DOI article:
Sztetyłło, Zofia: Przedstawienie figuralne na stemplach amfor z polskich wykopalisk archeologicznych
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.19395#0190
wysuwa pierwsze interpretacje3. Publikowane wyniki badań pełne są jeszcze nieścisłości, a nawet
błędów, wydanie jednak przez E. Pridika katalogu stempli znajdujących się w muzeum Ermitrażu,
a będące konsekwencją badań szkoły rosyjskiej stanowiło poważne osiągnięcie uczonych rosyj-
skich i stało się jednym ze słupów milowych w rozwoju historii badań nad stemplowanymi ima-
dłami*.
Poza szkołą rosyjską, dużą aktywność przejawiała grupa uczonych niemieckich, reprezento-
wana przede wszystkim przez Bleckmanna i Beckera5. Badania uczonych włoskich nie wniosły
większego wkładu w rozwój epigrafiki ceramicznej6, z wyjątkiem G. Botti i A. Maiuri.
Pierwsza połowa XX w. przynosi przełom w rozwoju tej dziedziny. Ukazują się bowiem
trzy monumentalne publikacje: opracowanie stemplowanych imadeł pochodzących z wykopalisk
na Lindos (M.P. Nilssona), monografia stempli, z imionami astynomów, pochodzących z tere-
nów Związku Radzieckiego (B.N. Grakowa), oraz niezwykle cenna publikacja stemplowanych
imadeł z wykopalisk amerykańskich na Agorze Ateńskiej7. Wartość ich polegała na tym, że poza
wyodrębnieniem podstawowych zespołów proweniencyjnyph i opracowaniem ich chronologii
wysunięte zostały pierwsze naukowe hipotezy dotyczące celu stemplowania amfor.
Od momentu ukazania się wymienionych publikacji badania uczonych skierowały się zasad-
niczo w kierunku wytyczonym przez nie, dążąc do uściślenia chronologii, wyłonienia nowych
ośrodków produkcyjnych czy wyjaśnienia przeznaczenia stemplowanych amfor.
Mimo obszernej literatury z zakresu epigrafiki ceramicznej powstałej na przestrzeni ostatnich
kilkudziesięciu lat przedstawienia na stemplowanych imadłach nie doczekały się monografii czy
syntetycznego opracowania, chociaż w procesie poznawczym rola przedstawień na stemplu wy-
3 Należy tu wymienić J.N. Jurgę wicz, Nadpisy na obłomkach amfor i czerepie najdiennych w Feodosji w 1849
g., Z.O.O.I.D., t. XVIII, Odessa 1895, oraz inne prace tegoż autora, w których wyodrębnia grupę stempli cherso-
neskich; U. Machov, Amfornyje ruczki Chersonesa Tawriczeskogo s imienami astinomov, Izv. Tawr. Uczeń.
Kom. 1912, w oparciu o kryteria archeologiczne i lingwinistyczne precyzuje właściwości tej grupy stempli; V.V.Szko
rpił, Keramiczeskije nadpisy najdiennyje pri roskopkach na severnom skłonie Gory Mitrydata vKerczi v 1901 g„
I.A.K. 1902, oraz Keramiczeskije nadpisy priobretannyje Kerczenskim Muzejem drevnostej vl901 g., I.A.K. 1904
wreszcie Datirovanie keramiczeskich nadpisji is Zelenskog o Kurgana, I.A.K. 1914, Szkorpił zgadza się z hipotezami
swoich kolegów, wyłaniając ponadto nową grupę stempli, związanych z Teodozją. Z tą ostatnią koncepcją polemi-
zuje Grakov, jw., s. 18—19.
4 E.M. Pridik, Inventarnyj katalog klejm na amfornych ruczkach i gorłyczkach i na czerepicach Ermitażnogo
Sobrania, Petersburg 1917. Por. także inne prace tegoż autora w Ath. Mitteil. 1896, 21; 1897, 22.
5 F. Bleckmann, Zu den Rhodischen Eponymen Heliospriestern, Klio 1912; tenże De inscriptionibus
quae leguntur in vasculis Rhodiis, Góttingen 1907; P. Becker, Uber eine Sammlung unedierter Henkelinschriften.
aus dem Sudlichen Russland, N.J. fur Philologie, Suppl. IV, 1862.
6 G. Botti, Catalogue des monuments expose au Musee Greco-Romain d'Alexandrie, Alexandrie 1901;
A. Maiuri, Una fabrica di anfore Rodie, Annuario dArcheologica di Atenę, t. IV—V, Bergamo 1924; Maiuri,
Nuova Silloge epigrafica di Rodie e Cos, Firenze 1925.
