DOI Heft:
Starożytność
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Odważniki z okresu rzymskiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19586#0136
12. 5 libr. Ok. 200 r.n.e. Muzeum Narodowe w Warszawie. Nr inw.
142810 MN
być nieco wyższa. Zatem zgodnie z wyciętym określeniem można sądzić, iż mamy do czynienia
z odważnikiem wartości pięciu rzymskich libr wg normy 327,45 g.
Prezentuje on typ popularny, często spotykany w zbiorach muzealnych i stosowany do
różnych wartości wagowych. Trzeba tu jednak zauważyć pewne odmiany. Dotyczą one przede
wszystkim gatunku kamienia. O ile np. zabytki przechowywane w zbiorach Karlsruhe wykonano
z czarnego kamienia34, podobnie jak warszawski, to znajdujący się w Muzeum Miejskim w Enns35
jest z żółtobiałego wapienia. Ten ostatni egzemplarz opatrzono nadto w centralnej partii ściętej
płaszczyzny pierścieniowatym, żelaznym uchwytem. Taki sam uchwyt widnieje również na
jednym z paralelnych zabytków w Karlsruhe36. Zatem ciężarki wagowe interesującej nas formy
otrzymywały niekiedy uchwyt. Trzeba dodać, że na niektórych z nich znajdują się oznaczenia
wartości, część jednak została ich pozbawiona.
Szereg przykładów analogicznych do opisanego, przechowywanych w zbiorach austriackich,
zaprezentował Pink37, datując je na okres do ok. 300 r.n.e. Deringer, omawiając zabytek z Enns,
odkryty na terenie obozu rzymskiego, uwzględnia kontekst archeologiczny i sugeruje daty przed
200 r.n.e. — 2 poł. IV w.n.e. Stwierdza przy tym niemożność dokładnego ustalenia czasu powsta-
nia obiektu38.
W przypadku opisanego zabytku brak nam również przesłanek, by sprecyzować czasokres
jego użytkowania. Tym niemniej porównanie go z odważnikiem z Enns nasuwa pewne spostrze-
żenia. Pozwala mianowicie zauważyć różnicę w profilu. Egzemplarz warszawski to regularna
kula, natomiast opublikowany przez Deringera ukazuje wyraźne wybrzuszenie w połowie wy-
34 Schumacher, jw., s. 128 nr 687.
35 Deringer, jw., s. 51, il. 1.
36 Schumacher, jw., s. 128 nr 688.
37 Pink, jw., s. 22 i n.
38 Deringer, jw., s. 51.
132
142810 MN
być nieco wyższa. Zatem zgodnie z wyciętym określeniem można sądzić, iż mamy do czynienia
z odważnikiem wartości pięciu rzymskich libr wg normy 327,45 g.
Prezentuje on typ popularny, często spotykany w zbiorach muzealnych i stosowany do
różnych wartości wagowych. Trzeba tu jednak zauważyć pewne odmiany. Dotyczą one przede
wszystkim gatunku kamienia. O ile np. zabytki przechowywane w zbiorach Karlsruhe wykonano
z czarnego kamienia34, podobnie jak warszawski, to znajdujący się w Muzeum Miejskim w Enns35
jest z żółtobiałego wapienia. Ten ostatni egzemplarz opatrzono nadto w centralnej partii ściętej
płaszczyzny pierścieniowatym, żelaznym uchwytem. Taki sam uchwyt widnieje również na
jednym z paralelnych zabytków w Karlsruhe36. Zatem ciężarki wagowe interesującej nas formy
otrzymywały niekiedy uchwyt. Trzeba dodać, że na niektórych z nich znajdują się oznaczenia
wartości, część jednak została ich pozbawiona.
Szereg przykładów analogicznych do opisanego, przechowywanych w zbiorach austriackich,
zaprezentował Pink37, datując je na okres do ok. 300 r.n.e. Deringer, omawiając zabytek z Enns,
odkryty na terenie obozu rzymskiego, uwzględnia kontekst archeologiczny i sugeruje daty przed
200 r.n.e. — 2 poł. IV w.n.e. Stwierdza przy tym niemożność dokładnego ustalenia czasu powsta-
nia obiektu38.
W przypadku opisanego zabytku brak nam również przesłanek, by sprecyzować czasokres
jego użytkowania. Tym niemniej porównanie go z odważnikiem z Enns nasuwa pewne spostrze-
żenia. Pozwala mianowicie zauważyć różnicę w profilu. Egzemplarz warszawski to regularna
kula, natomiast opublikowany przez Deringera ukazuje wyraźne wybrzuszenie w połowie wy-
34 Schumacher, jw., s. 128 nr 687.
35 Deringer, jw., s. 51, il. 1.
36 Schumacher, jw., s. 128 nr 688.
37 Pink, jw., s. 22 i n.
38 Deringer, jw., s. 51.
132