DOI Heft:
Starożytność
DOI Artikel:Lipińska, Jadwiga: Dwa złote pierścienie egipskie ze zbiorów Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19586#0069
umieszczony jest w pozycji poziomej zamiast pionowej sugeruje, że mamy tu do czynienia z po-
dobną, choć nieco różniącą się w szczegółach formułą kryptograficzną.
Przede wszystkim znak nb, nad którym klęczy bóstwo, stanowi zakończenie modlitewnej
deklaracji poddania: N jest moim panem8. Przypuszczalnie zapisane bez kartusza znaki, wcho-
dzące w skład imienia Totmesa III należy odczytać, jak w wielu innych przypadkach9, jako
imię Amona-Re. Postać klęczącego Hah oznaczała by personifikację znaku ntr — bóg10 11, a barka
słoneczna być może posiada walor Rcl1.
Jeżeli znaki anch towarzyszące postaci bóstwa potraktować jako część kryptogramu, całość
można odczytać: „Żywy (żyjący?) bóg Amon-Re, Dobry Bóg, Pan Obu Krajów, jest moim
panem”.
Użycie imienia Totmesa III jako elementu formuły kryptograficznej pozwala ustalić datę
wykonania pierścienia jako nie wcześniejszą, niż okres panowania tego władcy. Natomiast po-
pularność kryptogramu, w którym imię Men-cheper-Re odczytywać należało jako Amon-Re,
sięga aż po czasy saickie12. W większości publikacji skarabeuszy z analogicznymi przedstawie-
niami i imieniem Totmesa III niejako automatycznie datuje się te zabytki na okres XVIII dy-
nastii, natomiast kształt warszawskiego pierścienia nie jest dla niego typowy13, a pewne wy-
dłużenie sylwetki klęczącej postaci może wskazywać na okres późniejszy, prawdopodobnie
ramessydzki.
Drugi pierścień (il. 2a, b), nr inw. 148411, ma kształt typowy dla sygentów okresu saickiego14,
z prostokątną plakietką (dl. 1,7 cm, szer. 1,6 cm) osadzoną na masywnym kółku (średn. 2 cm).
Waga pierścienia — 28,47 g.
Górną powierzchnię plakietki pokrywają dwa poziome rzędy inskrypcji hieroglificznej
w reliefie wklęsłym, ze starannie cyzelowanymi szczegółami rysunku wewnętrznego. Inskrypcja
biegnie z prawa na lewo.
Zabytek był już dwukrotnie publikowany w przeszłości. Po raz pierwszy wspomniał go
G. Maspero pomiędzy innymi pierścieniami widzianymi przez niego u handlarza starożytnościami
w Paryżu w roku 188315, a następnie G. Froehner opisał go w katalogu kolekcji gołuchowskiej16.
Powołując się na publikację Maspero wzmiankował go także J. Yoyotte17.
8 Jw., s. 60.
9 Por. E. D r i o t o n, Trigrammes d’Amon. WZKM 54 (1957), s. 17—18.
10 Por. E. D r i o t o n, Recueil de cryptographie monumentale. ASAE 40 (1940), 6 |1
11 E. D r i o t o n, La cryptographie par perturbation. ASAE 44 (1944), s. 132.
12 Tenże, Scarabee de la collection Gurewich, jw., s. 64.
13 Por. A. W i 1 k i n s o n, Ancient Egyptian Jewellery. London 1971, s. 128.
14 Por. S c h a f e r, jw., s. 51.
15 ZAS 21 (1883), s. 70, XXXIX C.
16 Froehner, jw., s. 5, nr 6 i tabl. I, 5.
17 BIFAO 52 (1953), s. 185, nr 1.
5 Rocznik Muz. Nar. t. XXIV/80
65
dobną, choć nieco różniącą się w szczegółach formułą kryptograficzną.
Przede wszystkim znak nb, nad którym klęczy bóstwo, stanowi zakończenie modlitewnej
deklaracji poddania: N jest moim panem8. Przypuszczalnie zapisane bez kartusza znaki, wcho-
dzące w skład imienia Totmesa III należy odczytać, jak w wielu innych przypadkach9, jako
imię Amona-Re. Postać klęczącego Hah oznaczała by personifikację znaku ntr — bóg10 11, a barka
słoneczna być może posiada walor Rcl1.
Jeżeli znaki anch towarzyszące postaci bóstwa potraktować jako część kryptogramu, całość
można odczytać: „Żywy (żyjący?) bóg Amon-Re, Dobry Bóg, Pan Obu Krajów, jest moim
panem”.
Użycie imienia Totmesa III jako elementu formuły kryptograficznej pozwala ustalić datę
wykonania pierścienia jako nie wcześniejszą, niż okres panowania tego władcy. Natomiast po-
pularność kryptogramu, w którym imię Men-cheper-Re odczytywać należało jako Amon-Re,
sięga aż po czasy saickie12. W większości publikacji skarabeuszy z analogicznymi przedstawie-
niami i imieniem Totmesa III niejako automatycznie datuje się te zabytki na okres XVIII dy-
nastii, natomiast kształt warszawskiego pierścienia nie jest dla niego typowy13, a pewne wy-
dłużenie sylwetki klęczącej postaci może wskazywać na okres późniejszy, prawdopodobnie
ramessydzki.
Drugi pierścień (il. 2a, b), nr inw. 148411, ma kształt typowy dla sygentów okresu saickiego14,
z prostokątną plakietką (dl. 1,7 cm, szer. 1,6 cm) osadzoną na masywnym kółku (średn. 2 cm).
Waga pierścienia — 28,47 g.
Górną powierzchnię plakietki pokrywają dwa poziome rzędy inskrypcji hieroglificznej
w reliefie wklęsłym, ze starannie cyzelowanymi szczegółami rysunku wewnętrznego. Inskrypcja
biegnie z prawa na lewo.
Zabytek był już dwukrotnie publikowany w przeszłości. Po raz pierwszy wspomniał go
G. Maspero pomiędzy innymi pierścieniami widzianymi przez niego u handlarza starożytnościami
w Paryżu w roku 188315, a następnie G. Froehner opisał go w katalogu kolekcji gołuchowskiej16.
Powołując się na publikację Maspero wzmiankował go także J. Yoyotte17.
8 Jw., s. 60.
9 Por. E. D r i o t o n, Trigrammes d’Amon. WZKM 54 (1957), s. 17—18.
10 Por. E. D r i o t o n, Recueil de cryptographie monumentale. ASAE 40 (1940), 6 |1
11 E. D r i o t o n, La cryptographie par perturbation. ASAE 44 (1944), s. 132.
12 Tenże, Scarabee de la collection Gurewich, jw., s. 64.
13 Por. A. W i 1 k i n s o n, Ancient Egyptian Jewellery. London 1971, s. 128.
14 Por. S c h a f e r, jw., s. 51.
15 ZAS 21 (1883), s. 70, XXXIX C.
16 Froehner, jw., s. 5, nr 6 i tabl. I, 5.
17 BIFAO 52 (1953), s. 185, nr 1.
5 Rocznik Muz. Nar. t. XXIV/80
65