Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (27.1983)

3. Diagramy ściegów haftowanych tkanin z il. 1—2, typowych dla kultury
Paracas Necropolis wg d’Harcourt, Peruvian Textiles, jn., s. 32

nobarwnych tkaninach o wymiarach nie mniejszych niż 150x 150 cm. Tkaniny te służyły za
życia właściciela jako płaszcze a po śmierci jako całuny. Barwne postacie, między innymi także
i demonów, tworzą na ich dłuższych brzegach rodzaj bordiury, w polu centralnym natomiast
ułożone są jako luźne lub przeciwstawne rzuty. Ze względu na charakterystyczny sposób ujęcia
motywów, temat i technikę, tkaniny z Muzeum Narodowego a właściwie pojedyncze hafty
wycięte z tła, przypisać należy kulturze Paracas Necropolis rozwijającej się na obszarze Połud-
niowego Wybrzeża i datować w ramach tej kultury na okres 1—400 r. n.e. Stanowią tym samym
najstarsze przykłady tkanin peruwiańskich zachowanych w zbiorach polskich, które liczą dzisiaj
ok. 200 sztuk3.

SZCZEGÓŁOWE UMOTYWOWANIE ATRYBUCJI

Datowanie, jak wspomniałam, a także wtórne określenie miejsca wykonania prekolumbij-
skich wytworów tekstylnych, o ile nie jest znane ich miejsce znalezienia, opiera się na typologii
i analogiach ikonograficznych z większymi grupami tkanin uprzednio przypisanymi określonym
ośrodkom lub na porównaniach stylowych z ornamentyką wyrobów ceramicznych. Na tych
zasadach wydzielono dla Peru cztery zasadnicze strefy archeologiczne: Wyżynę oraz Wybrzeże
Północne, Środkowe i Południowe. Wewnątrz tych stref rozwijały się kultury lokalne, które
miały zasięg jednej lub kilku sąsiadujących dolin (jak np. Paracas Cavernas czy Necropolis);

3 Największa kolekcja znajduje się w Muzeum Archeologicznym w Krakowie: K. Olgyay-Stawi-
k o w s k a, Tkaniny peruwiańskie ze zbioru Wł. Klugera. Materiały Archeologiczne, Kraków (w druku); inne,
nie opracowane w Muzeum Narodowym w Krakowie oraz Poznaniu. Zbiory etnograficzne posiadają Muzea
Etnograficzne w Warszawie i Łodzi.

10