DOI Heft:
Starożytność
DOI Artikel:Rekucki, Jerzy: Meroickie stoły ofiarne
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19586#0113
nawane są one po emblemacie na głowie. Nieraz bogini nie może być w ogóle zidentyfikowana,
gdyż emblemat jest niewyraźny lub nie ma go wcale. A. M. Abdalla wymienia trzy przypadki,
w których postacią towarzyszącą Anubisowi wydaje się być sam zmarły46. Zwykle pod ołtarzem
a tuż nad spływem, gdyż z reguły ta scena podstawą zwrócona była ku spływowi, umieszczano
mały basen w kształcie kartusza. Taka kompozycja sceny sugeruje, że woda wylewana przez bóstwa
spływała do tego basenu a następnie znajdowała ujście w rowku na spływie. Znajduje to potwier-
dzenie na wymienionym wyżej47 stole z Meroe, gdzie zaznaczony jest wprost płyn ściekający
z ołtarza do basenu. Wyróżnia się jeszcze jeden stół ofiarny, też pochodzący z Meroe48, a nale-
żący do tej grupy. Wyjątkowo tutaj w scenie libacji biorą udział cztery bóstwa, każde na osobny
ołtarz przed sobą. Obraz zaprojektowany symetrycznie przedstawia pośrodku dwie duże amfory
umieszczone na stojaku, na których leżą kwiaty lotosu, następnie po obu stronach są Anubisy
a za nimi boginie.
Stoły ofiarne należące do trzeciej grupy także powielają znany wzór późnoegipski49. Całą
powierzchnię stołu wypełnia kwadratowy basen, ze stopniami prowadzącymi do jego wnętrza
przy wszystkich ściankach50 (il. 8), przy dwóch51, lub też w ogóle bez stopni52 (il. 10), który
wyobraża święte jezioro. Wydaje się, że zagłębienia bez stopni są powszechniejsze później, co
wyrażałoby dekadencję. Stół z Kalabsza wyjątkowo posiadał kilka basenów; zachowane są dwa
i fragment trzeciego, każdy z odrębnym wystającym spływem53. Nieliczne egzemplarze deko-
rowane były ponadto (oczywiście poza motywem gałęzi palmowej, występującym na spływach
stołów z każdej grupy) Chlebami, co obserwuje się na dwóch przykładach z Szablul. Jeden ma
cztery owalne chleby pod basenem54, drugi zaś osiem, cztery nad i cztery pod basenem55. Inny
stół z Kalabsza56 wyróżnia się z tego względu bardziej. Dekorowany on jest nad basenem dwoma
Chlebami owalnymi i dwoma mniejszymi okrągłymi, pod basenem dwoma Chlebami owalnymi
i po bokach dwoma naczyniami libacyjnymi (il. 9).
Najbardziej powszechne były stoły ofiarne należące do pierwszej grupy. Wydzielony przez
M. Hainswortha typ A, pokrywający się z grupą pierwszą, stanowi aż 64%, 125 na 196 całości
46 Abdalla, jw., s. 60.
47 Dunham, RCK V, jw., il. 61, s. 81.
48 Jw., s. 214, nr W 3, il. 152—1.
49 Por. Re kucki, jw., s. 39.
50 K. Kromer, Rómische Weinstuben in Sayala. Wien 1967, tabl. 29, il. 2.
51 Randall-Maclver, Woolley, Areika, jw., tabl. 36, nr 5115.
52 Jw., tabl. 34, nr 5108.
53 Curto, jw., tabl. XVII-b.
S4Randall-MacIver, Woolley, Areika, jw., tabl. 39, nr 5126.
55 Jw., tabl. 35, nr 5111.
56 Curto, jw., tabl. XVIII-a, s. 59—60.
109
gdyż emblemat jest niewyraźny lub nie ma go wcale. A. M. Abdalla wymienia trzy przypadki,
w których postacią towarzyszącą Anubisowi wydaje się być sam zmarły46. Zwykle pod ołtarzem
a tuż nad spływem, gdyż z reguły ta scena podstawą zwrócona była ku spływowi, umieszczano
mały basen w kształcie kartusza. Taka kompozycja sceny sugeruje, że woda wylewana przez bóstwa
spływała do tego basenu a następnie znajdowała ujście w rowku na spływie. Znajduje to potwier-
dzenie na wymienionym wyżej47 stole z Meroe, gdzie zaznaczony jest wprost płyn ściekający
z ołtarza do basenu. Wyróżnia się jeszcze jeden stół ofiarny, też pochodzący z Meroe48, a nale-
żący do tej grupy. Wyjątkowo tutaj w scenie libacji biorą udział cztery bóstwa, każde na osobny
ołtarz przed sobą. Obraz zaprojektowany symetrycznie przedstawia pośrodku dwie duże amfory
umieszczone na stojaku, na których leżą kwiaty lotosu, następnie po obu stronach są Anubisy
a za nimi boginie.
Stoły ofiarne należące do trzeciej grupy także powielają znany wzór późnoegipski49. Całą
powierzchnię stołu wypełnia kwadratowy basen, ze stopniami prowadzącymi do jego wnętrza
przy wszystkich ściankach50 (il. 8), przy dwóch51, lub też w ogóle bez stopni52 (il. 10), który
wyobraża święte jezioro. Wydaje się, że zagłębienia bez stopni są powszechniejsze później, co
wyrażałoby dekadencję. Stół z Kalabsza wyjątkowo posiadał kilka basenów; zachowane są dwa
i fragment trzeciego, każdy z odrębnym wystającym spływem53. Nieliczne egzemplarze deko-
rowane były ponadto (oczywiście poza motywem gałęzi palmowej, występującym na spływach
stołów z każdej grupy) Chlebami, co obserwuje się na dwóch przykładach z Szablul. Jeden ma
cztery owalne chleby pod basenem54, drugi zaś osiem, cztery nad i cztery pod basenem55. Inny
stół z Kalabsza56 wyróżnia się z tego względu bardziej. Dekorowany on jest nad basenem dwoma
Chlebami owalnymi i dwoma mniejszymi okrągłymi, pod basenem dwoma Chlebami owalnymi
i po bokach dwoma naczyniami libacyjnymi (il. 9).
Najbardziej powszechne były stoły ofiarne należące do pierwszej grupy. Wydzielony przez
M. Hainswortha typ A, pokrywający się z grupą pierwszą, stanowi aż 64%, 125 na 196 całości
46 Abdalla, jw., s. 60.
47 Dunham, RCK V, jw., il. 61, s. 81.
48 Jw., s. 214, nr W 3, il. 152—1.
49 Por. Re kucki, jw., s. 39.
50 K. Kromer, Rómische Weinstuben in Sayala. Wien 1967, tabl. 29, il. 2.
51 Randall-Maclver, Woolley, Areika, jw., tabl. 36, nr 5115.
52 Jw., tabl. 34, nr 5108.
53 Curto, jw., tabl. XVII-b.
S4Randall-MacIver, Woolley, Areika, jw., tabl. 39, nr 5126.
55 Jw., tabl. 35, nr 5111.
56 Curto, jw., tabl. XVIII-a, s. 59—60.
109