DOI article:
Wałek, Janusz: Rafaela "Portret młodzieńca" ze zbiorów Czartoryskich
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.21223#0072
70
Janusz Wałek
cym pewną zbieżność z na-
szym obrazem, oraz w licz-
nych portretach wykonywa-
nych przez Antona van Dyc-
ka, który, jak już wiemy, za-
interesował się obrazem Ra-
faela, włączonym później do
zbiorów Czartoryskich.
W sztuce negligenza -
zjawisko już wyraźnie ma-
nierystyczne - wyrażała się
w eleganckich pozach i ge-
stach postaci, nader starannie
wystudiowanych, ale spra-
wiających zawsze wrażenie
absolutnie swobodnych. Pię-
kny gest stanowi pewnego
rodzaju ozdobę człowieka,
budowaną poprzez „wzno-
szenie się”, „opadanie”, har-
37. Nicolas Hilliard, Portret mężczyzny. Londyn, monijne ..falowanie” dłoni
National Gallery (repr. Archiwum MNK) i przedramienia, przydające
postaci walorów dekoracyj-
nych, podobnie jak uczesanie
czy strój. Malarze z pełną świadomością operowali gestem jako elementem de-
koracyjnym, wydobywając zeń maksimum piękna i wdzięku, co przydawało
kompozycji niekiedy muzycznych wręcz walorów. Świadczy o tym np. wspa-
niały dukt linii wyznaczających dłoń modelki na portrecie Damy z gronostajem
Leonarda da Vinci (Kraków, Muzeum Czartoryskich), łuk przedramienia i dłoni
Cosima I Medici na portrecie namalowanym przez Bronzina (Florencja, Galeria
Uffizi), lub czeszącej się dziewczyny Tycjana na obrazie Młoda kobieta pod-
czas toalety (Paryż, Luwr).
Swobodnie odsunięta od torsu ręka młodzieńca na naszym portrecie, dwu-
krotnie zgięta, tworzy wraz z oblekającym ją bujnym rękawem koszuli jak gdy-
by bogaty kielich kwiatowy, z którego wychyla się, opadając bezwładnie w dół,
piękna dłoń. Ten dekoracyjny efekt, urozmaicający kompozycję obrazu, powtórzo-
ny został przez artystę w Świętej rodzime pod dębem (.Madonna della Quercia,
1518, Madryt, Prado) w lustrzanym odwróceniu. Madonna, a właściwie ele-
gancka dama, siedzi tam oparta o rzeźbiony kapitel antycznej kolumny, na którym
Janusz Wałek
cym pewną zbieżność z na-
szym obrazem, oraz w licz-
nych portretach wykonywa-
nych przez Antona van Dyc-
ka, który, jak już wiemy, za-
interesował się obrazem Ra-
faela, włączonym później do
zbiorów Czartoryskich.
W sztuce negligenza -
zjawisko już wyraźnie ma-
nierystyczne - wyrażała się
w eleganckich pozach i ge-
stach postaci, nader starannie
wystudiowanych, ale spra-
wiających zawsze wrażenie
absolutnie swobodnych. Pię-
kny gest stanowi pewnego
rodzaju ozdobę człowieka,
budowaną poprzez „wzno-
szenie się”, „opadanie”, har-
37. Nicolas Hilliard, Portret mężczyzny. Londyn, monijne ..falowanie” dłoni
National Gallery (repr. Archiwum MNK) i przedramienia, przydające
postaci walorów dekoracyj-
nych, podobnie jak uczesanie
czy strój. Malarze z pełną świadomością operowali gestem jako elementem de-
koracyjnym, wydobywając zeń maksimum piękna i wdzięku, co przydawało
kompozycji niekiedy muzycznych wręcz walorów. Świadczy o tym np. wspa-
niały dukt linii wyznaczających dłoń modelki na portrecie Damy z gronostajem
Leonarda da Vinci (Kraków, Muzeum Czartoryskich), łuk przedramienia i dłoni
Cosima I Medici na portrecie namalowanym przez Bronzina (Florencja, Galeria
Uffizi), lub czeszącej się dziewczyny Tycjana na obrazie Młoda kobieta pod-
czas toalety (Paryż, Luwr).
Swobodnie odsunięta od torsu ręka młodzieńca na naszym portrecie, dwu-
krotnie zgięta, tworzy wraz z oblekającym ją bujnym rękawem koszuli jak gdy-
by bogaty kielich kwiatowy, z którego wychyla się, opadając bezwładnie w dół,
piękna dłoń. Ten dekoracyjny efekt, urozmaicający kompozycję obrazu, powtórzo-
ny został przez artystę w Świętej rodzime pod dębem (.Madonna della Quercia,
1518, Madryt, Prado) w lustrzanym odwróceniu. Madonna, a właściwie ele-
gancka dama, siedzi tam oparta o rzeźbiony kapitel antycznej kolumny, na którym