DOI Heft:
Starożytność
DOI Artikel:Lipińska, Jadwiga: Dwa złote pierścienie egipskie ze zbiorów Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19586#0067
Jadwiga Lipińska
DWA ZŁOTE PIERŚCIENIE EGIPSKIE ZE ZBIORÓW GALERII
SZTUKI STAROŻYTNEJ MUZEUM NARODOWEGO
W WARSZAWIE
\Y7
W kolekcji egipskiej biżuterii, pochodzącej z dawnych zbiorów Czartoryskich w Gołu-
chowie, znajdują się dwa pierścienie z masywnego złota, zasługujące na uwagę tak ze względu
na swą wysoką wartość artystyczną, jak i na treść pokrywających je inskrypcji.
Pierwszy z nich (il. la, b, nr inw. 148407) składa się z płaskiej owalnej tarczki (dł. 2 cm,
szer. 1,4 cm) osadzonej na kółku z grubego wałeczka (średnica kółka 2,3 cm). Waga pierścienia
wynosi 10,12 g.
Górną powierzchnię tarczki zajmuje przedstawienie w reliefie wklęsłym, ujęte w owalną,
wklęsłą ramkę. Pośrodku przedstawienia widnieje klęczące na znaku nb bóstwo antropoidalne
z uniesionymi w górę ramionami, które jak gdyby podtrzymują wizerunek barki stojącej na
postumencie. Nad barką trzy znaki hieroglificzne tworzące razem imię króla Totmesa III -—
Men-cheper-Re, z prawej strony przed głową bóstwa znaki ntr nfr, za głową nb t3wy. Przy
prawym łokciu bóstwa, przedstawionego w prawym profilu, umieszczono znak anch, drugi
taki sam znak znajduje się przy kolanie zgiętej lewej nogi.
Zabytek był już uprzednio publikowany przez W. Froehnera, który powołał się przy jego
określeniu na opinię G. Maspero1. Maspero zinterpretował legendę hieroglificzną jako imię
i epitety Totmesa III: „Dobry Bóg, Pan Obu Krajów, Men-cheper-Re”, a wyobrażenie klęczą-
cego bóstwa jako Szu podtrzymującego barkę słoneczną.
Podobnie określił H. Schafer niemal analogiczne przedstawienie na skarabeuszu w Berlinie2 3.
Ta interpretacja wymaga jednak korekty. Przede wszystkim klęczące bóstwo nie powinno
być określane jako Szu, który tylko wyjątkowo przedstawiany był w takiej pozycji3, natomiast
w czasach XVIII dynastii szczególnie często, zwłaszcza na ozdobach i luksusowych sprzętach
1 W. Froehner, Collections du Chateau de Goluchów. L’Orfevrerie. Paris 1897, s. 6, nr 9 i tabl. I, 7.
2 Aegyptische Goldschmiedearbeiten. Berlin 1910, s. 46, nr 62 i tabl. 12.
3 RARG, s. 303, il. 76.
63
DWA ZŁOTE PIERŚCIENIE EGIPSKIE ZE ZBIORÓW GALERII
SZTUKI STAROŻYTNEJ MUZEUM NARODOWEGO
W WARSZAWIE
\Y7
W kolekcji egipskiej biżuterii, pochodzącej z dawnych zbiorów Czartoryskich w Gołu-
chowie, znajdują się dwa pierścienie z masywnego złota, zasługujące na uwagę tak ze względu
na swą wysoką wartość artystyczną, jak i na treść pokrywających je inskrypcji.
Pierwszy z nich (il. la, b, nr inw. 148407) składa się z płaskiej owalnej tarczki (dł. 2 cm,
szer. 1,4 cm) osadzonej na kółku z grubego wałeczka (średnica kółka 2,3 cm). Waga pierścienia
wynosi 10,12 g.
Górną powierzchnię tarczki zajmuje przedstawienie w reliefie wklęsłym, ujęte w owalną,
wklęsłą ramkę. Pośrodku przedstawienia widnieje klęczące na znaku nb bóstwo antropoidalne
z uniesionymi w górę ramionami, które jak gdyby podtrzymują wizerunek barki stojącej na
postumencie. Nad barką trzy znaki hieroglificzne tworzące razem imię króla Totmesa III -—
Men-cheper-Re, z prawej strony przed głową bóstwa znaki ntr nfr, za głową nb t3wy. Przy
prawym łokciu bóstwa, przedstawionego w prawym profilu, umieszczono znak anch, drugi
taki sam znak znajduje się przy kolanie zgiętej lewej nogi.
Zabytek był już uprzednio publikowany przez W. Froehnera, który powołał się przy jego
określeniu na opinię G. Maspero1. Maspero zinterpretował legendę hieroglificzną jako imię
i epitety Totmesa III: „Dobry Bóg, Pan Obu Krajów, Men-cheper-Re”, a wyobrażenie klęczą-
cego bóstwa jako Szu podtrzymującego barkę słoneczną.
Podobnie określił H. Schafer niemal analogiczne przedstawienie na skarabeuszu w Berlinie2 3.
Ta interpretacja wymaga jednak korekty. Przede wszystkim klęczące bóstwo nie powinno
być określane jako Szu, który tylko wyjątkowo przedstawiany był w takiej pozycji3, natomiast
w czasach XVIII dynastii szczególnie często, zwłaszcza na ozdobach i luksusowych sprzętach
1 W. Froehner, Collections du Chateau de Goluchów. L’Orfevrerie. Paris 1897, s. 6, nr 9 i tabl. I, 7.
2 Aegyptische Goldschmiedearbeiten. Berlin 1910, s. 46, nr 62 i tabl. 12.
3 RARG, s. 303, il. 76.
63