DOI Heft:
Starożytność
DOI Artikel:Zdrojewska, Wanda: Greckie Odważniki
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.19629#0163
Ustalone fakty uniemożliwiają zatem łączenie zabytków, będących przedmiotem rozważań,
ze Smyrną. Konieczne jest znalezienie innego rozwiązania i właściwe odczytanie całego napisu.
Bez wątpienia interpretując SMI jako legendę ośrodka, nie jesteśmy w stanie zado-
walająco wyjaśnić liter AY, których też de Ridder nie wytłumaczył, a Michoń nawet nie za-
uważył.
Dalsze poszukiwania doprowadziły nas ku Lizymachii, której przypisaliśmy poprzednio
zaprezentowany odważnik warszawski. Wprawdzie ukazana na nim postać lwa została uszko-
dzona, tym niemniej jest to ten sam typ skaczącego zwierzęcia, jaki prezentuje omawiany cięża-
rek. Co więcej, ów charakterystyczny, dynamicznie potraktowany lew w skoku, nawet z unie-
sionym ku górze, esowato wygiętym ogonem, znajduje się na monetach Lizymachii12. Analogicz-
ny materiał dostarczają zbiory Gabinetu Monet i Medali Muzeum Narodowego w Warsza-
wie13.
Należy zwrócić uwagę, że nie tylko symbol przemawia za atrybuowaniem interesującego nas
zabytku Lizymachii. Otóż moneta ze zbiorów Fitzwilliam Muséum, z głową Aleksandra Wielkiego
lub Lizymachana awersie i postacią lwa w skoku na rewersie, opatrzona została napisem: nad
zwierzęciem — AYZI, zaś pod nim MAXEQN14. Zauważmy, że spotykane są też inne — skró-
towe formy napisów, a mianowicie AY lub AYSI15. I tak wyjaśnia się legenda na obu odważni-
kach, będących przedmiotem naszych rozważań. Istotnie jest to legenda ośrodka, bynajmniej
jednak nie Smyrny, ale Lizymachii i brzmi AYSI.
Pozostaje nam teraz wytłumaczyć jeszcze jedną literę. Chodzi o M przedzielające skrót
nazwy miasta, zakomponowany w narożach płytki. Powszechnie wiadomo, że przy pomocy M
określano podstawową grecką jednostkę wagową — minę16. Nie ulega więc wątpliwości, że
12 Por. S. W. Grose, M. A., Fitzwilliam Muséum. Catalogue of the Mc Clean Collection of Greek
Coins, t. П, Cambridge 1926, s. 134, tabl. 150 nr 17.
13 Z szeregu przykładów wymieńmy najbliższy, jak się zdaje, pod względem typu wizerunku zwierzęcia —
nr inw. 55351 MN.
14 Por. przypis 12.
15 Grose, jw., s. 135.
16 Por. m.in. D. M. Robinson, Excavations at Olynthus. t. X, Baltimore 1941, s. 451—453, nr
2385—2390, tabl. CXL, CXLI.
4. Moneta Lizymachii. III w.p.n.e. Fitzwilliam Muséum. Wg Grose, jw.
159
ze Smyrną. Konieczne jest znalezienie innego rozwiązania i właściwe odczytanie całego napisu.
Bez wątpienia interpretując SMI jako legendę ośrodka, nie jesteśmy w stanie zado-
walająco wyjaśnić liter AY, których też de Ridder nie wytłumaczył, a Michoń nawet nie za-
uważył.
Dalsze poszukiwania doprowadziły nas ku Lizymachii, której przypisaliśmy poprzednio
zaprezentowany odważnik warszawski. Wprawdzie ukazana na nim postać lwa została uszko-
dzona, tym niemniej jest to ten sam typ skaczącego zwierzęcia, jaki prezentuje omawiany cięża-
rek. Co więcej, ów charakterystyczny, dynamicznie potraktowany lew w skoku, nawet z unie-
sionym ku górze, esowato wygiętym ogonem, znajduje się na monetach Lizymachii12. Analogicz-
ny materiał dostarczają zbiory Gabinetu Monet i Medali Muzeum Narodowego w Warsza-
wie13.
Należy zwrócić uwagę, że nie tylko symbol przemawia za atrybuowaniem interesującego nas
zabytku Lizymachii. Otóż moneta ze zbiorów Fitzwilliam Muséum, z głową Aleksandra Wielkiego
lub Lizymachana awersie i postacią lwa w skoku na rewersie, opatrzona została napisem: nad
zwierzęciem — AYZI, zaś pod nim MAXEQN14. Zauważmy, że spotykane są też inne — skró-
towe formy napisów, a mianowicie AY lub AYSI15. I tak wyjaśnia się legenda na obu odważni-
kach, będących przedmiotem naszych rozważań. Istotnie jest to legenda ośrodka, bynajmniej
jednak nie Smyrny, ale Lizymachii i brzmi AYSI.
Pozostaje nam teraz wytłumaczyć jeszcze jedną literę. Chodzi o M przedzielające skrót
nazwy miasta, zakomponowany w narożach płytki. Powszechnie wiadomo, że przy pomocy M
określano podstawową grecką jednostkę wagową — minę16. Nie ulega więc wątpliwości, że
12 Por. S. W. Grose, M. A., Fitzwilliam Muséum. Catalogue of the Mc Clean Collection of Greek
Coins, t. П, Cambridge 1926, s. 134, tabl. 150 nr 17.
13 Z szeregu przykładów wymieńmy najbliższy, jak się zdaje, pod względem typu wizerunku zwierzęcia —
nr inw. 55351 MN.
14 Por. przypis 12.
15 Grose, jw., s. 135.
16 Por. m.in. D. M. Robinson, Excavations at Olynthus. t. X, Baltimore 1941, s. 451—453, nr
2385—2390, tabl. CXL, CXLI.
4. Moneta Lizymachii. III w.p.n.e. Fitzwilliam Muséum. Wg Grose, jw.
159