PIUS...
57
15. Bekenntnisbild w epitafium syna Jana Jetficha ze Żerotina i Barbory z Biberśtejna z kościoła zamkowego w Opoćnie,
po 1570. Statai Zamek Opoćno (za Ument ćeske reformace (1380-1620), Praha 2010)
Europy Środkowej70. Taka postawa wpłynęła zdecydowanie na sposób używania i opisywania w tej książce
sztuki religijnej. Był on naznaczony silnym irenizmem, wyrażającym się eksponowaniem rozwiązań, które
mogłyby zostać zaakceptowane zarówno przez braci czeskich, jak i luteranów oraz kalwinistów, a zarazem
rezygnacją z elementów, które byłby nie do przyjęcia przez któreś z owych wyznań. W Orbe sensuali um
picto można więc dopatrywać się pierwszych sugestii ogólnego modelu sztuki religijnej, możliwego do
zaakceptowania przez wszystkich chrześcijan, zaprezentowanego przez Komeńskiego w wielkiej rozprawie
pansoficznej, spisanej przez niego pod sam koniec życia.
ZARYS WIZJI SZTUKI RELIGIJNEJ DLA WSZYSTKICH CHRZEŚCIJAN
W PANORTHOSIA
Uwieńczeniem intelektualnej drogi Komeńskiego miała być rozprawa De rerum emendatione consultatio
catholica, w której Komeński wskazał zgodnie z jej tytułem uniwersalną receptę na naprawę ludzkości
i świata. Senior Jednoty zakończył pisanie tego dzieła ok. 1666 r., ale nie zdołał doprowadzić do jego
wydania przed swoją śmiercią. Rozprawa pozostawała w rękopisie aż do XX w.71, ale jej zasadnicze tezy
były dobrze znane wielu europejskim myślicielom, inspirując między innymi w znaczący sposób system
filozoficzny Gottfrieda Wilhelma Leibniza (1646-1716)72.
70 Fijałkowski, Tradycja i nowatorstwo..., s. 242.
71 C.D. Atwood, The Theology of the Czech Brethren from Hus to Comenius, University Park (PA) 2009, s. 369-370.
72 Zob. np. Hotson, op. cit., s. 306-309.
57
15. Bekenntnisbild w epitafium syna Jana Jetficha ze Żerotina i Barbory z Biberśtejna z kościoła zamkowego w Opoćnie,
po 1570. Statai Zamek Opoćno (za Ument ćeske reformace (1380-1620), Praha 2010)
Europy Środkowej70. Taka postawa wpłynęła zdecydowanie na sposób używania i opisywania w tej książce
sztuki religijnej. Był on naznaczony silnym irenizmem, wyrażającym się eksponowaniem rozwiązań, które
mogłyby zostać zaakceptowane zarówno przez braci czeskich, jak i luteranów oraz kalwinistów, a zarazem
rezygnacją z elementów, które byłby nie do przyjęcia przez któreś z owych wyznań. W Orbe sensuali um
picto można więc dopatrywać się pierwszych sugestii ogólnego modelu sztuki religijnej, możliwego do
zaakceptowania przez wszystkich chrześcijan, zaprezentowanego przez Komeńskiego w wielkiej rozprawie
pansoficznej, spisanej przez niego pod sam koniec życia.
ZARYS WIZJI SZTUKI RELIGIJNEJ DLA WSZYSTKICH CHRZEŚCIJAN
W PANORTHOSIA
Uwieńczeniem intelektualnej drogi Komeńskiego miała być rozprawa De rerum emendatione consultatio
catholica, w której Komeński wskazał zgodnie z jej tytułem uniwersalną receptę na naprawę ludzkości
i świata. Senior Jednoty zakończył pisanie tego dzieła ok. 1666 r., ale nie zdołał doprowadzić do jego
wydania przed swoją śmiercią. Rozprawa pozostawała w rękopisie aż do XX w.71, ale jej zasadnicze tezy
były dobrze znane wielu europejskim myślicielom, inspirując między innymi w znaczący sposób system
filozoficzny Gottfrieda Wilhelma Leibniza (1646-1716)72.
70 Fijałkowski, Tradycja i nowatorstwo..., s. 242.
71 C.D. Atwood, The Theology of the Czech Brethren from Hus to Comenius, University Park (PA) 2009, s. 369-370.
72 Zob. np. Hotson, op. cit., s. 306-309.