DOI issue:
Historia muzeum
DOI article:Lorentz, Stanisław; Muzeum Narodowe w Warszawie [Contr.]: Muzeum Narodowe w Warszawie
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.19632#0093
DZIAŁALNOŚĆ KULTURALNO-OŚWIATOWA
Otwarcie w ostatnich latach przedwojennych szeroko drzwi Muzeum Narodowego dla
zwiedzających i utworzenie Biura Społeczno-Oświatowego było świadectwem, że Muzeum
Narodowe w Warszawie wkroczyło na nowe drogi i wypełnia wszystkie zadania, jakie stawia
sobie nowoczesna instytucja muzealna, że jest nie tylko skarbnicą i instytutem naukowym,
ale też Instytucją społeczną kulturalno-oświatową.
Podejmując znów działalność społeczno-oświatową zaraz po wojnie postawiliśmy sobie
pytanie, jak realizować nasze zadania w tej dziedzinie w zmienionych zupełnie warunkach
gdy objąć powinniśmy naszą działalnością w jak najszerszym zakresie świat pracy. Początkowo
działaliśmy metodami, ustalonymi w okresie przedwojennym. Usiłowano też nawiązać ściślejsze
kontakty ze szkolnictwem i wielkimi zakładami pracy, ale nie udało się wykroczyć poza ramy
eksperymentów. Już w pierwszych latach zorientowaliśmy się, że niewielkie rezultaty dają wycie-
czki oddziałów wojskowych, przemaszerowujące czwórkami przez sale muzealne i masowe wy-
cieczki, organizowane przez zakłady pracy. Ani w teatrach, ani w muzeach nie zdały egzaminu
próby przymusowego udziału robotników, chłopów czy żołnierzy w życiu kulturalnym.
Od razu też powstało pytanie-—jak oprowadzać wycieczki, co im mówić, na co zwracać
uwagę? Ponieważ te problemy miały ogólny charakter, w r. 1950 w Naczelnej Dyrekcji Muzeów
i Ochrony Zabytków utworzono Biuro Społeczno-Oświatowe, współpracujące jak najściślej
z Muzeum Narodowym w Warszawie, a zespołowi pracowników społeczno-oświatowych Muzeum
postawiono nowe wymagania. W tym okresie zespół ten liczył około 25 osób z historykiem
sztuki na jego czele, a psychologiem jako zastępcą.
Wytyczne, jakie ustalone były przez czynniki nadrzędne, były wyraźne: działalność oświa-
towa ma być upolityczniona i ma mieć propagandowe znaczenie. W r. 1950 odbył się w Muzeum
Narodowym pierwszy kurs dla instruktorów społeczno-oświatowych z różnych ośrodków,
i od tego czasu rozpoczęło się systematyczne szkolenie, powtarzane periodycznie. Pracownicy
Muzeum Narodowego uczestniczyli w następnych latach w kursach i zjazdach, organizowanych
dla pogłębienia problemów upowszechnienia kultury za pośrednictwem muzeów. W r. 1951
odbyła się w Muzeum Narodowym w Warszawie konferencja, poświęcona interpretacji Galerii
Sztuki Polskiej z udziałem kustoszów i instruktorów oświatowych muzeów w Krakowie, Pozna-
niu, Łodzi, Wrocławiu, Gdańsku i Szczecinie. Oczywiście chodziło tu o interpretację, opartą
o polityczne i społeczne założenia, które tą drogą miały być przekazane publiczności muzealnej.
Studia nad upolitycznieniem działalności Muzeum Narodowego w Warszawie i w ogóle w mu-
zealnictwie i próby wprowadzenia wniosków z tych studiów w życie charakteryzowały działa-
lność oświatową muzeów w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych.
