DOI Heft:
Starożytność
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Odważniki z okresu rzymskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19586#0127
Wanda Zdrojewska
ODWAŻNIKI Z OKRESU RZYMSKIEGO
P
1 rzystępując do opracowania odważników z okresu rzymskiego (tj. tych, jakie w tym
czasie miały zastosowanie na terenie prowincji, a odpowiadały rzymskiemu systemowi Wago-
wemu) ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, trzeba zdać sobie sprawę, że należą
one do kategorii przedmiotów, które do dnia dzisiejszego nie doczekały się wyczerpującego
omówienia. Autorzy dotychczasowych publikacji dostarczyli informacji o rzymskim systemie
wag i jego genezie, zestawili określenia wartości typowe dla poszczególnych nominałów i roz-
maite legendy stosowane na miernikach wagi. Prezentowali wreszcie zespoły zabytków z wy-
kopalisk, bądź wchodzących w skład kolekcji muzealnych* 1 * *.
Aczkolwiek ciężar poszczególnych odważników wykazuje odchylenia od normy, badacze
przyjęli jako przeciętną wagę podstawowej jednostki — asa (libry) 327,45 g. As dzielił się na
1 Zagadnienia metrologiczne są przede wszystkim przedmiotem rozważań Hultscha. Por. F. H u 11 s c h,
Griechische und romische Metrologie. Graz 1971 (przedruk wydania berlińskiego z 1882 r.), s. 144 i n. oraz s. 672
i n.; tamże starsza literatura przedmiotu. Na temat odważników rzymskich por. też R. C a g n a t, V. C h a p o t,
Manuel d’archeologie romaine. t. II, rozdział V; K. P i n k, Romische und Byzantinische Gewichte in osterreichi-
schen Sammlungen. Sonderschriften des ósterreichischen Archaologischen Institutes in Wien, XII, 1938, s. 22 i n.
oraz E. Michoń, DA, s.v. pondus, s. 552 i 556; Lehmann-Haupt, RE Suppl. 3, s.v. Gewichte, s. 610
i n. Wśród starszych publikacji prezentujących zabytki znajdują się m.in.: E. P e r n i c e, Griechische Gewichte.
Berlin 1894, s. 59 i n. oraz s. 168 i n.; T. W i e g a n d, H. S c h r a d e r, Priene. Ergebnisse der Ausgrabungen
und Untersuchungen in den Jahren 1895—1898. Berlin 1904, s. 297 i 391; W. D e o n n a, Exploration archeolo-
gique de Delos, fasc. XVIII. Paris 1938, s. 142 i n. Do nowszych należy praca Davidson poświęcona odkryciom
w Koryncie (G. R. D a v i d s o n, Corinth XII, s. 203 i n.), Moisila na temat odważników z południowych
wybrzeży Morza Czarnego (C. M o i s i 1, Ponduri inedite sau putin cunoscute din Histria, Callatia si Tomi.
Studii si Cercetari de Numismatica, t. I, 1957, s. 257 i n.) i Czujstowej, ukazująca ciężarki ze zbiorów radzieckich
muzeów (JT. 14. 4 y ii c t o b a, AimniHuie h cpeAiieneKonme BecoBbie cuctcmli iiMeBmue xo>K,n,eHue
b ceBeprroM npmrepHOMopbe. ApxeojiornH u hctophh Eocnopa III, 1962, s. 77 i n.). Por. też H. S e y r i g,
Poids antiąues de la Syrie et de la Phenicie sous la domination grecąue et romaine. Bulletin du Musee de Beyrouth,
t. VIII, 1946—48, s. 50—51 i s. 62—63.
123
ODWAŻNIKI Z OKRESU RZYMSKIEGO
P
1 rzystępując do opracowania odważników z okresu rzymskiego (tj. tych, jakie w tym
czasie miały zastosowanie na terenie prowincji, a odpowiadały rzymskiemu systemowi Wago-
wemu) ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, trzeba zdać sobie sprawę, że należą
one do kategorii przedmiotów, które do dnia dzisiejszego nie doczekały się wyczerpującego
omówienia. Autorzy dotychczasowych publikacji dostarczyli informacji o rzymskim systemie
wag i jego genezie, zestawili określenia wartości typowe dla poszczególnych nominałów i roz-
maite legendy stosowane na miernikach wagi. Prezentowali wreszcie zespoły zabytków z wy-
kopalisk, bądź wchodzących w skład kolekcji muzealnych* 1 * *.
Aczkolwiek ciężar poszczególnych odważników wykazuje odchylenia od normy, badacze
przyjęli jako przeciętną wagę podstawowej jednostki — asa (libry) 327,45 g. As dzielił się na
1 Zagadnienia metrologiczne są przede wszystkim przedmiotem rozważań Hultscha. Por. F. H u 11 s c h,
Griechische und romische Metrologie. Graz 1971 (przedruk wydania berlińskiego z 1882 r.), s. 144 i n. oraz s. 672
i n.; tamże starsza literatura przedmiotu. Na temat odważników rzymskich por. też R. C a g n a t, V. C h a p o t,
Manuel d’archeologie romaine. t. II, rozdział V; K. P i n k, Romische und Byzantinische Gewichte in osterreichi-
schen Sammlungen. Sonderschriften des ósterreichischen Archaologischen Institutes in Wien, XII, 1938, s. 22 i n.
oraz E. Michoń, DA, s.v. pondus, s. 552 i 556; Lehmann-Haupt, RE Suppl. 3, s.v. Gewichte, s. 610
i n. Wśród starszych publikacji prezentujących zabytki znajdują się m.in.: E. P e r n i c e, Griechische Gewichte.
Berlin 1894, s. 59 i n. oraz s. 168 i n.; T. W i e g a n d, H. S c h r a d e r, Priene. Ergebnisse der Ausgrabungen
und Untersuchungen in den Jahren 1895—1898. Berlin 1904, s. 297 i 391; W. D e o n n a, Exploration archeolo-
gique de Delos, fasc. XVIII. Paris 1938, s. 142 i n. Do nowszych należy praca Davidson poświęcona odkryciom
w Koryncie (G. R. D a v i d s o n, Corinth XII, s. 203 i n.), Moisila na temat odważników z południowych
wybrzeży Morza Czarnego (C. M o i s i 1, Ponduri inedite sau putin cunoscute din Histria, Callatia si Tomi.
Studii si Cercetari de Numismatica, t. I, 1957, s. 257 i n.) i Czujstowej, ukazująca ciężarki ze zbiorów radzieckich
muzeów (JT. 14. 4 y ii c t o b a, AimniHuie h cpeAiieneKonme BecoBbie cuctcmli iiMeBmue xo>K,n,eHue
b ceBeprroM npmrepHOMopbe. ApxeojiornH u hctophh Eocnopa III, 1962, s. 77 i n.). Por. też H. S e y r i g,
Poids antiąues de la Syrie et de la Phenicie sous la domination grecąue et romaine. Bulletin du Musee de Beyrouth,
t. VIII, 1946—48, s. 50—51 i s. 62—63.
123