7 M.P. Nilsson, Timbres amphoriąues de Lindos, Copenhague 1909; Grakov, jw.; V. Grace, Stamped
amphora handles found in 1931—1932, Hesperia III, 1934.
186
błędów, wydanie jednak przez E. Pridika katalogu stempli znajdujących się w muzeum Ermitrażu,
a będące konsekwencją badań szkoły rosyjskiej stanowiło poważne osiągnięcie uczonych rosyj-
skich i stało się jednym ze słupów milowych w rozwoju historii badań nad stemplowanymi ima-
dłami*.
Poza szkołą rosyjską, dużą aktywność przejawiała grupa uczonych niemieckich, reprezento-
wana przede wszystkim przez Bleckmanna i Beckera5. Badania uczonych włoskich nie wniosły
większego wkładu w rozwój epigrafiki ceramicznej6, z wyjątkiem G. Botti i A. Maiuri.
Pierwsza połowa XX w. przynosi przełom w rozwoju tej dziedziny. Ukazują się bowiem
trzy monumentalne publikacje: opracowanie stemplowanych imadeł pochodzących z wykopalisk
na Lindos (M.P. Nilssona), monografia stempli, z imionami astynomów, pochodzących z tere-
nów Związku Radzieckiego (B.N. Grakowa), oraz niezwykle cenna publikacja stemplowanych
imadeł z wykopalisk amerykańskich na Agorze Ateńskiej7. Wartość ich polegała na tym, że poza
wyodrębnieniem podstawowych zespołów proweniencyjnyph i opracowaniem ich chronologii
wysunięte zostały pierwsze naukowe hipotezy dotyczące celu stemplowania amfor.
Od momentu ukazania się wymienionych publikacji badania uczonych skierowały się zasad-
niczo w kierunku wytyczonym przez nie, dążąc do uściślenia chronologii, wyłonienia nowych
ośrodków produkcyjnych czy wyjaśnienia przeznaczenia stemplowanych amfor.
Mimo obszernej literatury z zakresu epigrafiki ceramicznej powstałej na przestrzeni ostatnich
kilkudziesięciu lat przedstawienia na stemplowanych imadłach nie doczekały się monografii czy
syntetycznego opracowania, chociaż w procesie poznawczym rola przedstawień na stemplu wy-
3 Należy tu wymienić J.N. Jurgę wicz, Nadpisy na obłomkach amfor i czerepie najdiennych w Feodosji w 1849
g., Z.O.O.I.D., t. XVIII, Odessa 1895, oraz inne prace tegoż autora, w których wyodrębnia grupę stempli cherso-
neskich; U. Machov, Amfornyje ruczki Chersonesa Tawriczeskogo s imienami astinomov, Izv. Tawr. Uczeń.
Kom. 1912, w oparciu o kryteria archeologiczne i lingwinistyczne precyzuje właściwości tej grupy stempli; V.V.Szko
rpił, Keramiczeskije nadpisy najdiennyje pri roskopkach na severnom skłonie Gory Mitrydata vKerczi v 1901 g„
I.A.K. 1902, oraz Keramiczeskije nadpisy priobretannyje Kerczenskim Muzejem drevnostej vl901 g., I.A.K. 1904
wreszcie Datirovanie keramiczeskich nadpisji is Zelenskog o Kurgana, I.A.K. 1914, Szkorpił zgadza się z hipotezami
swoich kolegów, wyłaniając ponadto nową grupę stempli, związanych z Teodozją. Z tą ostatnią koncepcją polemi-
zuje Grakov, jw., s. 18—19.
4 E.M. Pridik, Inventarnyj katalog klejm na amfornych ruczkach i gorłyczkach i na czerepicach Ermitażnogo
Sobrania, Petersburg 1917. Por. także inne prace tegoż autora w Ath. Mitteil. 1896, 21; 1897, 22.
5 F. Bleckmann, Zu den Rhodischen Eponymen Heliospriestern, Klio 1912; tenże De inscriptionibus
quae leguntur in vasculis Rhodiis, Góttingen 1907; P. Becker, Uber eine Sammlung unedierter Henkelinschriften.
aus dem Sudlichen Russland, N.J. fur Philologie, Suppl. IV, 1862.
6 G. Botti, Catalogue des monuments expose au Musee Greco-Romain d'Alexandrie, Alexandrie 1901;
A. Maiuri, Una fabrica di anfore Rodie, Annuario dArcheologica di Atenę, t. IV—V, Bergamo 1924; Maiuri,
Nuova Silloge epigrafica di Rodie e Cos, Firenze 1925.
7 M.P. Nilsson, Timbres amphoriąues de Lindos, Copenhague 1909; Grakov, jw.; V. Grace, Stamped
amphora handles found in 1931—1932, Hesperia III, 1934.
186