Statut Muzeum Narodowego z r. 1946 zawierał postanowienie o bardzo zasadniczym zna-
czeniu, przewidywał mianowicie utworzenie jako jednej z części składowych Muzeum —,,Szkoły
Muzeum Narodowego w Warszawie", pomyślanej jako instytucja kształcąca pracowników
89
Otwarcie w ostatnich latach przedwojennych szeroko drzwi Muzeum Narodowego dla
zwiedzających i utworzenie Biura Społeczno-Oświatowego było świadectwem, że Muzeum
Narodowe w Warszawie wkroczyło na nowe drogi i wypełnia wszystkie zadania, jakie stawia
sobie nowoczesna instytucja muzealna, że jest nie tylko skarbnicą i instytutem naukowym,
ale też Instytucją społeczną kulturalno-oświatową.
Podejmując znów działalność społeczno-oświatową zaraz po wojnie postawiliśmy sobie
pytanie, jak realizować nasze zadania w tej dziedzinie w zmienionych zupełnie warunkach
gdy objąć powinniśmy naszą działalnością w jak najszerszym zakresie świat pracy. Początkowo
działaliśmy metodami, ustalonymi w okresie przedwojennym. Usiłowano też nawiązać ściślejsze
kontakty ze szkolnictwem i wielkimi zakładami pracy, ale nie udało się wykroczyć poza ramy
eksperymentów. Już w pierwszych latach zorientowaliśmy się, że niewielkie rezultaty dają wycie-
czki oddziałów wojskowych, przemaszerowujące czwórkami przez sale muzealne i masowe wy-
cieczki, organizowane przez zakłady pracy. Ani w teatrach, ani w muzeach nie zdały egzaminu
próby przymusowego udziału robotników, chłopów czy żołnierzy w życiu kulturalnym.
Od razu też powstało pytanie-—jak oprowadzać wycieczki, co im mówić, na co zwracać
uwagę? Ponieważ te problemy miały ogólny charakter, w r. 1950 w Naczelnej Dyrekcji Muzeów
i Ochrony Zabytków utworzono Biuro Społeczno-Oświatowe, współpracujące jak najściślej
z Muzeum Narodowym w Warszawie, a zespołowi pracowników społeczno-oświatowych Muzeum
postawiono nowe wymagania. W tym okresie zespół ten liczył około 25 osób z historykiem
sztuki na jego czele, a psychologiem jako zastępcą.
Wytyczne, jakie ustalone były przez czynniki nadrzędne, były wyraźne: działalność oświa-
towa ma być upolityczniona i ma mieć propagandowe znaczenie. W r. 1950 odbył się w Muzeum
Narodowym pierwszy kurs dla instruktorów społeczno-oświatowych z różnych ośrodków,
i od tego czasu rozpoczęło się systematyczne szkolenie, powtarzane periodycznie. Pracownicy
Muzeum Narodowego uczestniczyli w następnych latach w kursach i zjazdach, organizowanych
dla pogłębienia problemów upowszechnienia kultury za pośrednictwem muzeów. W r. 1951
odbyła się w Muzeum Narodowym w Warszawie konferencja, poświęcona interpretacji Galerii
Sztuki Polskiej z udziałem kustoszów i instruktorów oświatowych muzeów w Krakowie, Pozna-
niu, Łodzi, Wrocławiu, Gdańsku i Szczecinie. Oczywiście chodziło tu o interpretację, opartą
o polityczne i społeczne założenia, które tą drogą miały być przekazane publiczności muzealnej.
Studia nad upolitycznieniem działalności Muzeum Narodowego w Warszawie i w ogóle w mu-
zealnictwie i próby wprowadzenia wniosków z tych studiów w życie charakteryzowały działa-
lność oświatową muzeów w pierwszej połowie lat pięćdziesiątych.
Statut Muzeum Narodowego z r. 1946 zawierał postanowienie o bardzo zasadniczym zna-
czeniu, przewidywał mianowicie utworzenie jako jednej z części składowych Muzeum —,,Szkoły
Muzeum Narodowego w Warszawie", pomyślanej jako instytucja kształcąca pracowników
89