Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (27.1983)

Ten przegląd rycin zamykają dwie akwaforty należące do Szkoły Mantegni: Słonie niosące
pochodnie (il. 40) i Senatorowie (il. 41). Są to dwie ryciny z zespołu trzech plansz, należących do
wczesnej graficznej interpretacji materiałów studyjnych z lat 1484—1492, które posłużyły następ-
nie do powstania dziewięciu kartonów Mantegni obrazujących triumf Cezara. W akwafortach
Szkoły Mantegni brak jednak tej żywości kreski malarza, dla którego grafika była swobodnym
odpowiednikiem rysunku. Ryciny pochodzą z kolekcji Seweryna Smolikowskiego; zostały
przekazane Muzeum Narodowemu w Warszawie w roku 1927.

Omówienie rycin w tym artykule i katalog oddany do druku, nie wyczerpują zagadnienia
i są jedynie pierwszym pełniejszym opracowaniem grafiki XV w. z naszego zbioru.

TPABIOPBI HA ME RH H dfEPEBE XV BEKA H3 COBPAHHH KAEHHETA
3APYEE7KHOH TPAOHKH HAUHOHAJIBHOTO MY3EŻI B BAPHIABE

PE3IOME

ElacTOHiuan CTaTbH nocBHineHa rpaBiopaM XV Bena, xpaHHiiuiMCH b BapmaBCKOM ElauiiOHajibHOM My3ee,
KOTopbie nonajm b Hauiy kojuickuhio c nejibio hx npeaoxpaHeHHH bo BpeMH BTopoił miipoboh bohhbi. B 1941
roay b My3ee 6buia noMemena uacrb ancnoHaTOB, HaxoaiiBiiinxcH b FojiyxoBCKOM 3aMKe, cpeAH KOTopbix coxp-
amuiocb ceMb rpaBiop cpeaHeBeKOBbix MacTepoB. Cya^Sa HHbix rpaBiop XV Bena H3 3Toro coSpaHiin, ony-
6jinKOBaHHbix ao BOHHbi, HaM He H3BecTHa. riponajia aance pyKonucb KaTajiora. Nemipe H3 coxpaHHBHinxcH
rpaBiop 3to KCHjiorpac|)HH XV Bena, Tpn H3 hhx CB«3aHbi c ayrcSyprcKon xyAO>KecTBeHHOH cpeAoił. ElepBaH —
„OnjiaKHBaHHe XpncTa” (ok. 1480 roAa) —-3to ABeTHan rpaBiopa Ha Aepese, npeACTaBJiHioinaH co6oii ymi-
KaJIbHblH OTTHCK C peAKOH, HTO OTMCTHJia A. AMeH3eH, HKOHOrpa(|)HeH H3o6pa>KeHHH (HUr^e B rpE(f)IIKe TOTO
nepnoAa Mbi He BCTpeuaeM OTKpbiToro rpoGa XpncTa b <f>OHe cneHbi OnjraKiiBaHiiH). BTopan rpaBiopa „EBit-
HaanaTb 3acTynHHKOB (cJiparMeHT), oTHocHiuancH k ok. 1475 roAy, npHnHCbiBaeTCH uiKone rojib6ei«ia Grap-
rnero. TpeTbH rpaBiopa Ha AepeBe, CBH3aHHan c AyrcGyproM, 3TO chparMeHT CTeHHoro i-cajieHAapn (ok. 1475 ro-
Aa); oHa coctoht H3 Tpex noAUBeHeHHbix rpaBiop, oTneuaTaHHbix c oahoh aockii, H3o6pa>Kaioiii;HX cb. Map-
rapiiTy, aHrenoB, ocBo6o>KAaiomnx ayrny 113 oran HHcmjimua h cpeHy CipauiHoro cyAa. ^leTBepTaH rpaBiopa
Ha AepeBe „ComecTBHe cb. 7tyxa” (ok. 1480—1490 rr.), bo3mo>kho BbinojmeHHaH b HTaJibHHCKoii MacTepcKOH,
TaKHce npeacTaBJiHeT co6oh yHHKajibHbm otthck.

H3 coopaHtiH khh3h JlioABHKa 3ajieBCKoro nponcxoAHT nocneAHHH H3 coxpaHeHHbix b My3ee kchjio-
rpachnii — npei<pacHbiH acTa/wn c H3o6pa>KeHiieM PacnnToro XpncTa, Mapim h cb. PIoaHHa. EtoAABeueHHaH
h yKpameHHaH 3ojiotom rpaBiopa BxoAHJia b cocTaB BpopjiaBCKoro cny>Ke6HHKa, o/maKo hoaoSho hhbim hjijiioct-
pamiHM KaHOHOB npHHHCJineTCH k OTAejibHbiM rpaBiopiibiM ottiiciom KaK iipoiisBeAcime, oTJinnaiomeecfl hc-
KJIIOUHTeJIbHOH KpaCOTOH II CIIJIOH Bbipa3HTeJIbHOCTH.

Eojiee MHoroHHCJieHHbi coxpaHiiBuiiiecH rpaBiopbi Ha Meflii XV Bena. Mbi oSjia^aeM paooTOH MacTepa
HiopH6eprcKHx crpacTeił, paSoTaBuiero b cepeAime XV Bena no Bceii BepoHTHocTii b BepxHen repMaHim.
3to — cpeHa PoiKAecTBa XpncTa, nponcxoAHmaH H3 BpopjiaBCKoro My3en, H3BecTHaH no HameMy, eAHHCTBeH-
HOMy oTTHCKyj SbiJia oGnapyiKena b nepenjieTe KHHrH. B roJiyxoBCKOH kojijickuhii HaxoAHJiacb paHee neiiHan
rpaBiopa Ha mcah Macrepa cb. 3pa3Ma „ComecTBiie bo aA”, npiiHaAJie>Kairi;aH k cepHH „>Kn3Hb XpncTa”.

68