Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (24.1980)

symbole plastyczne: dzik, protoma konia, głowa w prawo)12, zabytkach z Kallatis i Tomis (np.
topór, urna, winne grono)13, a także odsłoniętych w Atenach (amfora, kerykeion, Artemida)14.
Ciekawy przykład stanowi sześcioboczna płytka ołowiana, odkryta w Pireusie, przechowywana
w zbiorach Luwru15. Ciężarek ten, obok reliefowego napisu KAISAPDN, nosi na sobie świa-
dectwo urzędowej kontroli. Jest nim okrągły stempel z popiersiami Marka Aureliusza i Lucjusza
Werusa.

3. Odważnik rzymski ze stemplem. Luwr. Wg de R i d d e r, jw.

Warto podkreślić, iż plastyczne symbole dotyczą odważników tych ośrodków, w których
już dawniej znana była praktyka opatrywania ciężarków wagowych różnymi emblematami.
Fakt ten, dotychczas nie podkreślany przez badaczy, prowadzi do wniosku, że w interesującej
nas kategorii przedmiotów codziennego użytku poszczególne centra kultywowały swoje tradycje,
odmienne na różnych terenach. Za słusznością takiego rozumowania przemawiałoby również
dające się zauważyć zróżnicowanie typów, występujących w poszczególnych prowincjach Ce-
sarstwa.

Przejdźmy zatem do zagadnienia typologii rzymskich odważników. Pod względem materiału
można je podzielić na trzy zespoły. Pierwszy z nich to wyroby z różnych gatunków kamieni,
drugi — z brązu i ostatni — z ołowiu. Jeżeli chodzi natomiast o formę, daje się zaobserwować
rozmaitość kształtów.

Zacznijmy od płytek, najczęściej ołowianych, niekiedy brązowych, najliczniej reprezentowa- 12 13 14 15

12 MyńcTOBa, jw., s. 87.

13 M o i s i 1, jw., s. 257.

14 P e r n i c e, jw., s. 61.

15 A. de R i d d e r, Les bronzes antiąues du Louvre. t. II, Paris 1915, s. 168 nr 3392, tabl. 115; Michoń,
w., s. 559, il. 5744.

127