Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (26.1982)

tekci i budowniczowie w Polsce", opracowany przez Stanisława Łozę w latach 50-tych6 oraz
przedwojenna publikacja pod redakcją tego samego autora „Czy wiesz kto to jest"7. Poza tym
jednak źródłem wiadomości o dziełach architektów polskich w latach 1918—39 jest „Archi-
tektura i Budownictwo" oraz krakowski „Architekt". Z wyjątkiem twórczości Jana Heuricha8 —
syna, i Czesława Przybylskiego9, którym zostały poświęcone specjalne artykuły w tym czasopiś-
mie, tak ciekawe i wiele znaczące w rozwoju polskiej architektury postacie jak Tadeusz Toł-
wiński czy Zdzisław Mączeński, nie zostały dotąd ukazane w systematycznym opracowaniu.

Wymienione przeze mnie źródła dostarczają wiadomości o gmachu Muzeum Narodowego
jedynie w formie wzmianek. Pełniejszy obraz tego gmachu na tle współczesnej mu architektury
warszawskiej można wyrobić sobie na podstawie wzmianek w prasie niefachowej. Muzealnictwo
polskie okresu międzywojennego bardzo dotkliwie odczuwało brak fachowego, specjalistycznego
czasopiśmiennictwa, wydawnictwa typu francuskiego „Mouseionu" czy brytyjskiego „Museums
Journal". Zwłaszcza pismo przypominające „Mouseion", gdzie zamieszczano artykuły dotyczące
problemów natury czysto muzealnej obok omówień współczesnych realizacji gmachów wysta-
wienniczych na świecie, byłoby bardzo przydatne. Wprawdzie dopiero w 1938 r. „Architektura
i Budownictwo" powzięło zamiar zapoznawania czytelników ze współczesnymi projektami no-
woczesnych muzeów, ale w praktyce ograniczyło się to do omówień projektów rodzimych i jed-
nego konkursu architektonicznego na muzeum etnograficzne w Linkôping10 w Szwecji. Wska-
zówką stać mogły się materiały z Międzynarodowej Konferencji Muzeologów w Madrycie
w 1934, opracowane następnie przez jednego z uczestników tej konferencji Alfreda Lauterbacha
i opublikowane w 1935 r.11, ale zawarty w nich program był zbyt teoretyczny i oderwany
od warunków polskiej rzeczywistości, by któryś z architektów mógł się na nim oprzeć.

Również nieopracowane pozostaje zagadnienie konkursów architektonicznych w Polsce
międzywojennej, mimo wystawy zorganizowanej przez wrocławskie muzeum architektury w r.
1970 i wydanego z tej okazji bardzo starannego katalogu „Konkursy architektoniczne w Polsce
w latach 1918—39"12. Podobnie chronologicznie próbuje ułożyć je w swej pracy Jan Minorski.
Należałoby chyba jednak oddzielić konkursy, które doprowadziły do realizacji konkretnych

6 S. Łoza, Architekci i budowniczowie w Polsce. Warszawa 1954.

7 S. Łoza (pod redakcją), Czy wiesz kto jest to? Warszawa 1938.

8 S. N о а к o w s к i, Jan Heurich jako architekt artysta. Architektura i Budownictwo, II, 1926, z. 12, s. 13;
B. Rogaczewski, Jan Heurich jako działacz społeczny. Architektura i Budownictwo, II, 1926, z. 12, s. 17.

9 Architektura i Budownictwo, XII, 1936, z. 8, 9, 10.

10 G. Lei tarom, Konkurs na projekt Muzeum w Linkôping (Szwecja). Architektura i Budownictwo,
XII, 1936, z. 4, s. 116.

11 Muséographie, architecture et aménagement des musées d'art. Conférence internationale d'études. Madrit
1934.

12 Konkursy architektoniczne w Polsce w latach 1918—1939. Katalog wystawy marzec—kwiecień 1970.
Muzeum Architektury i Odbudowy. Wrocław 1970.

8