DOI Heft:
Sztuka nowożytna i współczesna
DOI Artikel:Domaszewska, Helena: Drzeworyty i miedzioryty z XV wieku w zbiorach Gabinetu Rycin Muzeum Narodowego w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.19630#0031
Helena Domaszewska
DRZEWORYTY I MIEDZIORYTY Z XV WIEKU W ZBIORACH
GABINETU RYCIN MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE
W
W zbiorach Gabinetu Rycin Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się stosunkowo
nieduża liczba drzeworytów i miedziorytów z XV w., w sumie 41 prac znanych mistrzów i ano-
nimowych artystów. Ilość ta, w porównaniu do innych znanych kolekcji europejskich jest zni-
koma, ale w naszym kraju zachowało się ich po ostatniej wojnie szczególnie mało, zwłaszcza
prac rytowników szkół północnych. W naszym zbiorze najliczniej są reprezentowane ryciny
niemieckie, zachowało się też kilka prac mistrzów pochodzenia niderlandzkiego i włoskiego.
Kilka plansz w tym zespole należy do unikalnych odbitek, inne też stanowią cenną pozycję,
bo jak podawał autor krytycznego katalogu rycin z XV w. Max Lehrs, artyści XV w. mogli
być równie wydajni artystycznie jak ich następcy w innych epokach, tylko dzieła ich nie dotarły
do nas1. Nowa inwentaryzacja rycin zachowanych w Polsce staje się konieczna, na skutek ich
rozproszenia i kolejnych zmian, zachodzących w losach powojennych kolekcji. Nasze mie-
dzioryty XV w. zostały pominięte w katalogu Hollsteina, lub podane tam jako własność zbiorów
wrocławskich1 2. Ryciny z wrocławskiego muzeum zostały przekazane w 1946 r. do Muzeum
Narodowego w Warszawie. Szereg rycin ze znanych zbiorów gołuchowskich dostało się do
naszego Muzeum podczas działań wojennych, przeniesione wraz z innymi eksponatami przez
Niemców3. Stanowiły one własność XX Czartoryskich. W zbiorze tym znajdowały się również
teki z cennymi rycinami i rysunkami autorów polskich i obcych. W tece zawierającej prace
grafików niemieckich XVI w. zachowały się cztery drzeworyty i trzy miedzioryty z XV w. Były
one zakupione przez właścicieli na aukcji w Monachium ok. 1892 r. i publikowane w katalogu
Rosenthala4.
1 M. Lehrs, Geschichte und kritischer Katalog des deutschen, niederlandischen und franzósischen Kup-
ferstichs im 15. Jahrhundert. Wien 1908—1934 (nowe wydanie, Collector Editions, New York) t. I, s. 5—6.
2 F. W. H o 11 s t e i n, Dutch and flemish etchings, engrevings and woodcuts, ca 1450—1700, volume
XII, Masters and Monogramists of the 15th century. Amsterdam 1955.
3 W Dziale Inwentarzy Muzeum Narodowego w Warszawie są protokóły z grudnia 1941 r. dotyczące przyjęcia
tych obiektów z domu przy ul. Kredytowej 12.
4L. Rosenthal, Incunabula xylographica et chalcographica, Katalog 90, Antiąuariat. Miinchen (1892).
27
DRZEWORYTY I MIEDZIORYTY Z XV WIEKU W ZBIORACH
GABINETU RYCIN MUZEUM NARODOWEGO W WARSZAWIE
W
W zbiorach Gabinetu Rycin Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się stosunkowo
nieduża liczba drzeworytów i miedziorytów z XV w., w sumie 41 prac znanych mistrzów i ano-
nimowych artystów. Ilość ta, w porównaniu do innych znanych kolekcji europejskich jest zni-
koma, ale w naszym kraju zachowało się ich po ostatniej wojnie szczególnie mało, zwłaszcza
prac rytowników szkół północnych. W naszym zbiorze najliczniej są reprezentowane ryciny
niemieckie, zachowało się też kilka prac mistrzów pochodzenia niderlandzkiego i włoskiego.
Kilka plansz w tym zespole należy do unikalnych odbitek, inne też stanowią cenną pozycję,
bo jak podawał autor krytycznego katalogu rycin z XV w. Max Lehrs, artyści XV w. mogli
być równie wydajni artystycznie jak ich następcy w innych epokach, tylko dzieła ich nie dotarły
do nas1. Nowa inwentaryzacja rycin zachowanych w Polsce staje się konieczna, na skutek ich
rozproszenia i kolejnych zmian, zachodzących w losach powojennych kolekcji. Nasze mie-
dzioryty XV w. zostały pominięte w katalogu Hollsteina, lub podane tam jako własność zbiorów
wrocławskich1 2. Ryciny z wrocławskiego muzeum zostały przekazane w 1946 r. do Muzeum
Narodowego w Warszawie. Szereg rycin ze znanych zbiorów gołuchowskich dostało się do
naszego Muzeum podczas działań wojennych, przeniesione wraz z innymi eksponatami przez
Niemców3. Stanowiły one własność XX Czartoryskich. W zbiorze tym znajdowały się również
teki z cennymi rycinami i rysunkami autorów polskich i obcych. W tece zawierającej prace
grafików niemieckich XVI w. zachowały się cztery drzeworyty i trzy miedzioryty z XV w. Były
one zakupione przez właścicieli na aukcji w Monachium ok. 1892 r. i publikowane w katalogu
Rosenthala4.
1 M. Lehrs, Geschichte und kritischer Katalog des deutschen, niederlandischen und franzósischen Kup-
ferstichs im 15. Jahrhundert. Wien 1908—1934 (nowe wydanie, Collector Editions, New York) t. I, s. 5—6.
2 F. W. H o 11 s t e i n, Dutch and flemish etchings, engrevings and woodcuts, ca 1450—1700, volume
XII, Masters and Monogramists of the 15th century. Amsterdam 1955.
3 W Dziale Inwentarzy Muzeum Narodowego w Warszawie są protokóły z grudnia 1941 r. dotyczące przyjęcia
tych obiektów z domu przy ul. Kredytowej 12.
4L. Rosenthal, Incunabula xylographica et chalcographica, Katalog 90, Antiąuariat. Miinchen (1892).
27