DOI Heft:
Starożytność
DOI Artikel:Niwiński, Andrzej; Muzeum Narodowe w Warszawie [Mitarb.]: "Domki dusz" i tace ofiarne z Edfu w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19628#0069
Andrzej Niwiński
„DOMKI DUSZ" I TACE OFIARNE Z EDFU W ZBIORACH
MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE
\Y7
yy Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się kolekcja tzw. „domków dusz" i tac
ofiarnych1, wykonanych z wypalonej gliny, pochodzących z II i III kampanii polsko-francuskich
prac wykopaliskowych w Edfu w 1938 i 1939 r.2. Wszystkie zabytki zostały odkryte na terenie
nekropoli, datowanej na I Okres Przejściowy i Średnie Państwo3.
Zespół składa się z 19 zabytków. Przewagę stanowią tace ofiarne, których jest 9, wliczając
w to obiekty kompletne i fragmenty4. Do tac ofiarnych były zaliczane pierwotnie również dwie
płytki ofiarne5, które zostały w trakcie pracy wydzielone jako odrębna kategoria zabytków.
Grupa „domków dusz" obejmuje 6 obiektów6 (w tym jeden zabytek prawie kompletny, 3 nale-
żące do niego fragmenty oraz inne obiekty). Dotychczas uważano za „domki dusz" również
dwa modele grobów7, wyodrębnione obecnie jako oddzielna grupa.
Prawie wszystkie zabytki pochodzą z przemieszanych warstw górnych nekropoli i dane
z raportu wykopaliskowego, łączące niektóre z nich z konkretnymi zespołami sepulkralnymi
należy traktować bardzo ostrożnie. Jedynie położenie in situ jednej z płytek ofiarnych (nr inw.
1 Oba terminy są umowne. Nazwę ,,taca ofiarna" za angielskim określeniem offering tray, francuskim plateau
des offrandes i niemieckim Opferplatte przyjmuje się dla odróżnienia od pojęcia „stół ofiarny" {offering table,
table des offrandes, Opfertafel). Dyskusyjna jest nazwa nadana przez Petriego w końcu XIX w. ,,domek duszy"
(soul-house, spirit-house, przyjęta następnie we francuskim: maison d'âme i niemieckim: Seelenhaus, Seelen-
hàuschen). H. Bonnet, Reallexikon der aegyptischen Religionsgeschichte. Berlin 1952, s. 283, proponuje
nazwę :, ,model domu" (Hausmodell).
2 K. Michałowski i inni, Tell Edfou. Fouilles franco-polonaises, t. II—III, Le Caire 1938—1950.
3 Tell Edfou, t. III, s. 107—108.
4 Numery inwentarza MN w Warszawie: 138875, 139487, 129501, 139505, 141473, 141474, 141475, 141476,
141478.
5 Numery inwentarza MN: 139466, 139467.
6 Numery inwentarza MN: 139490, 139502, 141177, 141491, 142052, 141479.
7 Numery inwentarza MN: 139491, 141477.
5 Rocznik Muz. Nar. t. XXV, 1981
65
„DOMKI DUSZ" I TACE OFIARNE Z EDFU W ZBIORACH
MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE
\Y7
yy Muzeum Narodowym w Warszawie znajduje się kolekcja tzw. „domków dusz" i tac
ofiarnych1, wykonanych z wypalonej gliny, pochodzących z II i III kampanii polsko-francuskich
prac wykopaliskowych w Edfu w 1938 i 1939 r.2. Wszystkie zabytki zostały odkryte na terenie
nekropoli, datowanej na I Okres Przejściowy i Średnie Państwo3.
Zespół składa się z 19 zabytków. Przewagę stanowią tace ofiarne, których jest 9, wliczając
w to obiekty kompletne i fragmenty4. Do tac ofiarnych były zaliczane pierwotnie również dwie
płytki ofiarne5, które zostały w trakcie pracy wydzielone jako odrębna kategoria zabytków.
Grupa „domków dusz" obejmuje 6 obiektów6 (w tym jeden zabytek prawie kompletny, 3 nale-
żące do niego fragmenty oraz inne obiekty). Dotychczas uważano za „domki dusz" również
dwa modele grobów7, wyodrębnione obecnie jako oddzielna grupa.
Prawie wszystkie zabytki pochodzą z przemieszanych warstw górnych nekropoli i dane
z raportu wykopaliskowego, łączące niektóre z nich z konkretnymi zespołami sepulkralnymi
należy traktować bardzo ostrożnie. Jedynie położenie in situ jednej z płytek ofiarnych (nr inw.
1 Oba terminy są umowne. Nazwę ,,taca ofiarna" za angielskim określeniem offering tray, francuskim plateau
des offrandes i niemieckim Opferplatte przyjmuje się dla odróżnienia od pojęcia „stół ofiarny" {offering table,
table des offrandes, Opfertafel). Dyskusyjna jest nazwa nadana przez Petriego w końcu XIX w. ,,domek duszy"
(soul-house, spirit-house, przyjęta następnie we francuskim: maison d'âme i niemieckim: Seelenhaus, Seelen-
hàuschen). H. Bonnet, Reallexikon der aegyptischen Religionsgeschichte. Berlin 1952, s. 283, proponuje
nazwę :, ,model domu" (Hausmodell).
2 K. Michałowski i inni, Tell Edfou. Fouilles franco-polonaises, t. II—III, Le Caire 1938—1950.
3 Tell Edfou, t. III, s. 107—108.
4 Numery inwentarza MN w Warszawie: 138875, 139487, 129501, 139505, 141473, 141474, 141475, 141476,
141478.
5 Numery inwentarza MN: 139466, 139467.
6 Numery inwentarza MN: 139490, 139502, 141177, 141491, 142052, 141479.
7 Numery inwentarza MN: 139491, 141477.
5 Rocznik Muz. Nar. t. XXV, 1981
65