Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (26.1982)

Elżbieta Charazińska
Tadeusz Stefan Jaroszewski

POKŁOSIE WYSTAWY MONOGRAFICZNEJ JÓZEFA SIMMLERA

V V ystawa twórczości Józefa Simmlera, która miała miejsce w Muzeum Narodowym w War-
szawie w dniach od 26 listopada 1979 do 2 marca 1980 г., była kolejną z serii ekspozycji monogra-
ficznych prezentujących publiczności sylwetki warszawskich malarzy1. Poprzedziły ją wystawy
Maksymiliana Gierymskiego, Stanisława Lentza i Wojciecha Gersona, zorganizowane przez
Dział Malarstwa Polskiego Galerii Sztuki Polskiej.

Wystawa Simmlera była czwartą i zarazem największą ekspozycją ukazującą twórczość tego
malarza. Poprzednie miały miejsce w roku 1868, w 1904 i w 1924. Z dorobkiem artysty druga
wojna światowa obeszła się okrutnie, jak słusznie powiedział prof. dr Stanisław Lorentz na ot-
warciu wystawy. Przepadły bezpowrotnie obrazy Simmlera znajdujące się w posiadaniu rodziny
Spiessów (potomków artysty), przepadły również obrazy znajdujące się w mieszkaniach wielu
innych przedstawicieli wielkiej burżuazji warszawskiej, której protoplastów Simmler portreto-
wał. Na domiar złego zaginęła w powstaniu warszawskim praca doktorska o Simmlerze, przygo-
towana tuż przed ostatnią wojną przez p. Marię Kaczyńską pod kierunkiem prof. dra Zygmunta
Batowskiego. Badania nad Simmlerem trzeba było zaczynać niemal od podstaw.

Najliczniejszy zbiór dzieł artysty zachował się w Muzeum Narodowym w Warszawie: 46
obrazów olejnych, 8 szkiców olejnych i 36 rysunków. Powiększono go na wystawie o eksponaty
z 9 muzeów polskich, jak również o sprowadzony z Lwowskiej Galerii Obrazów Portret Deotymy
{Jadwigi Łuszczewskiej). Wystawiono również ostatni historyczny obraz Simmlera Przysięga
królowej Jadwigi (il. 1) zdeponowany w warszawskim Muzeum Narodowym przez znanego
londyńskiego antykwariusza Andrzeja Ciechanowieckiego i ostatnio nabyty do zbiorów Muzeum
(w 1980 г.). W wyniku żmudnych poszukiwań oraz ogłoszeń zamieszczonych w prasie, organiza-
torzy wystawy dowiedzieli się o istnieniu dalszych dzieł artysty. Spośród nich udało się pozyskać

1 Komisarzami wystawy byli autorzy niniejszego artykułu: prof. dr Tadeusz Stefan Jaroszewski z Instytutu
Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego i mgr Elżbieta Charazińska adiunkt Działu Malarstwa Polskiego
Galerii Sztuki Polskiej Muzeum Narodowego w Warszawie.

I

473