DOI Heft:
Historia muzeum
DOI Artikel:Nykel, Zbigniew; Muzeum Narodowe w Warszawie [Mitarb.]: Dzieje biblioteki Muzeum Narodowego w Warszawie do roku 1945
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19628#0245
Zbigniew Nykel
DZIEJE BIBLIOTEKI MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE
DO ROKU 1945*
P
JL owstałe w r. 1862 w Warszawie Muzeum Sztuk Pięknych długie lata nie posiadało bi-
blioteki1. O księgozbiorze nie mamy wzmianki zarówno w „Ustawie о wychowaniu publicznym
w Królestwie Polskim" z r. 1862, która zawiera zarys zbiorów i przepisów nowo powstałej in-
stytucji, jak i w spisie Franciszka Radziszewskiego z r. 1875 pt. „Wiadomość historyczno-sta-
tystyczna o znakomitszych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych". Znacznie póź-
niejszy wykaz Hieronima Wildera pt. „Polskie archiwa, biblioteki, muzea, zbiory i zbieracze"
(w „Roczniku Naukowo-Literacko-Artystycznym" na r. 1905 Władysława Okręta) także nie
wymienia biblioteki. Pierwsze projekty architektoniczne dotyczące budowy gmachu Muzeum,
a mianowicie Bolesława Podczaszyńskiego (z ok. r. 1865) i Adolfa Wolińskiego (z r. 1885),
nie przewidywały samodzielnej sali dla księgozbioru. Dopiero w r. 1907 Magistrat Warszawy
zwołał Komisję pod przewodnictwem Prezydenta Miasta i powołana specjalnie Podkomisja,
pod kierunkiem Karola Benniego, rozpatrując zgłaszane propozycje stwierdziła, że gmach
muzealny, poza galeriami sztuki, pracowniami konserwatorskimi, lokalami administracyjnymi
itp., powinien mieć osobne pomieszczenie biblioteczne.
Początki biblioteki w rozwijającej się instytucji, która na pierwszy plan wysuwała obiekty
muzealne, były niezwykle skromne. W r. 1898 Muzeum posiadało kilkaset obrazów, przeszło
* Pragnę wyrazić szczególnie gorące podziękowania Pani Kustosz Marii Mrozińskiej za cenne uwagi i kon-
sultacje przy opracowywaniu tematu oraz za udostępnienie materiałów o historii i zbiorach Biblioteki Muzeum
Narodowego. Chciałbym również podziękować Paniom mgr Zofii Wiśniowskiej, mgr Urszuli Popłonyk, mgr Ha-
linie Krassowskiej za życzliwość i opiekę nad pracą oraz Paniom mgr Marii Grońskiej, mgr Marii Wasilewskiej
i Rozmarynie Pięcińskiej za pomoc w wyborze ilustracji. Dziękuję serdecznie także Dyrekcji i Pracownikom Ar-
chiwum Państwowego m.st. Warszawy za udostępnienie dokumentacji związanej z Biblioteką Muzeum Narodo-
wego.
1 Por. Zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie. Informator. Warszawa 1962, s. 59.
16 Rocznik Muz. Nar. t. XXV, 1981
241
DZIEJE BIBLIOTEKI MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE
DO ROKU 1945*
P
JL owstałe w r. 1862 w Warszawie Muzeum Sztuk Pięknych długie lata nie posiadało bi-
blioteki1. O księgozbiorze nie mamy wzmianki zarówno w „Ustawie о wychowaniu publicznym
w Królestwie Polskim" z r. 1862, która zawiera zarys zbiorów i przepisów nowo powstałej in-
stytucji, jak i w spisie Franciszka Radziszewskiego z r. 1875 pt. „Wiadomość historyczno-sta-
tystyczna o znakomitszych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych". Znacznie póź-
niejszy wykaz Hieronima Wildera pt. „Polskie archiwa, biblioteki, muzea, zbiory i zbieracze"
(w „Roczniku Naukowo-Literacko-Artystycznym" na r. 1905 Władysława Okręta) także nie
wymienia biblioteki. Pierwsze projekty architektoniczne dotyczące budowy gmachu Muzeum,
a mianowicie Bolesława Podczaszyńskiego (z ok. r. 1865) i Adolfa Wolińskiego (z r. 1885),
nie przewidywały samodzielnej sali dla księgozbioru. Dopiero w r. 1907 Magistrat Warszawy
zwołał Komisję pod przewodnictwem Prezydenta Miasta i powołana specjalnie Podkomisja,
pod kierunkiem Karola Benniego, rozpatrując zgłaszane propozycje stwierdziła, że gmach
muzealny, poza galeriami sztuki, pracowniami konserwatorskimi, lokalami administracyjnymi
itp., powinien mieć osobne pomieszczenie biblioteczne.
Początki biblioteki w rozwijającej się instytucji, która na pierwszy plan wysuwała obiekty
muzealne, były niezwykle skromne. W r. 1898 Muzeum posiadało kilkaset obrazów, przeszło
* Pragnę wyrazić szczególnie gorące podziękowania Pani Kustosz Marii Mrozińskiej za cenne uwagi i kon-
sultacje przy opracowywaniu tematu oraz za udostępnienie materiałów o historii i zbiorach Biblioteki Muzeum
Narodowego. Chciałbym również podziękować Paniom mgr Zofii Wiśniowskiej, mgr Urszuli Popłonyk, mgr Ha-
linie Krassowskiej za życzliwość i opiekę nad pracą oraz Paniom mgr Marii Grońskiej, mgr Marii Wasilewskiej
i Rozmarynie Pięcińskiej za pomoc w wyborze ilustracji. Dziękuję serdecznie także Dyrekcji i Pracownikom Ar-
chiwum Państwowego m.st. Warszawy za udostępnienie dokumentacji związanej z Biblioteką Muzeum Narodo-
wego.
1 Por. Zbiory Muzeum Narodowego w Warszawie. Informator. Warszawa 1962, s. 59.
16 Rocznik Muz. Nar. t. XXV, 1981
241