Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (26.1982)

Projekt nr 20— Hipolita Rutkowskiego i Maksymiliana Goldberga (il. 17, 18). Pro-
jekt ten nie przewidywał zagospodarowania całości terenu, a gmach zasadniczy usytuował wzdłuż
Al. 3 Maja. Muzeum miało być zbudowane na rzucie leżącego prostokąta z siedmioma dzie-
dzińcami wewnętrznymi, przy czym centralny kwadratowy łączył się z mniejszymi bocznymi,
otwartymi na zewnątrz w części od strony Wisły. W trójkondygnacjowym budynku część środ-
kowa, wyższa od pozostałych, przeznaczona była dla Muzeum Wojska. W skrzydle od strony
Wisły miało mieścić się Muzeum Sztuki, a w pozostałej części Dział Kultury. We wnętrzu,
oprócz okrągłej sali przeznaczonej do ekspozycji rzeźby antycznej, reszta pomieszczeń
była duża i dawała możliwość wydzielania mniejszych sal, co zyskało pochwałę sądu konkursowe-
go. Ciekawie opracowana została strona zewnętrzna; w przeciwieństwie do większości projektów,
tutaj podkreślano akcenty horyzontalne rozdzielając poszczególne kondygnacje listwą, fryzem
i gzymsem, i różnicując kształt okien: trapezoidalnych na parterze,, podłużnych prostokątnych
w ostatniej kondygnacji partii centralnej. Wejście główne o trzech otworach drzwiowych (skry-
tykowane za brak osiowości przez sąd konkursowy) zyskiwało na monumentalności przez umiesz-
czenie nad nim 4 par kompozytowych kolumn dźwigających gzyms, wieńczący część centralną.
Budynek miał posiadać kubaturę 210.000 m3.

Projekt nr 21—Hipolita Rutkowskiego i Maksymiliana Goldberga (il. 19, 20).
Drugie rozwiązanie tej spółki autorskiej objęło cały obszar od Al. 3 Maja do Książęcej. Budynek
muzeum położony został wzdłuż Al. 3 Maja. Między Muzeum a Książęcą umieszczono dodatkowe
zabudowania na przedłużeniu jego osi symetrii, w powiązaniu ze szpitalem św. Łazarza. Muzeum
składało się z prostokątnego korpusu głównego i czterech alkierzy: 2 mniejszych od Al. 3 Maja
i dużych od strony Książęcej. Posiadało 3 dziedzińce wewnętrzne: dwa jednakowe w korpusie
głównym i przy alkierzu od strony Nowego Światu; bryłę trój kondygnacj ową z podwyższonym
przyziemiem w części od strony Wisły. We wnętrzu wydzielono halę sztandarową Muzeum Woj-
ska i rotundę na chorągwie w korpusie głównym. Pozostałe sale — miały być to duże, prostokątne
pomieszczenia dające się w razie potrzeby podzielić na mniejsze. Wyjątkowe było w tym pro-
jekcie umieszczenie wejścia głównego od strony Al. Na Skarpie, przy czym elewacja od Al. 3 Maja
została rozwiązana jak fasada, z wyodrębnieniem partii centralnej. W opracowaniu ścian kon-
dygnacje rozdzielone zostały za pomocą gzymsów i różnic w fakturze (parter, przyziemie i szczyty
dachowe oblicowane są cegłą), jedynym akcentem wertykalnym były grupy kolumn toskańskich
w wielkim porządku, które na wysokości drugiej kondygnacji wyodrębniały wejście główne.

Projekt powyższy został bardzo pozytywnie oceniony przez sąd konkursowy, zwłaszcza z uwagi
na formę architektoniczną, odpowiadającą przeznaczeniu, korzystne układy wnętrz i dobre wa-
runki oświetlenia (w omówieniu projektu nie wspomina się o typie oświetlenia, wydaje mi się, że
było to oświetlenie górne, jeśli wziąć pod uwagę minimalną ilość okien).

Projekt nr 24 — Bohdana Tretera i Andrzeja Tichy'ego (il. 21, 22). Muzeum usytuo-
wane zostało przez architektów wzdłuż Al. 3 Maja. Budynek miał być na planie leżącej litery E,
ze skrzydłami zwróconymi w kierunku ul. Książęcej. Zabudowania dodatkowe łączyły się z bu-

30