Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (20.1976)

Korzystając z wcześniejszych dociekań, zwłaszcza Gumowskiego i autorów zajmujących się
Herwijckiem, chciałabym zaproponować dla trzech już serii portretów następującą kolejność
chronologiczną. Księżna brunszwicka lub jej brat król polski zamówili wkrótce po 1556 r. według
istniejących dużych obrazów en pied serię miniatur w pracowni Cranacha Młodszego albo jednego
z jego uczniów, a te z kolei posłużyły ok. 1561—62 jako wzór dla medali Herwijcka. Medalier
zabrał je ze sobą do Anglii i tam w XIX w. nabył je Władysław Czartoryski.

Portrety jagiellońskie w całej postaci nie stanowią zapewne wersji oryginalnej lecz mogą być
wiernym powtórzeniem istniejącej w XVI w. pełnej serii wizerunków tej rodziny, które powstały
w Polsce i z czasem uległy tutaj zniszczeniu.

HEH3BECTHLIE ITOPTPETLI nOCJIE,H;HHX EGTEJIJIOHOB

PE3IOME

EoraTatf h pa3HOo6pa3HaH rajiepen nopTpeTOB nocJiepHHx żlrejuioHOB HMeeT b OTHomemni HeKOTopbix
jiHUi cephe3Hbie npoSenbi. Tan, nanpnMep, ne coxpaHHJiocb hh opHoro nopTpeTa EapSapbi 3anonbH, nepBOH
>Kenbi CHTH3MyHpa I, 3a HCKJiioHeHHeM ManeHbKoro nopTpeTa KoponeBbi n ee ponepeH, noMeipeHHbix b reneano-
rnnecKon TaSjiHpe, HJiJiiocTpnpyinineH Tpyp Jtepnyina, H3paHHbiH b 1521 ropy. OTcyTCTByeT Taione hkoho-
rpa^mnecKaH poKyMeiiTanHH oTHOCHTejibHO hhbix npepcTaBHTeneH pHHacTHH ilrejiHOHOB, b nacraocTH, i<opo-
JieBCKHX cecTep.

Abtop HacTOHUieił craTbH ocranaBjiHBaeTCH Ha pnpe npon3BepeHHH, o6pa6oTaHHbix y>ne panee b Hccne-
AOBaHHHX nojibCKHX HCTOpHKOB HCKyccTBa, b HacTHOCTH, Ha rpynne Mepajień ITapoBano h XepBem<a, a Taione
Ha cepHH pecnra MajieHBKHX nopTpeTOB, nanHcaHHbix MacnoM Ha MeTanne h npHnHCbiBaeMbix MacTepcKOH
Jlynaca Kpanaxa Mnapinero. Hanee aBTop paccMaTpHBaeT Sonbuine nopTpeTbi b pocT nepBOH h TpeTben nceH
KopoJiH CnrH3MyHAa ABrycra, HaxopHipHecH b EaBapcKHX rocypapcTBeHHbix co6paHHnx, a Taioice cropeBniHH
bo BpeMH BTopon MHpoBOH BOHHbi nopTpeT KaTa>KHHbi żlrejuiOHKH, >Kenbi niBepcKoro Kopojin Horanna III,
XpaHHBHIHHCH B 3THX Co6paHHHX.

AHajiH3HpyH nopTpeT 3oc|)hh XrejuioHKH, ncenbi ópayHmBenrcKoro reppora reHpnxa, HaxopHBinHHCH po
nocjiepHeił bohhbi b 3aMKe b Graprappe (TIoMopbe), aBTop oSpaipaeT BHHMaHHe Ha cxopctbo SJieMepTOB ko-
CTiOMa c nopTpeTaMH Tpex MOJiopbix żlrejuioHOK, HanncaHHbiMH b MacrepcKOH KpaHaxa. H3 aioro cnepyeT,
hto Henorpa cyrpecTBOBano H3o6pa>KeHHe 3o(J)hh ilrejuioHKH b pocT, nopoSpoe nopTpeTy ee cecTpbi KaTancHHbi.

Bo BpeMH CBoen noe3pKH b MioHxeH b 1967 ropy. Ha ocHOBe chhmkob h3 4)OTOTeKH EaBapcKHX rocypap-
CTBeHHbix coSpaHHH, aBTopy ypanocb HpeHTH(|)HpHpoBaTb eipe Tpn nopTpeTa npepcTaBHTejieił ceMbn ilrejuio-
hob. 3to — nopTpeTbi b pocT Cnra3MyHpa I, KoponeBbi Eopm h hx CTapnieił ponepn H3a6ejuibi, BeHrepci-coił
KopojieBbi. OSipHH xapaKTep sthx H3o6pa>KeHHH, peTann KOCTioMa h TpaKTOBKa nepT jinpa o6Hapy>KHBaioT
oSiphoctb c ManeHbKHMH nojiycJoHrypHbiMH nopTpeTaMH sthx >i<e jihh, co3paHHbiMH b MacTepcKOH KpaHaxa.
H3 3Toro mo>kho cpejiaTb 3ai<JnoneHne, hto penorpa cyipecTBOBana pejian cepHH nopTpeTOB żlrejuioHOB, noBTo-
peHHan b ManoM cj)opMaTe b H3o6pan<eHHHX, noMeneHHbix 3H3KOM Kpapaxa.

Ha OCHOBe H3BeCTHbIX HblHe paHHbIX MO>KHO CypHTb, HTO nepBOHanaJIbHblM MeCTOM HaXO>KpeHHH 3THX
6ojibuiHX KapTHH 6bin pBop SpaymnBeHrcKOH reppornnH 3ocj)HH ilrejuioHKH. no pacnepcTBy ohh MorjiH ne-
peHTH noTOM b pyKH BrnieJibc6axoB, a no3pHee — b EaBapcKHe rocypapcTBenHbie coSpaHHH.

117