DOI Artikel:
Wałek, Janusz: Rafaela "Portret młodzieńca" ze zbiorów Czartoryskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21223#0073
Rafaela ,,Portret młodzieńca” ze zbiorów Czartoryskich
71
ułożyła rękę. Ręka zatacza na
powierzchni kapitela łuk -
identycznie jak ręka naszego
młodzieńca na powierzchni
stołu - a dłoń, miękko wygię-
ta w przegubie, opada bez-
władnie ku dołowi.
Nie da się zupełnie
wykluczyć, że młody, pięk-
ny, wytworny i nieco nonsza-
lancki młodzieniec z nasze-
go portretu, wystudiowany
na różnych wzorcach ideal-
ny cortegiano, czyli w ogóle
idealny człowiek, to w pew-
nym sensie także i sam Ra-
fael, artysta pewien swego
miejsca w świecie i pewien
swojej sztuki, znajdującej się
właśnie w pełni rozkwitu.
Pierwszy artysta na papie-
skim dworze, architekt, ma-
larz, dekorator, główny kon-
serwator zabytków starożyt-
nych, wiódł wspaniały żywot księcia artystów, otoczony licznymi uczniami
i darzony powszechnie podziwem. „W Rafaela osobie-napisał Vasari - [...] obja-
wiły się rzadkie zalety ducha razem z wdziękami, nauką pięknem i umiarkowa-
niem, razem z najlepszymi obyczajami, tak że wystarczyłoby, by zakryć jakąkol-
wiek wadę, choćby i dużą i każdy, choćby największy błąd. Na pewno można
powiedzieć, że ci, którzy posiedli tak cenne dary, jakie widziało się
u Rafaela, nie są zwyczajnymi ludźmi, lecz są (o ile tak można powiedzieć)
śmiertelnymi bogami. Jeśli zaś na ziemi zyskali godne imię dzięki swym pra-
com, mogą słusznie spodziewać się w niebie nagrody ich trudów i zasług”134.
Ten „boski” mit rodził się już za życia Rafaela i artysta musiał być świa-
domy tego. Nie byłoby więc dziwne, gdyby - malując portret stanowiący, być
może, wyobrażenie uomo ideale swej epoki - zaczerpnął także wzór z samego
38. Nieznany malarz francuski, Portret podwójny,
w. XVII. Rennes, Palais des Musees
(repr. Archiwum MNK)
134 Yasari, Żywoty..., s. 379.
71
ułożyła rękę. Ręka zatacza na
powierzchni kapitela łuk -
identycznie jak ręka naszego
młodzieńca na powierzchni
stołu - a dłoń, miękko wygię-
ta w przegubie, opada bez-
władnie ku dołowi.
Nie da się zupełnie
wykluczyć, że młody, pięk-
ny, wytworny i nieco nonsza-
lancki młodzieniec z nasze-
go portretu, wystudiowany
na różnych wzorcach ideal-
ny cortegiano, czyli w ogóle
idealny człowiek, to w pew-
nym sensie także i sam Ra-
fael, artysta pewien swego
miejsca w świecie i pewien
swojej sztuki, znajdującej się
właśnie w pełni rozkwitu.
Pierwszy artysta na papie-
skim dworze, architekt, ma-
larz, dekorator, główny kon-
serwator zabytków starożyt-
nych, wiódł wspaniały żywot księcia artystów, otoczony licznymi uczniami
i darzony powszechnie podziwem. „W Rafaela osobie-napisał Vasari - [...] obja-
wiły się rzadkie zalety ducha razem z wdziękami, nauką pięknem i umiarkowa-
niem, razem z najlepszymi obyczajami, tak że wystarczyłoby, by zakryć jakąkol-
wiek wadę, choćby i dużą i każdy, choćby największy błąd. Na pewno można
powiedzieć, że ci, którzy posiedli tak cenne dary, jakie widziało się
u Rafaela, nie są zwyczajnymi ludźmi, lecz są (o ile tak można powiedzieć)
śmiertelnymi bogami. Jeśli zaś na ziemi zyskali godne imię dzięki swym pra-
com, mogą słusznie spodziewać się w niebie nagrody ich trudów i zasług”134.
Ten „boski” mit rodził się już za życia Rafaela i artysta musiał być świa-
domy tego. Nie byłoby więc dziwne, gdyby - malując portret stanowiący, być
może, wyobrażenie uomo ideale swej epoki - zaczerpnął także wzór z samego
38. Nieznany malarz francuski, Portret podwójny,
w. XVII. Rennes, Palais des Musees
(repr. Archiwum MNK)
134 Yasari, Żywoty..., s. 379.