DOI Artikel:
Bochnak, Wojciech: Polscy klienci manufaktury Le Page'a
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21224#0035
Polscy klienci manufaktury Le Page ’a
33
I tak np. numer 2134, rok 1819 na pistoletach MNK (V. 1451 a, b) można zesta-
wić z numerem 2162 z roku 1819 z księgi zamówień (s. 108) lub 2447 z roku
1821 (s. 129), czy 2529 z roku 1823 (s. 140) itd. Jest więc oczywiste, że numery
na marginesie Livre de Commande... i numery bite na poszczególnych częściach
broni informują o kolejności wykonania poszczególnych zamówień, niezależnie od
kolejności przyjęcia zamówienia.
Omawiana księga zamówień wydaje się warta zbadania ze względu na
znaczną liczbę polskich nazwisk wśród zamawiających broń u słynnego ruszni-
karza paryskiego w okresie 1796-1825 i pod tym właśnie kątem dokonano ni-
niejszej analizy. W Livre de Commande... figurują następujące nazwiska polskie
(według kolejności zapisu): Mochetinsky, Krasinsky, Stanisław Prosckura, Dul-
ski, Zoltinsky, Branicki, Martin Tarnowski, Isidore Sobański, Louis Sobański, Jo-
seph Gorayski, Komar, Francois Potoski, Edouard Starzyński, Francois Sobański,
Alexandre Russanowski, D. Doubiensky, Maurice Szymanowski, Moszczensky,
Leon Baykofs [!], Artur Potosky, Alex. Sobański, Benisławski Alexandre, Mo-
czensky. Przy niektórych nazwiskach pojawiają się notki Le Page’a wyjaśniają-
ce powiązanie zamawiającego ze znanym mu wcześniej Polakiem bądź dopisek
„Polonais”. W kilku przypadkach udało się zidentyfikować klientów Le Page’a,
aczkolwiek informacje o nich są często nader skąpe (np. „żonaty z...”; „właści-
ciel dóbr w...”). W odniesieniu do innych pojawia się szereg wątpliwości, są wresz-
cie i takie postacie, o których w dostępnych mi źródłach nie znalazłem żadnej
wzmianki.
Przyjrzyjmy się zamówieniom Polaków spisanym w Livre de Commande...
Jako pierwszy występuje tu pułkownik hr. Krasiński2, który zamówił parę pistole-
tów o kalibrze bojowym (calibre de guerre), zwykłym spuście, ale „a mon siste-
me” [sic!], jak pisze Le Page (s. 86). Z treści zamówienia wynika także, że rusz-
nikarz wykorzystał parę pistoletów „en blanc” [?]. Zamówioną broń wykonano
na 15 czerwca 1811 i wydano za kwotę 400 franków.
Warto zwrócić uwagę na określenie „a mon systeme”, bowiem na s. 84
Livre de Commande... znajduje się istotna wzmianka (pisownia zgodnie z orygi-
nałem): „lei Commance L’enregistrement des commandes Sur le nouveau Sistćme
de Le Page, a platine a martau Commance le 6 marsl810 pour platinnes a ma-
gasins a amorces, Mais auąuels ont Succede celles a amorcer dans les bassinets
plats, et enfin abandones pour amorces dans un bassinet pratiąue dans un Cilin-
dre ajuste sur Culasse a chambre”. Jak wynika z tej informacji, chodzi
o wczesny model zamka perkusyjnego (ang. pili lock) - w którym nie stosowa-
no jeszcze kapiszonów, ale pigułki eksplodujące - wprowadzony 6 marca 1810. * 1
2 Niewątpliwie chodzi tu o Wincentego Krasińskiego (1782-1858), ojca poety, dowódcę
1. Pułku Lekkokonnych gwardii cesarza Napoleona I. Krasiński przebywał w latach 1811 i 1812
w Paryżu.
33
I tak np. numer 2134, rok 1819 na pistoletach MNK (V. 1451 a, b) można zesta-
wić z numerem 2162 z roku 1819 z księgi zamówień (s. 108) lub 2447 z roku
1821 (s. 129), czy 2529 z roku 1823 (s. 140) itd. Jest więc oczywiste, że numery
na marginesie Livre de Commande... i numery bite na poszczególnych częściach
broni informują o kolejności wykonania poszczególnych zamówień, niezależnie od
kolejności przyjęcia zamówienia.
Omawiana księga zamówień wydaje się warta zbadania ze względu na
znaczną liczbę polskich nazwisk wśród zamawiających broń u słynnego ruszni-
karza paryskiego w okresie 1796-1825 i pod tym właśnie kątem dokonano ni-
niejszej analizy. W Livre de Commande... figurują następujące nazwiska polskie
(według kolejności zapisu): Mochetinsky, Krasinsky, Stanisław Prosckura, Dul-
ski, Zoltinsky, Branicki, Martin Tarnowski, Isidore Sobański, Louis Sobański, Jo-
seph Gorayski, Komar, Francois Potoski, Edouard Starzyński, Francois Sobański,
Alexandre Russanowski, D. Doubiensky, Maurice Szymanowski, Moszczensky,
Leon Baykofs [!], Artur Potosky, Alex. Sobański, Benisławski Alexandre, Mo-
czensky. Przy niektórych nazwiskach pojawiają się notki Le Page’a wyjaśniają-
ce powiązanie zamawiającego ze znanym mu wcześniej Polakiem bądź dopisek
„Polonais”. W kilku przypadkach udało się zidentyfikować klientów Le Page’a,
aczkolwiek informacje o nich są często nader skąpe (np. „żonaty z...”; „właści-
ciel dóbr w...”). W odniesieniu do innych pojawia się szereg wątpliwości, są wresz-
cie i takie postacie, o których w dostępnych mi źródłach nie znalazłem żadnej
wzmianki.
Przyjrzyjmy się zamówieniom Polaków spisanym w Livre de Commande...
Jako pierwszy występuje tu pułkownik hr. Krasiński2, który zamówił parę pistole-
tów o kalibrze bojowym (calibre de guerre), zwykłym spuście, ale „a mon siste-
me” [sic!], jak pisze Le Page (s. 86). Z treści zamówienia wynika także, że rusz-
nikarz wykorzystał parę pistoletów „en blanc” [?]. Zamówioną broń wykonano
na 15 czerwca 1811 i wydano za kwotę 400 franków.
Warto zwrócić uwagę na określenie „a mon systeme”, bowiem na s. 84
Livre de Commande... znajduje się istotna wzmianka (pisownia zgodnie z orygi-
nałem): „lei Commance L’enregistrement des commandes Sur le nouveau Sistćme
de Le Page, a platine a martau Commance le 6 marsl810 pour platinnes a ma-
gasins a amorces, Mais auąuels ont Succede celles a amorcer dans les bassinets
plats, et enfin abandones pour amorces dans un bassinet pratiąue dans un Cilin-
dre ajuste sur Culasse a chambre”. Jak wynika z tej informacji, chodzi
o wczesny model zamka perkusyjnego (ang. pili lock) - w którym nie stosowa-
no jeszcze kapiszonów, ale pigułki eksplodujące - wprowadzony 6 marca 1810. * 1
2 Niewątpliwie chodzi tu o Wincentego Krasińskiego (1782-1858), ojca poety, dowódcę
1. Pułku Lekkokonnych gwardii cesarza Napoleona I. Krasiński przebywał w latach 1811 i 1812
w Paryżu.