Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (7.1963)

Aleksandra Wąsowiczówna

ZAGADNIENIE DEKORACJI ARCHITEKTONICZNEJ
KAPITELE KORYNCKIE Z MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE

W

zbiorach sztuki starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się grupa
rzymskich kamiennych fragmentów architektonicznych, których opracowanie stało się punktem
wyjścia niniejszej pracy1. Studium zespołu korynckich i koryntyzujących kapiteli, stanowiących
podstawowy zrąb kolekcji, dało możność szerszego zastanowienia się nad pewnymi zagadnienia-
mi bardziej ogólnymi, a przede wszystkim nad problematyką kapiteli korynckich — najbardziej
bodaj typowym elementem dekoracji architektury rzymskiej. Problem kamiennej dekoracji ar-
chitektonicznej należy jak dotąd do zagadnień bardzo słabo zbadanych od strony analitycznej,
a niemal zupełnie pozbawionych opracowań ogólnych — syntetycznych. Dlatego to kwestii zna-
czenia i wartości badawczej dekoracji architektonicznej poświęcono nieco więcej miejsca w pierw-
szej części pracy. W części drugiej natomiast znajduje się omówienie najbardziej charaktery-
stycznej grupy fragmentów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie — zespołu dwudzie-
stu jeden korynckich i koryntyzujących kapiteli pełnych i pilastrów. Poza opracowaną grupą
zabytków, kolekcja fragmentów z Muzeum Narodowego obejmuje dość niejednolity zbiór kil-
kudziesięciu innych zabytków, wśród których można wyróżnić kapitele jońskie i kompozytowe,
konsole i fragmenty entablatury, części baz, postumentów i inne fragmenty architektoniczne.
Wszystkie zabytki tej kategorii, zgromadzone w Muzeum Narodowym w latach przedwojennych
i po drugiej wojnie światowej, pochodzą w większości wypadków z dawnych XVIII i XIX-
wiecznych kolekcji prywatnych, z wyjątkiem paru zabytków nabytych po wojnie drogą rewindy-
kacji. W latach ostatnich, kolekcja fragmentów architektonicznych Muzeum Narodowego wzbo-
gacona została szeregiem interesujących zabytków, pochodzących z polskich wykopalisk w Ath-
ribis w Egipcie i w Palmyrze2. Fragmenty te, wśród których znajdują się także kapitele jońskie

1 Opracowanie zespołu fragmentów architektonicznych z Muzeum Narodowego w Warszawie było tematem
mej pracy magisterskiej, wykonanej w 1955 roku na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, pod
kierunkiem Prof. dr. Kazimierza Michałowskiego.

2 K. Michałowski, Palmyre, Fouilles Polonaises 1959. Warszawa 1960, s. 126.

211