DOI Artikel:
Łabinowicz, Adam: Strzelba z końca XVI wieku ze Zbiorów Moszyńskich
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.21221#0075
Bardzo starannie wykonany zamek typu kołowo-lontowego posiada ażu-
rową pokrywę koła ze złoconego brązu, z motywem dwóch skaczących jeleni
na tle wiciowo-kwiatowego ornamentu z puklastym dzbanem pośrodku
(ryc. 43). Do ozdobności zamku przyczynia się jeszcze kurek, który w swej
górnej części pokryty jest rytym ornamentem liściastym z mo-
tywem maszkaronu a w dolnej części kanelowany. Oprócz
normalnego kurka, w którego szczękach tkwił piryt u), zasto-
sowano tu drugi, lontowy, umieszczony po lewej stronie koła
(ryc. 43). Ciekawy szczegół występuje tu w postaci tzw. „przy-
śpiesznika" czyli drugiego języka spustowego, pozwalającego
za lekkim dotknięciem na uruchomienie mechanizmu i od-
danie strzału bez wstrząsu. Na dolnej części blachy zam-
kowej wybito znak rusznikarski przedstawiający tarcze,
w której widać jakby okulary z pionową kreską i literami
H K (ryc. 41). Według cytowanej już opinii H. Schedel-
manna12) chodzi tu o znak nieznanego bliżej mistrza no-
rymberskiego, reprodukowany w dziele J. Stóckla poświę-
conym cechom i znakom rusznikarskim 12).
Łoże strzelby, wykonane z drzewa gruszkowego a zachodzące pod koniec
lufy, posiada kościane zakończenie ryte w głowy faunów, girlandy owoców
oraz emblematy wojskowe w postaci tarczy z mieczami i pro-
chownie. Umieszczoną poniżej również kościaną tulejkę na
pobojczyk ozdabia wyryta głowa satyra z długimi uszami.
Na strzelbie występuje jeszcze jeden znak, a są nim litery L D
inkrustowane z kości w drewnie łoża nad sprężyną kurkową.
W ten sposób oznaczył swe dzieło mistrz, który wykonał de-
koracje strzelby, a który zdaniem H. Scheclelmanna pochodził
również z Norymbergi14).
Do dekoracji łoża naszej strzelby użyto inkrustacji z kości i masy perłowej,
o motywach ząbkowanej draperii z głowami satyrów, ptaków, kampanul
Ryc. 40. Znak
rusznikarski na
lufie strzelby
z r. 1599.
Rys. 41. Znak
rusznikarski na
zamku strzel-
by z r. 1599.
Markę im 2 Band Nr. 1582: die Schlossschmiedemarke ist entweder HK oder BK zu lesen, jedesmal
in Verbindung mit der Brille vorkommend (Stockel Bd 2 Nr 259, 2938). Leider sind uns die Namen
dieser Meister noch nicht bekannt. Auch der Schaefter LD ist Nuernberger Meister. Er kommt
auch auf einem sehr schoenen Gewehr der Sammłung Rotschild vor. Ich halte das Gewehr — soweit
man dies an Hand der Fotos beurteilen kann — fuer einwandfrei zusammengehoerig... Das Gewehr
LD ist mir spaeter in der Sammłung Rotschild nicht mehr untergekommen und weiss ich
nicht, wo es verblieben ist...“. Powyższą opinię H. Schedelmanna otrzymał autor za uprzejmym
pośrednictwem ob. Brunona Konczakowskiego z Cieszyna.
n) Siarczek żelaza w formie skałki, który w zetknięciu z obracającym kołem wywoływał iskry
zapalające proch na panewce.
12) Zob. przypis 10.
13) J. Stockel, Haandskyderabens Bedommelse, t. II, Kobenhavn 1938, nr 259 i 2938. Tom ten
nie był dostępny autorowi.
14) Zob. przypis 10.
70
rową pokrywę koła ze złoconego brązu, z motywem dwóch skaczących jeleni
na tle wiciowo-kwiatowego ornamentu z puklastym dzbanem pośrodku
(ryc. 43). Do ozdobności zamku przyczynia się jeszcze kurek, który w swej
górnej części pokryty jest rytym ornamentem liściastym z mo-
tywem maszkaronu a w dolnej części kanelowany. Oprócz
normalnego kurka, w którego szczękach tkwił piryt u), zasto-
sowano tu drugi, lontowy, umieszczony po lewej stronie koła
(ryc. 43). Ciekawy szczegół występuje tu w postaci tzw. „przy-
śpiesznika" czyli drugiego języka spustowego, pozwalającego
za lekkim dotknięciem na uruchomienie mechanizmu i od-
danie strzału bez wstrząsu. Na dolnej części blachy zam-
kowej wybito znak rusznikarski przedstawiający tarcze,
w której widać jakby okulary z pionową kreską i literami
H K (ryc. 41). Według cytowanej już opinii H. Schedel-
manna12) chodzi tu o znak nieznanego bliżej mistrza no-
rymberskiego, reprodukowany w dziele J. Stóckla poświę-
conym cechom i znakom rusznikarskim 12).
Łoże strzelby, wykonane z drzewa gruszkowego a zachodzące pod koniec
lufy, posiada kościane zakończenie ryte w głowy faunów, girlandy owoców
oraz emblematy wojskowe w postaci tarczy z mieczami i pro-
chownie. Umieszczoną poniżej również kościaną tulejkę na
pobojczyk ozdabia wyryta głowa satyra z długimi uszami.
Na strzelbie występuje jeszcze jeden znak, a są nim litery L D
inkrustowane z kości w drewnie łoża nad sprężyną kurkową.
W ten sposób oznaczył swe dzieło mistrz, który wykonał de-
koracje strzelby, a który zdaniem H. Scheclelmanna pochodził
również z Norymbergi14).
Do dekoracji łoża naszej strzelby użyto inkrustacji z kości i masy perłowej,
o motywach ząbkowanej draperii z głowami satyrów, ptaków, kampanul
Ryc. 40. Znak
rusznikarski na
lufie strzelby
z r. 1599.
Rys. 41. Znak
rusznikarski na
zamku strzel-
by z r. 1599.
Markę im 2 Band Nr. 1582: die Schlossschmiedemarke ist entweder HK oder BK zu lesen, jedesmal
in Verbindung mit der Brille vorkommend (Stockel Bd 2 Nr 259, 2938). Leider sind uns die Namen
dieser Meister noch nicht bekannt. Auch der Schaefter LD ist Nuernberger Meister. Er kommt
auch auf einem sehr schoenen Gewehr der Sammłung Rotschild vor. Ich halte das Gewehr — soweit
man dies an Hand der Fotos beurteilen kann — fuer einwandfrei zusammengehoerig... Das Gewehr
LD ist mir spaeter in der Sammłung Rotschild nicht mehr untergekommen und weiss ich
nicht, wo es verblieben ist...“. Powyższą opinię H. Schedelmanna otrzymał autor za uprzejmym
pośrednictwem ob. Brunona Konczakowskiego z Cieszyna.
n) Siarczek żelaza w formie skałki, który w zetknięciu z obracającym kołem wywoływał iskry
zapalające proch na panewce.
12) Zob. przypis 10.
13) J. Stockel, Haandskyderabens Bedommelse, t. II, Kobenhavn 1938, nr 259 i 2938. Tom ten
nie był dostępny autorowi.
14) Zob. przypis 10.
70