DOI issue:
Muzealnictwo
DOI article:Szcześniewska-Ochnio, Monika: Gmach Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19629#0038
metrii; w fasadzie część centralna z wejściem głównym była wyższa i tworzyła monumentalny
portyk wgłębny o gładkich kolumnach, zamknięty od góry fryzem z napisem: „Muzeum Naro-
dowe". Jej partie boczne rozwiązano identycznie z krótszą elewacją; były one 16-to osiowe,
ujęte w narożach w zdwojone pary kolumn, zwieńczone gładkim fryzem. We wnętrzu środek
gmachu zajmował wielki westybul, część zachodnią przeznaczono dla Muzeum Wojska z dużą
halą armat i rotundą, część wschodnią dla Muzeum Sztuki. Przewidziano także pomieszczenia
na bibliotekę, pracownie naukowe, sale wykładowe i ekspozycyjne. Mieszkania umieszczono
w osobnym budynku. Kubatura całości wynosiła 179.308 m3. Sąd konkursowy pozytywnie
ocenił wygląd gmachu, funkcjonalny podział wnętrz i opracowanie pomieszczeń pomocniczych.
Natomiast Aleksander Raniecki, architekt, juror konkursu, zarzucał autorom „modne nowa-
torstwo eksperymentalne lub nieszczerość form"47. Ocena ta wydaje się zbyt ostra, gdyż projekt
ten usiłował przełamać schemat form tradycyjnie używanych dla monumentalnego gmachu
reprezentacyjnego.
Projekt nr 6—-Jerzego Stachiewicza (il. 23, 24). Budynek muzeum na planie prosto-
kąta z parami ryzalitów narożnych przy dłuższych elewacjach, położony został bezpośrednio
przy Al. 3 Maja. Zabudowania gospodarcze od strony ul. Książęcej tworzyły dwa połączone
zespoły, leżące po bokach przedłużenia osi symetrii muzeum. Trójkondygnacjową bryłę gmachu
z cokołem, u góry zamknięto gzymsem. Pięć dziedzińców wewnętrznych zostało ułożonych sy-
metrycznie; największy w części środkowej i po dwa prostokątne w bocznych. Część centralna
przeznaczona została dla Muzeum Wojska, wschodnia dla Muzeum Sztuki, zachodnia dla Mu-
zeum Kultury; każde z osobnym wejściem od strony Al. 3 Maja, przy czym tylko przy Muzeum
Wojska architekt opracował je monumentalnie. Fasada i elewacje zostały analogicznie rozwią-
zane; poszczególne kondygnacje rozdzielono gzymsami, parter oblicowany kamieniem, odcinał
się od I piętra posiadającego okna, nad którym rozciągała się gładka płaszczyzna ściany II piętra,
zamknięta od góry gzymsem wieńczącym. Centralna partia fasady, nieznacznie wyższa od bocz-
nych (zamknięta attyką, a nie gzymsem), została pośrodku półkoliście cofnięta od linii zabudowy.
Tam umieszczone zostały 3 główne wejścia do Muzeum Wojska. Kubatura gmachu miała wynieść
185.500 m3 48.
Projekt nr 28 — Jerzego Mullera i Marcina Weinfelda (il. 25, 26). Budynek muzealny
położony został wzdłuż Al. 3 Maja, ale oddzielony od linii ulicy skwerem i dziedzińcem utwo-
rzonym przez dostawione przy fasadzie zabudowania i kolumnadę. Od strony ul. Książęcej
rozciągał się park i dodatkowe zabudowania pomyślane jako regularne założenie, którego oś
główna jest równoległa do muzeum, a poprzeczna jest przedłużeniem jego osi symetrii. Muzeum
miało powstać w oparciu o plan leżącego prostokąta z lekko wyodrębnionym ryzalitem części
*7 Raniecki, jw., s. 27.
48 Raniecki, jw., s. 24.
34
portyk wgłębny o gładkich kolumnach, zamknięty od góry fryzem z napisem: „Muzeum Naro-
dowe". Jej partie boczne rozwiązano identycznie z krótszą elewacją; były one 16-to osiowe,
ujęte w narożach w zdwojone pary kolumn, zwieńczone gładkim fryzem. We wnętrzu środek
gmachu zajmował wielki westybul, część zachodnią przeznaczono dla Muzeum Wojska z dużą
halą armat i rotundą, część wschodnią dla Muzeum Sztuki. Przewidziano także pomieszczenia
na bibliotekę, pracownie naukowe, sale wykładowe i ekspozycyjne. Mieszkania umieszczono
w osobnym budynku. Kubatura całości wynosiła 179.308 m3. Sąd konkursowy pozytywnie
ocenił wygląd gmachu, funkcjonalny podział wnętrz i opracowanie pomieszczeń pomocniczych.
Natomiast Aleksander Raniecki, architekt, juror konkursu, zarzucał autorom „modne nowa-
torstwo eksperymentalne lub nieszczerość form"47. Ocena ta wydaje się zbyt ostra, gdyż projekt
ten usiłował przełamać schemat form tradycyjnie używanych dla monumentalnego gmachu
reprezentacyjnego.
Projekt nr 6—-Jerzego Stachiewicza (il. 23, 24). Budynek muzeum na planie prosto-
kąta z parami ryzalitów narożnych przy dłuższych elewacjach, położony został bezpośrednio
przy Al. 3 Maja. Zabudowania gospodarcze od strony ul. Książęcej tworzyły dwa połączone
zespoły, leżące po bokach przedłużenia osi symetrii muzeum. Trójkondygnacjową bryłę gmachu
z cokołem, u góry zamknięto gzymsem. Pięć dziedzińców wewnętrznych zostało ułożonych sy-
metrycznie; największy w części środkowej i po dwa prostokątne w bocznych. Część centralna
przeznaczona została dla Muzeum Wojska, wschodnia dla Muzeum Sztuki, zachodnia dla Mu-
zeum Kultury; każde z osobnym wejściem od strony Al. 3 Maja, przy czym tylko przy Muzeum
Wojska architekt opracował je monumentalnie. Fasada i elewacje zostały analogicznie rozwią-
zane; poszczególne kondygnacje rozdzielono gzymsami, parter oblicowany kamieniem, odcinał
się od I piętra posiadającego okna, nad którym rozciągała się gładka płaszczyzna ściany II piętra,
zamknięta od góry gzymsem wieńczącym. Centralna partia fasady, nieznacznie wyższa od bocz-
nych (zamknięta attyką, a nie gzymsem), została pośrodku półkoliście cofnięta od linii zabudowy.
Tam umieszczone zostały 3 główne wejścia do Muzeum Wojska. Kubatura gmachu miała wynieść
185.500 m3 48.
Projekt nr 28 — Jerzego Mullera i Marcina Weinfelda (il. 25, 26). Budynek muzealny
położony został wzdłuż Al. 3 Maja, ale oddzielony od linii ulicy skwerem i dziedzińcem utwo-
rzonym przez dostawione przy fasadzie zabudowania i kolumnadę. Od strony ul. Książęcej
rozciągał się park i dodatkowe zabudowania pomyślane jako regularne założenie, którego oś
główna jest równoległa do muzeum, a poprzeczna jest przedłużeniem jego osi symetrii. Muzeum
miało powstać w oparciu o plan leżącego prostokąta z lekko wyodrębnionym ryzalitem części
*7 Raniecki, jw., s. 27.
48 Raniecki, jw., s. 24.
34