Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie (29.1985)

5. Przerys fryzu z sali 39 komu nr 14 (Qusur el-Izeila)

nimb. Wśród fragmentów zalegających wnętrze nr 19 udało się złożyć jeszcze jeden, odmienny
fryz, natomiast jego lokalizacja nie jest w pełni ustalona. Wydaje się, że obiegał on wnętrze
powyżej lamperii, analogicznie jak w sali nr 18 (il. 5).

Warto jeszcze wspomnieć, że zarówno parapety okienne jak i parapety nisz bocznych w ścianie
18S były malowane różowo-czerwoną barwą, a na tej powierzchni występowały jeszcze czerwono-
brunatne motywy geometryczne skośnych krat, linii diagonalnych etc. W dwóch wypadkach,
w oknie 18NW oraz w niszy 18S na wschód of filaru wśród tych brunatnych linii występowały
tej samej barwy proste inskrypcje: АПА IOANNHC, KYPIE.

Podsumowując wszystkie wymienione dane należy podkreślić, że zarówno kształt architekto-
niczny budowli (z wydzieloną częścią wschodnią) jak i charakter dekoracji nie stoją w sprzeczności
z jej interpretacją jako budowli kościelnej. Występuje jednakże jeden podstawowy brak, który
tej hipotezie przeczy w sposób zasadniczy — brak jakichkolwiek śladów mensy ołtarzowej.
Centralna nisza w ścianie 19E nie może zastąpić właściwego miejsca odprawiania liturgii. Tak
więc jedyna możliwa interpretacja jaka się nasuwa jest następująca: pomieszczenie nr 18—19
mogło być salą zgromadzeń pielgrzymów, dla odprawiania np. wspólnych modłów, lecz służyło
jako kościół jedynie wtedy, kiedy umieszczono w nim przenośny drewniany ołtarz. Możliwość
taka jest poświadczona w źródłach, lecz dotyczy epoki znacznie starszej, kiedy w warunkach
kultu domowego przystępowano do odprawiania Mszy4. Z drugiej strony hipoteza ta

4 Por. CC. W a 11 e r s, Monastic Archaeology in Egypt. Warminster 1974, s. 56 oraz: s.v. altar w: Dic-
tionnaire d'Archéologie Chrétienne et de Liturgie, t. I, z. 2, kol. 3155 n.

431