DOI Artikel:
Gumińska, Bronisława: Feliks Manggha Jasieński: Wszyscy marzymy, by dosięgnąć księżyca...
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.26693#0035
Feliks Manggha jasieński
33
takie jak: Estampe Originale, EAlbum d’Estampes Originales de la Galerie Vollard, EAlbum
des Peintres-Graveurs, a także teki monograficzne artystów71. Ich najbardziej zasłużonym
wydawcą był Ambroise Vollard. Pokaźną liczbę rycin pochodzących z wydawanych przez
niego tek Jasieński zdobył do swej kolekcji, dziś należą one do jej cymeliów72. Manggha
był doskonale zorientowany w działalności francuskich stowarzyszeń artystów grafików.
Wiadomo na przykład, że, włączając do swego zbioru ryciny z EAlbum d’Estampes Origi-
nales, korzystał z kontaktów, jakie będąc w Paryżu nawiązał z Augustem Lepere, człon-
kiem Towarzystwa Akwaforcistów, którego drzeworyty wysoko cenił73, a jedną z wizyt
w pracowni artysty barwnie opisał w Mandze.. ,74.
Jako admirator kunsztu graficznego (stąd zapewne zainteresowanie drzeworytem ja-
pońskim) z wielkim zaangażowaniem i nakładem pracy przeszczepiał na grunt polski ini-
cjatywy paryskie, patronując w 1903 roku pomnikowej edycji Teki Grafików Polskich [Teki
Stowarzyszenia Polskich Artystów Grafików] adresowanej głównie do koneserów sztuki.
Warto również przypomnieć, iż gorąco sprzyjał uprawianiu grafiki przez artystów mala-
rzy, czego najwymowniejszym świadectwem było nakłonienie Leona Wyczółkowskiego
do posługiwania się technikami graficznymi, którym, zwłaszcza litografii, malarz pozostał
wierny do końca życia. Nie dziwi więc, że pierwsza praca graficzna Wyczółkowskiego -
akwatintowy Autoportret - została dedykowana Feliksowi Jasieńskiemu75.
W ślad za wydaniem Teki Grafików Polskich doszło do kolejnej ważnej edycji albumo-
wej, którą była Sztuka Polska. Malarstwo, wydana dzięki wspólnym staraniom Feliksa
Jasieńskiego i Adama Łady-Cybulskiego, nakładem H. Altenberga we Lwowie (pierwsze
wyd. - [1904], drugie - 1908). Publikacja ta - poprzedzona przedmową Feliksa Kope-
ry (z datą: 12 grudnia 1904) - opatrzona została notami o twórczości prezentowanych
malarzy, również interpretacjami wybranych dzieł. Autorami tekstów byli najwybitniejsi
ówcześni krytycy sztuki, także artyści, wśród nich Jasieński, który pisał o Michałowskim,
Gierymskich, Grottgerze, Podkowińskim, Pankiewiczu i Masłowskim76. Jasieński należał
również do inicjatorów powstałego w roku 1903, istniejącego do dziś, Towarzystwa Przy-
jaciół Muzeum Narodowego w Krakowie. Był jego pierwszym sekretarzem, a pełniąc tę
funkcję - jako światowiec obyty z kulturą europejskich stolic - z pewnością pamiętał, że
w Paryżu analogiczne stanowisko w Societe des Amis du Louvre piastował jego współzało-
życiel (w 1897) Raymond Koechlin, jeden z pierwszych w Europie kolekcjonerów i znaw-
ców sztuki azjatyckiej.
Żywe i owocne więzi Jasieńskiego z Muzeum Narodowym dzięki relacjom z jego dy-
rektorem Feliksem Koperą znalazły wyraz w postaci 137 dzieł malarstwa współczesnego
(obrazy olejne, pastele, szkice węglem, grafiki) włączonych jako depozyty do ekspozycji
w Sukiennicach77. Wystawionych wśród nich siedem portretów Feliksa Jasieńskiego (dzieł
W. Weissa, K. Tichego, J. Malczewskiego i L. Wyczółkowskiego) nie pozwalało krakow-
skiej publiczności stracić z oczu osoby kolekcjonera78.
