DOI issue:
Wystawy
DOI article:Grzeluk, Izydor: Meble simmlerowskie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19629#0519
Izydor Grzeluk
MEBLE SIMMLEROWSKIE
D
o udanej ekspozycji malarstwa Józefa Simmlera włączono także meble z XIX w., które
wprowadziły w atmosferę wnętrza mieszkalnego. Pretekstem włączenia ich do wystawy było
i to, iż nazwisko Simmlerów wiąże się przede wszystkim z historią meblarstwa warszawskiego1.
Nazwa „meble simmlerowskie" jest od pewnego czasu w powszechnym użyciu. Kiedy powstała
trudno dziś dociec. Prawdopodobnie w kręgu antykwariuszy i kolekcjonerów w dwudziestoleciu
międzywojennym, aczkolwiek już w 2. poł. XIX wieku nazwisko Simmler było symbolem dobrej,
solidnej roboty w meblarstwie. O wyrobach innych stolarzy, kiedy chciano je pochwalić, mówiono
często, iż są tak dobre jak simmlerowskie. Obecnie jednak, w potocznym znaczeniu, nazwa „meble
simmlerowskie" obejmuje u nas większość produkowanych w ubiegłym stuleciu mebli. Bardziej
zorientowani określają nią pewien typ mebli barokizujących z XIX w., o wygiętych, płynnych
liniach i profilowanych elementach konstrukcyjnych, czasami rzeźbionych, które obok innych
wyrabiali Simmlerowie. Definicja ta jestjednak zbyt ogólna, gdyż nie wyróżnia w żadnym wypadku
wyrobów Simmlerów od podobnej, masowej produkcji w tym czasie.
Zanim jednak przejdziemy do wyjaśnienia kilku spraw z tym związanych, warto przypomnieć
przynajmniej podstawowe fakty łączące się z polską linią rodziny Simmlerów, przybyłą do nas
z Niemiec. Pierwszym osiadłym na stałe w Polsce był Andréas — Jędrzej zwany też Andrzejem
(1753—1810). Pisano go Simmler, Zymler. Sprowadzony przez Adama Ponińskiego w roku 1775
z Neuwied w Westfalii, znanego i cenionego ośrodka meblarstwa w Europie w XVIII wieku2,
1 Artykuł na podobny temat pt. „Meble simmlerowskie (fakty i legendy)" zamieściłem w Stolicy, nr 20, 1980.
2 Sprowadzenie przez Ponińskiego stolarzy zanotował A. Magier, Estetyka miasta stołecznego War-
szawy. Warszawa 1963, s. 133: „przez sprowadzenie w tymże roku z niemałym oporem, z zagranicznego miasta
Neu Wied, w byłym cyrkule westfalskim położonego, w części od hernutów zamieszkałego, towarzystwa majstrów
stolarskich których nazwiska były następujące: Durchs, Nenecke, dzisiejszy właściciel domu pod 1. 1347, Siemmler,
Sterzing, Fries, Gersting, Romer i Dreistz. Ci, doskonali w swej robocie, którą często za angielską w magazynach
tutejszych przedawano, dali u nas początek do kunsztu wyższej stolarszczyzny, zwanej meblowej (ébénisterie),
dochodzącej do tego stopnia, iż niektóre gatunki drzewa krajowego, umiejętnie teraz użyte, zastępują pięknością
zagraniczne, a tym milsze, że krajowe. Sterzing, jeden z pomienionych stolarzy, nakładem Franciszka Bielińskiego,
pisarza w. koronnego, utrzymywał w mieście Karczewiu fabrykę mebli krajowych i różnej stolarszczyzny".
515
MEBLE SIMMLEROWSKIE
D
o udanej ekspozycji malarstwa Józefa Simmlera włączono także meble z XIX w., które
wprowadziły w atmosferę wnętrza mieszkalnego. Pretekstem włączenia ich do wystawy było
i to, iż nazwisko Simmlerów wiąże się przede wszystkim z historią meblarstwa warszawskiego1.
Nazwa „meble simmlerowskie" jest od pewnego czasu w powszechnym użyciu. Kiedy powstała
trudno dziś dociec. Prawdopodobnie w kręgu antykwariuszy i kolekcjonerów w dwudziestoleciu
międzywojennym, aczkolwiek już w 2. poł. XIX wieku nazwisko Simmler było symbolem dobrej,
solidnej roboty w meblarstwie. O wyrobach innych stolarzy, kiedy chciano je pochwalić, mówiono
często, iż są tak dobre jak simmlerowskie. Obecnie jednak, w potocznym znaczeniu, nazwa „meble
simmlerowskie" obejmuje u nas większość produkowanych w ubiegłym stuleciu mebli. Bardziej
zorientowani określają nią pewien typ mebli barokizujących z XIX w., o wygiętych, płynnych
liniach i profilowanych elementach konstrukcyjnych, czasami rzeźbionych, które obok innych
wyrabiali Simmlerowie. Definicja ta jestjednak zbyt ogólna, gdyż nie wyróżnia w żadnym wypadku
wyrobów Simmlerów od podobnej, masowej produkcji w tym czasie.
Zanim jednak przejdziemy do wyjaśnienia kilku spraw z tym związanych, warto przypomnieć
przynajmniej podstawowe fakty łączące się z polską linią rodziny Simmlerów, przybyłą do nas
z Niemiec. Pierwszym osiadłym na stałe w Polsce był Andréas — Jędrzej zwany też Andrzejem
(1753—1810). Pisano go Simmler, Zymler. Sprowadzony przez Adama Ponińskiego w roku 1775
z Neuwied w Westfalii, znanego i cenionego ośrodka meblarstwa w Europie w XVIII wieku2,
1 Artykuł na podobny temat pt. „Meble simmlerowskie (fakty i legendy)" zamieściłem w Stolicy, nr 20, 1980.
2 Sprowadzenie przez Ponińskiego stolarzy zanotował A. Magier, Estetyka miasta stołecznego War-
szawy. Warszawa 1963, s. 133: „przez sprowadzenie w tymże roku z niemałym oporem, z zagranicznego miasta
Neu Wied, w byłym cyrkule westfalskim położonego, w części od hernutów zamieszkałego, towarzystwa majstrów
stolarskich których nazwiska były następujące: Durchs, Nenecke, dzisiejszy właściciel domu pod 1. 1347, Siemmler,
Sterzing, Fries, Gersting, Romer i Dreistz. Ci, doskonali w swej robocie, którą często za angielską w magazynach
tutejszych przedawano, dali u nas początek do kunsztu wyższej stolarszczyzny, zwanej meblowej (ébénisterie),
dochodzącej do tego stopnia, iż niektóre gatunki drzewa krajowego, umiejętnie teraz użyte, zastępują pięknością
zagraniczne, a tym milsze, że krajowe. Sterzing, jeden z pomienionych stolarzy, nakładem Franciszka Bielińskiego,
pisarza w. koronnego, utrzymywał w mieście Karczewiu fabrykę mebli krajowych i różnej stolarszczyzny".
515