Już na początku roku 1902 Manggha przedstawił się krakowianom wystawiając swoje
portrety w Salonie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych wśród szeregu prac współcze-
snych artystów polskich (oczywiście z jego kolekcji), obrazów olejnych i szkiców „o wybit-
nej przeważnie wartości”. Niewielki jeszcze wówczas zbiór portretów Jasieńskiego - dzieł
Leona Wyczółkowskiego, Karola Tichego, Stanisława Dębickiego i Damazego Kotowskie-
go - zyskał uznanie jako pomysł ciekawy, pozwalający „widzieć, czym jest indywidualność
33
takie jak: Estampe Originale, EAlbum d’Estampes Originales de la Galerie Vollard, EAlbum
des Peintres-Graveurs, a także teki monograficzne artystów71. Ich najbardziej zasłużonym
wydawcą był Ambroise Vollard. Pokaźną liczbę rycin pochodzących z wydawanych przez
niego tek Jasieński zdobył do swej kolekcji, dziś należą one do jej cymeliów72. Manggha
był doskonale zorientowany w działalności francuskich stowarzyszeń artystów grafików.
Wiadomo na przykład, że, włączając do swego zbioru ryciny z EAlbum d’Estampes Origi-
nales, korzystał z kontaktów, jakie będąc w Paryżu nawiązał z Augustem Lepere, człon-
kiem Towarzystwa Akwaforcistów, którego drzeworyty wysoko cenił73, a jedną z wizyt
w pracowni artysty barwnie opisał w Mandze.. ,74.
Jako admirator kunsztu graficznego (stąd zapewne zainteresowanie drzeworytem ja-
pońskim) z wielkim zaangażowaniem i nakładem pracy przeszczepiał na grunt polski ini-
cjatywy paryskie, patronując w 1903 roku pomnikowej edycji Teki Grafików Polskich [Teki
Stowarzyszenia Polskich Artystów Grafików] adresowanej głównie do koneserów sztuki.
Warto również przypomnieć, iż gorąco sprzyjał uprawianiu grafiki przez artystów mala-
rzy, czego najwymowniejszym świadectwem było nakłonienie Leona Wyczółkowskiego
do posługiwania się technikami graficznymi, którym, zwłaszcza litografii, malarz pozostał
wierny do końca życia. Nie dziwi więc, że pierwsza praca graficzna Wyczółkowskiego -
akwatintowy Autoportret - została dedykowana Feliksowi Jasieńskiemu75.
W ślad za wydaniem Teki Grafików Polskich doszło do kolejnej ważnej edycji albumo-
wej, którą była Sztuka Polska. Malarstwo, wydana dzięki wspólnym staraniom Feliksa
Jasieńskiego i Adama Łady-Cybulskiego, nakładem H. Altenberga we Lwowie (pierwsze
wyd. - [1904], drugie - 1908). Publikacja ta - poprzedzona przedmową Feliksa Kope-
ry (z datą: 12 grudnia 1904) - opatrzona została notami o twórczości prezentowanych
malarzy, również interpretacjami wybranych dzieł. Autorami tekstów byli najwybitniejsi
ówcześni krytycy sztuki, także artyści, wśród nich Jasieński, który pisał o Michałowskim,
Gierymskich, Grottgerze, Podkowińskim, Pankiewiczu i Masłowskim76. Jasieński należał
również do inicjatorów powstałego w roku 1903, istniejącego do dziś, Towarzystwa Przy-
jaciół Muzeum Narodowego w Krakowie. Był jego pierwszym sekretarzem, a pełniąc tę
funkcję - jako światowiec obyty z kulturą europejskich stolic - z pewnością pamiętał, że
w Paryżu analogiczne stanowisko w Societe des Amis du Louvre piastował jego współzało-
życiel (w 1897) Raymond Koechlin, jeden z pierwszych w Europie kolekcjonerów i znaw-
ców sztuki azjatyckiej.
Żywe i owocne więzi Jasieńskiego z Muzeum Narodowym dzięki relacjom z jego dy-
rektorem Feliksem Koperą znalazły wyraz w postaci 137 dzieł malarstwa współczesnego
(obrazy olejne, pastele, szkice węglem, grafiki) włączonych jako depozyty do ekspozycji
w Sukiennicach77. Wystawionych wśród nich siedem portretów Feliksa Jasieńskiego (dzieł
W. Weissa, K. Tichego, J. Malczewskiego i L. Wyczółkowskiego) nie pozwalało krakow-
skiej publiczności stracić z oczu osoby kolekcjonera78.
Już na początku roku 1902 Manggha przedstawił się krakowianom wystawiając swoje
portrety w Salonie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych wśród szeregu prac współcze-
snych artystów polskich (oczywiście z jego kolekcji), obrazów olejnych i szkiców „o wybit-
nej przeważnie wartości”. Niewielki jeszcze wówczas zbiór portretów Jasieńskiego - dzieł
Leona Wyczółkowskiego, Karola Tichego, Stanisława Dębickiego i Damazego Kotowskie-
go - zyskał uznanie jako pomysł ciekawy, pozwalający „widzieć, czym jest indywidualność